Dimitrij Bortnjanskij

Dimitrij Bortnjanskij
Fødd	28. oktober 1751 Hlukhiv
Død	10. oktober 1825 St. Petersburg
Yrke	komponist, dirigent
Dimitrij Bortnjanskij på Commons

Dmitrij Bortnjanskij

Dimitri Stepanovitsj Bortnjanskij (28. oktober 1751–10. oktober 1825) var ein ukrainsk komponist som hovudsakleg var verksam i Russland. Han fekk stor påverknad på utviklinga den tyske kyrkjemusikken på 1800-talet.

Liv og virke

Bortnjanskij blei fødd i Gluchov i Guvernementet Tsjernigov. Som sjuåring flytte han til St. Petersburg for å synge i hoffkapellkoret. Han var elev av Baldassare Galuppi som var leiar av hoffkoret til tsaren frå 1765 til 1768. I 1769 reiste Bortnjanskij med Galuppi til Italia. Her hausta han stor fagnad for operaene Creonte (Venezia, 1776); Quinto Fabio (Modena, 1778) og Alcide (Venezia, 1778).

Bortnjanskij vendte attende til St. Petersburg i 1779. I 1796 utnemnde tsar Paul I han til statsråd og leiar av hoffsongarkapellet. Under leiinga hans utvikla koret seg til eit toppensemble i europeisk sammanhang. Bortnjanskij fekk i 1814 oppdraget å skrive offisiell versjon av Johannes Chrysostomos-liturgien for den russisk-ortodokse gudstenesta som skulle gjelde for heile Russland.

Kyrkjemusikken til Bortnjanskij omfattar over 100 motetter, kantater og liturgiske stykke og i denne knytte han saman russiske og vestlege element i ein polyfon stil han lærde i Italia. Bortnjanskij skreiv òg kammermusikk og klaversonater.

Bortnjanskij snakka ukrainsk, russisk, italiensk, fransk og tysk. I 1882 gav Pjotr Tsjajkovskij ut ei ti bind stor samleutgåve av Bortnjanskij sine kyrkjemusikkverk.

Bortnjanski døydde 28. september 1825 og er gravlagd på gravplassen ved Aleksandr Nevskij-klosteret i St. Petersburg.

I Russland blei tonespråket hans rekna som forelda og kritisert som «italiensk». Likevel har han vore mykje omtykt heilt fram til vår tid, da musikken er særs tilgjengeleg og kjenslelada.

Kjelder

• Denne artikkelen er basert på «Dmitri Stepanowitsch Bortnjanski» frå Wikipedia på tysk, den 19. november 2011.

Bakgrunnsstoff

• Werke von und über Dimitrij Bortnjanskij i katalogen til det tyske nasjonalbiblioteket
• Verkforteikning på russisches-musikarchiv.de
• Fritt tilgjengelege notar av Dmitrij Bortnjanskij i International Music Score Library Project
• Isabelle de Keghel: Die Staatssymbolik des neuen Russland im Wandel