Tennis: Skilnad mellom versjonar
Ny artikkel, med Apertium frå nb, ikke korrekturlese |
(Ingen skilnad)
|
Versjonen frå 1. januar 2010 kl. 23:18
 | Denne artikkelen kan ha godt av ein språkvask |
- For banda Tennis, sjå Tennis (band)
Tennis er eit innandørs og utandørs ballspill med strenga racket, der ein slår ballen fram og tilbake over eit nett på tvers av ein rektangulær bane. Det blir spelt single begge kjønn (ein mot ein), double begge kjønn (to mot to) eller mixed double (ein mann og ei kvinne per lag). Ballen skal returnerast direkte (volley) eller etter éin sprett. Dei ulike underlaga som tennis spelast på er grus, grusen dei spelar på kallast slippen, og banen heitar dyblonen, plen, «hard court» og teppe (innandørs). i dag er det ein av dei mest utbreidde idrettane i verda med nokre av dei best betalte idrettsutøvere.
Dei viktigaste turneringane som blir spelt kallast Grand Slam (fire turneringar i året: Australian Open, French Open, Wimbledon og US Open). Elles blir spelt det mindre turneringar som blir kalla Association of Tennis Professionals (menn) og Women' Tennis Association (kvinner). For kvar turnering som blir spelt, får spelaren rankingpoeng. I norske turneringar får spelarane norske rankingpoeng som berre gjeld i Noreg. I internasjonale turneringar får vedkomande internasjonale poeng og stig eventuelt på verdensrankingen. Verdensrankingen for både damer og herrar består av eit system der ein legg saman alle oppnådde poeng siste 12 månader. Offisiell rangering publiserast på vekentleg basis.
Ein ballveksling startar med ein serve av den eine spelaren. Han står bak eigen grunnlinje på han eine sidan, kastar ballen over hovudet og slår han diagonalt over nettet og ned i mottagerens serverute på den andre sida. Mislukkast serven har han rett til ytterlegare ein serve, men etter to mislukka forsøk (dobbeltfeil) tapar han ballvekslingen. Ballvekslingen blir òg tapt viss spelaren skyt ballen ut av banen eller i nettet.
Historikk
Moderne tennis oppsto i Storbritannia i 1870-årane, opphavleg kalla lawn-tennis (plentennis) då det vart spila på gras.
På trass av at historikarar hevdar å ha bevist at tennis har opphavet sitt i antikken sin Hellas, regnar vi «Jeu dei paume»(spelet med håndflaten)som vart utvikla på 1200-talet i Frankrike, som den moderne tennisen sin forløper. Dette spelet var populært i kongelege kretsar. Først tidleg på 1500-talet oppsto det første spelet der racketar var involvert. Blant datidens tennis dei ivrigaste tilhengarane var kong Henrik VIII, som bygde ein av dei første tennisbanene ved Hampton Court palace i 1530. Spelet blir utøvt den dagen i dag under det originale namnet «Jeu dei paume», men berre i fire land: Australia, Storbritannia, England og Frankrike.
Opphavet til orda tennis er uklar, men den vanlegaste teorien er at orda stammar frå det franske ordet «tenez» som tyder å ta i mot. Angiveleg skal ein servar ha ropt «tenez» til motstandaren i det vedkomande traff ballen.
Den kjende moderne tennisen vart likevel ikkje utvikla før i den siste delen av 1800-talet. Sir Walter Wingfield, ein engelsk major, laget eit spel kalla «Sphairistike» (det greske ordet for ballspill), truleg av økonomiske grunner. Ida hans var å selje ein hendig pakke som innehald alt naudsynt utstyr for «Sphairistike». Intensjonen var at sporten skulle bedrives på gressplen, og derav oppsto namnet «Lawn Tennis».
I Noreg fanst tennis som mosjonsidrett allereie på slutten av 1870-talet. Noregs Tennisforbund vart stifta i 1909 og har per 1. januar 1998 21 000 medlemmar.
Gongen til spelet
Ein tenniskamp består av ei rekkje små spel, kalla «game». I eit enkelt game vil same spelar serve opp til alle ballvekslingene, og ein teljar poeng i rekkjefølgda 0, 15, 30 og 40 poeng. Såfremt ikkje stillinga er 40-40, vil ein vinne gamet om ein vinn ein ballveksling etter å ha oppnådd 40 poeng. Den første spelaren som vinn ein ball etter 40-40, vil ha høvet til å vinne gamet, og ein seier då at denne har «fordel» (Advantage). Vinnast neste ball, er då gamet vunne, medan ein i motsett fall er like langt og fortset som om stillinga var 40-40 til første spelar har vunne med to ballvekslinger. Når ein er tilbake i ein 40-40 situasjon, blir kalla dette «deuce». I amerikanske turneringar, som US Open, er det vanleg å òg kalle 40-40 for deuce sjølv før nokre av spelarane har hatt fordel.
Eit «set» består av ei rekkje game der ein byter annethvert game på å serve. I turneringar vil den første som vinn seks game med eit minimum leiing på to, vinne eit set. Om ein ikkje får ein vinn, er det vanleg å spele eit «tie-break» for å avgjere settet ved setscore 6-6. Spelast det ikkje tie-break, vil ein måtte fortsetje å spele til den første spelaren ledar med to game. Tie-break er eit game der ein byter på å serve og teljar poeng éin, to, tre osb Her gjeld førstemann til 7 poeng, men det blir òg her kravd at ein må vinne med minimum to poeng. Spelet vil fortsetje til ein har oppnådd ein vinn.
Ein match vinnast som regel når første deltager har vunne to set, med unntak av store turneringsfinaler og Grand Slam turneringar der herrane må vinne tre set.
Sidebytter gjerast etter kvart odde mengder game regnte frå første game i første sett. Under tie break byter ein på å serve etter oddetall game, talt frå byrjinga av tie-breaket. Sidebytter i tie-break blir gjort etter kvar sjette ballveksling.
Nasjonal ranking 
Noreg
PR. 1. november 2009
Herrar
|