Blod-hjernebarrieren
Blod-hjernebarrieren er ein kompleks fleirsella struktur som hindrar visse molekyl (til dømes giftstoff) og patogen frå å kryssa over frå kapillar-blodårene til vevsvæska i sentralnervesystemet. Den viktigaste delen av barrieren er endotelsellene som dannar veggene i kapillara.[1][2] Tette koplingar mellom endotelsellene avgrensar kva for molekyl som kan fara mellom dei og tvingar dei fleste til å gå gjennom sellene. Denne barrieren er meir avgrensande i blod-hjernebarrieren enn han er hjå andre endotel, og endotelsellene her er òg annleise.[1][3] Blod-hjernebarrieren har ei viktig rolle for vedlikehaldet av eit tenleg miljø for signaloverføring hjå nerveseller.[3]
Både pericyttar og astrocyttar ser ut til å spela ei rolle i reguleringa av blod-hjernebarrieren. Den ekstrasellulære matriksen har òg ei regulerande rolle.[4]
Veikte eller øydelagde blod-hjernebarrierar er funne i ulike sjukdomar som råkar sentralnervesystemet. Døme er multippel sklerose, Alzheimer, Parkinson-sjukom og epilepsi.[5] Kvite blodseller kan fara gjennom blod-hjernebarrieren etter å ha sett i verk fleire steg, noko som er viktig for ulike immunoppgåver. Ved multippel sklerose spelar ei slik gjennomstrøyming av kvite blodseller ei rolle i danning av arr i sentralnervesystemet.[6]
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- ↑ 1,0 1,1 Keaney, James; Campbell, Matthew (2015). «The dynamic blood-brain barrier». FEBS Journal 282 (21): 4067. PMID 26277326. doi:10.1111/febs.13412.
- ↑ Daneman, Richard; Prat, Alexandre (2015). «The Blood–Brain Barrier». Cold Spring Harbor Perspectives in Biology 7 (1): a020412. PMC 4292164. PMID 25561720. doi:10.1101/cshperspect.a020412.
- ↑ 3,0 3,1 Abbott, N. Joan; Rönnbäck, Lars; Hansson, Elisabeth (2006). «Astrocyte–endothelial interactions at the blood–brain barrier». Nature Reviews Neuroscience 7 (1): 41–53. PMID 16371949. doi:10.1038/nrn1824.
- ↑ Blanchette, Marie; Daneman, Richard (2015). «Formation and maintenance of the BBB». Mechanisms of Development 138: 8–16. PMID 26215350. doi:10.1016/j.mod.2015.07.007.
- ↑ Abbott, N. Joan; Patabendige, Adjanie A.K.; Dolman, Diana E.M.; Yusof, Siti R.; Begley, David J. (2010). «Structure and function of the blood–brain barrier». Neurobiology of Disease 37 (1): 13–25. PMID 19664713. doi:10.1016/j.nbd.2009.07.030.
- ↑ Larochelle, Catherine; Alvarez, Jorge Ivan; Prat, Alexandre (2011). «How do immune cells overcome the blood-brain barrier in multiple sclerosis?». FEBS Letters 585 (23): 3770. PMID 21550344. doi:10.1016/j.febslet.2011.04.066.
