Sjå kjelda til England

{{Infoboks_land
|lokalt_namn			= England
|norsk_namn			= England
|adjektiv                       = engelsk
|bilete_riksvåpen		= Royal Arms of England (1198-1340).svg
|bilete_flagg			= Flag of England.svg
|nasjonale_motto		= Dieu et mon droit
|nasjonaldag			= [[23. april]]
|nasjonalsong			= Ingen offisiell, vanlegvis nyttar ein «[[God Save the King]]»
|hovudstad			= London
|offisielle_språk		= engelsk (de facto)
|folketal_teljing		= 53012456
|folketal_teljing_år		=  2011
|folketal_tettleik_rangering	= 
|valuta			        = [[britisk pund]] (GBP; £)
|tidssone			= UTC⁠ (Greenwich Mean Time)
|folketal_tettleik=424,3
|flatevidd	= 130279
|folketal_estimert  =  55619400
|folketal_estimert_år	= 2017
|bnp_totalt		= 1&nbsp;498 milliardar
|bnp_per_innbyggjar= 27100 
|bnp_år = 2016
}}
'''England''' er den største og mest folkerike av dei fire nasjonane som utgjer [[Storbritannia]]. England ligg i den søraustlege delen av øya Storbritannia, og grensar direkte mot [[Wales]] og [[Skottland]].

[[Fil:PalaceOfWestminsterAtNight.jpg|mini|venstre|Westminster]]
Namnet «England» kjem frå [[angelsaksarane|anglarane]], eit av fleire germanske folk som kom til øya i det 5. og det 6. hundreåret. Området var på den tida delt i fleire rike, sju av dei blei i fellesskap omtala som ''[[Heptarkiet]]'' og var dei viktigaste. Samlinga til eitt rike fann stad i det 8. og det 9. hundreåret, og blei rekna som fullført under [[Alfred den store]] (regjerte 871–899).

England blir styrt direkte av det [[britiske parlamentet]], og har lenge vore det politiske sentrum i Storbritannia. Hovudstaden i England, [[London]], er òg hovudstaden i heile Storbritannia. Mot slutten av det 20. hundreår starta ein prosess mot auka regionalt sjølvstyre i [[Skottland]] og [[Wales]], då det blei oppretta regionale parlament.

== Administrativ inndeling ==

Historisk sett utgjer [[grevskap]]a (counties) det regionale nivået i England. Desse utvikla seg frå gamle politiske einingar frå før samlinga av England, slik som kongerika [[Sussex]] og [[Kent]]. Andre utvikla seg frå mellomalderlege einingar som hertugdømma [[Lancashire]] og [[Cornwall]]. Mange grevskap hadde ein grevskapsby (county town), og fekk namn etter denne (til dømes Nottinghamshire etter Nottingham).

Etter [[den industrielle revolusjonen]] med påfølgjande urbanisering blei det eit stadig større sprik mellom dei gamle grensene mellom grevskapa og busetjingsmønsteret. Det blei av den grunn nødvendig med ei rekke justeringar og reformer i lokalforvaltninga. Den siste reforma på 1990-talet gav ei inndeling i meir funksjonelle [[administrativt grevskap|''metropolitan counties'']] sentrert rundt større byar (som til dømes Greater Manchester). I tillegg til dei 6 metropolitan counties blei område utan ein større sentralstad inndelt i 34 ''non-metropolitan'' eller ''shire counties''. Dei gamle grevskapa blei tekne vare på som [[Seremonielt grevskap (England)|seremonielle grevskap]].

[[Fil:England administrative divisions since 1995.svg|mini|left|Forvaltningsnivåa i England]]
Grevskapa - både metropolitan og non-metropolitan - er igjen delt i [[Distrikt (England)|distrikt]] (''metropolitan districts'' og ''non-metropolitan districts''). Ei heilt ny forvaltningseining frå 1990-talet er dei 41 ''unitary authorities''. Det er distrikt som har fått same administrative status som grevskap.

