Herdwick
Herdwick er ein sauerase frå Lake District i Nordvest-England. Namnet «herdwick» er avleidd frå norrønt herdvyck, som tyder 'sauebeite'.[1] Sjølv om han har låg lammekapasitet og oppfatta ullkvalitet samanlikna med meir utbreidde kommersielle rasar, er herdwicksauen verdsett for den robuste helsa si, evna deira til å leva utelukkande av beite, og tendensen sin til å vera territorielle og ikkje forlata dei vanlege områda sine i det vanskelege høglandet i Lake District. Ein rekner med at opptil 99 % av alle herdwicksauer blir haldne i sentrale og vestlege delar av Lake District.[2]
Ulla til ein herdwick har unike kvalitetar knytt til haldbarheit. Tjukke fibrar av børstehår, som ofte stikk ut frå plagg laga av ulla deira, dannar eit vernande lag i snøstorm. Sannsynlegvis er dette dei same eigenskapane som vernar sauene under liknande forhold. Herdwicksauer har vore kjent for å overleva under eit snødekkke i tre dagar medan dei åt på si eiga ull.[3]
Sauerasen blei sterkt truga av utbrotet av munn- og klauvsjuke i England og Wales i 2001, men overlevde på grunn av eit sterkt ønske om å bevara dette unike dyret som ein avgjerande del av tradisjonelle jordbruket i Lakeland. Det er framleis langt færre av dei enn dei fleste kommersielle rasar, og rasen overlever stort sett med hjelp frå landsbrukssubsidiar.
Historie
[endre | endre wikiteksten]Opphavsordet til namnet på rasen, herdvyck, 'sauebeite', er kjend frå dokument frå 1100-talet.[4] Opphavet til sjølve sauen er ukjent, men den vanlegaste teorien er at opphavsdyra til herdwicksau blei innførte av nordbuar som slo seg ned her.[1] Etter denne teorien kom dei til området ein gong mellom 900- og 1000-talet under vikinginvasjonane av Vest-England.[1] Eit stykke lokal folklore hevdar at rasen kom inn frå eit forlist skip frå den spanske armadaen,[5] men det verker som om herdwick allereie var ein viktig sauetype i Lake District ved slutten av 1100-talet.[6]
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Bryson, Bill; Photographs by Annie Griffths Belt (August 1994). «Beauty Besieged: England's Lake District». National Geographic Magazine (National Geographic Society) 182 (2).
- ↑ «Introduction to Herdwick Sheep». Herdwick Sheep Breeders Association. Arkivert frå originalen February 4, 2012. Henta 31. oktober 2007.
- ↑ Davies, Hunter. A Walk Around the Lakes, Frances Lincoln Limited, 2009 (revised edition), s. 94
- ↑ «Herdwick Sheep Breeders Association». Arkivert frå originalen 28. oktober 2007. Henta 31. oktober 2007.
- ↑ Ferguson, Richard Saul (1894). A History of Westmoreland. E. Stock. s. 290. «Herdwick sheep.»
- ↑ Janet Vorwald Dohner (2001). The encyclopedia of historic and endangered livestock and poultry breeds. Yale University Press. s. 124. ISBN 978-0-300-08880-9.
- Denne artikkelen bygger på «Herdwick» frå Wikipedia på engelsk, den 23. august 2021.
