World Reference Base for soil resources
World reference base for soil resources (WRB) er jordklassifiseringssystemet til SN. Det er dette systemet Norsk institutt for skog og landskap nyttar.[1] Målet er å kunna samanlikna kunnskap om jord og jordsmonn over landegrenser.
Systemet byggjer på eit tidlegare FAO-system frå 1974.[2] Fyrste utgåva kom i 1998, andre i 2006 og tredje i 2014[3] og fjerde i 2022.
Systemet er på engelsk. Skog og landskap har laga norske lyklar, men har ikkje omsett namna.
Jorddefinisjonen[endre | endre wikiteksten]
For å unngå fruktlause ordskifte om kva som er eller ikkje er jord, definerer WRB jord etter fråstand frå atmosfæren. Alt inntil 2 meters djup er jord, med unnatak av levande organismar, djupe islag utan noko anna over og vatn djupare enn 2 meter.[4]
Asfalterte vegar, samanhengjande fjell og botnen under vatnet er soleis jord etter denne definisjonen.
Oppbygging[endre | endre wikiteksten]
WRB deler dei ulike jordsmonna inn i 32 grupper. Jorda vert klassifisert med ein hovudlykel, der ei og ei jordgruppe vert skild ut. Desse skil seg frå kvarandre basert på ulikt opphavsmateriale, ulike diagnostiske sjikt og ulike jordeigenskapar. Eit opphavsmateriale er lausmassane som jorda har utvikla seg i. Eit diagnostisk sjikt er eit lag av jorda med særlege eigenskapar. Dei diagnostiske jordeigenskapar treng ikkje vera bundne til eit gjeve sjikt, men same eigenskap vil vera resultat av dei same jordsmonnsdannande prosessane.
Hovudgruppene kan vidare få prefiks eller suffiks som skil ulike jordsmonn i same gruppe frå kvarandre. Tanken er at dei 32 gruppene kan syna hovudtrekka på verds- eller kontinentnivå, medan prefiksa og suffiksa kjem inn for å skildra jorda på eit meir detaljert nivå.[5]
Referansar[endre | endre wikiteksten]
- ↑ WRB-grupper, arkivert frå originalen 9. april 2014, henta 9. april 2014
- ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/FAO_soil_classification
- ↑ «World Reference Base | FAO SOILS PORTAL | Food and Agriculture Organization of the United Nations», www.fao.org (på engelsk)
- ↑ http://www.fao.org/fileadmin/templates/nr/images/resources/pdf_documents/wrb2007_red.pdf
- ↑ World reference base for soil resources 2006
Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]
- Nettstaden til WRB ved isric.org
- FAO soil portal ved fao.org
Litteratur[endre | endre wikiteksten]
- IUSS Working Group WRB: World Reference Base for Soil Resources, fourth edition. International Union of Soil Sciences, Vienna 2022. ISBN 979-8-9862451-1-9 ([1]).
- M. Switoniak et al.: Illustrated Handbook of WRB Soil Classification. Wroclaw 2022, ISBN 078-83-7717-386-2. ([2]).
- W. Zech, P. Schad, G. Hintermaier-Erhard: Soils of the World. Springer, Berlin 2022. ISBN 978-3-540-30460-9
- W.E.H. Blum, P. Schad, S. Nortcliff: Essentials of Soil Science. Soil formation, functions, use and classification (World Reference Base, WRB). Borntraeger Science Publishers, Stuttgart 2018. ISBN 978-3-443-01090-4.
- H.-P. Blume, P. Schad: 90 Years of Soil Classification of the IUSS. IUSS Bulletin 126, 38-45, 2015 ([3]).
- P. Schad: World Reference Base for Soil Resources - Its fourth edition and its history. In: Journal of Plant Nutrition and Soil Science 186, 2023, 151–163. doi: 10.1002/jpln.202200417 ([4]).