På det lågaste nivået i lokalforvaltinga finn ein [[verdsleg sokn|dei verdslege sokna]] (''civil parishes''). Desse finst likevel ikkje overalt. London og fleire andre byar har ikkje verdslege sogn.

England har også fått ein heilt ny inndeling på eit høgare nivå enn grevskapa, dei ni regionane. Desse har ikkje folkevalde forsamlingar som grevskapa, men koordinerer visse lokalforvaltingsfunksjonar over større område. Regionane er også valkretsar for val til [[Europaparlamentet]]. Eit unntak er regionen Stor-[[London]] (''Greater London''), som både har ein eigen folkevald forsamling (Greater London Authority) og ein direktevald ordførar (Mayor of London). Dei 32 [[Bydelane i London|''London boroughs'']] og [[Corporation of London]] utgjer lokalnivået i hovudstadsregionen.

== Geografi ==
{{detaljar|engelsk geologi}}

England dekker eit areal på 130&nbsp;357&nbsp;km². Landet grensar i nord mot Skottland og i vest mot Wales. Det er skilt frå det europeiske kontinentet av [[Den engelske kanalen]] og [[Nordsjøen]] og frå [[Irland]] av [[Irskesjøen]].

Mesteparten av England består av lågland. Låglandsområda ligg sør og austom [[Tees]]-[[Exe]]-linja mellom utløpet av elvene Tees og Exe, og pregast av låge [[krit]]- og [[kalkstein]]såsar som [[Chilterns]], [[Cotswolds]], [[North Downs|North]] og [[South Downs]] med fleire, fråskild av breie leirdaler.

[[Penninane|Det penninske høglandet]] dannar eit nord–sørgåande høgdedrag sentralt gjennom Nord- og Midt-England. Berggrunnen består vesentleg av [[sandstein]] og [[kalkstein]] frå [[karbontida]]. Høgast er fjella i nord med [[Cross Fell]] på 893 moh som det høgaste.

[[Cumbrian Mountains]] utgjer eit fjellmassiv i det nordvestre hjørnet av England, dels bygd opp av eruptiv, dels av folda [[Ordovicium|ordoviciske]] og [[silur]]iske skifrar. Området er kjent for venkeliken sin, som [[Lake District]]. Fleire toppar når over 900 moh, som [[Scafell Pike]] på 978 moh.

Den sørvestlege halvøya ([[Devon]] og [[Cornwall]]) dannar eit anna høglandsområde, mellom anna karakterisert av kuperte sandsteins- og granittplatå, som [[Dartmoor]] på 621 moh.

Den einaste store øya som høyrer til England er [[Isle of Wight]] utanfor [[Southampton]].

=== Klima ===

England har eit mildt, [[temperert klima]]. Vêrlaget er særs omskifteleg, gjennomgåande med høg [[luftfukt]].

Middeltemperaturen i kaldaste månaden er dei fleste stadene 3–5&nbsp;°C, i varmaste månaden 16–18&nbsp;°C. Årsnedbøren ligg i låglandet stort sett under 1000&nbsp;mm, i søraust ca. 500&nbsp;mm. Nedbøren fordeler seg nokså jamt gjennom året.

== Kjelder ==
* {{kjelde www|etternamn=Askheim|fornamn= Svein|dato=2013-05-30|tittel=Englands geologi|verk= Store norske leksikon|henta=9. februar 2014 |url=http://snl.no/Englands_geologi}}
* {{kjelde www|tittel=Englands natur|dato=2013-05-30|verk=Store norske leksikon|henta=9. februar 2014 |url=http://snl.no/Englands_natur}}

== Bakgrunnsstoff ==
{{commons|Category:England}}

{{Storbritannia}}
{{Autoritetsdata}}

[[Kategori:England]]
[[Kategori:Storbritannia]]
[[Kategori:Undernasjonale område i Storbritannia]]