Gullfoss

	Gullfoss
	foss
	Gullfoss i 2006
Land	Island
Område	Sørvest på Island
Del av	Hvítá, Golden Circle
Fossetype	Blokk
Elv	Hvítá
Totalt fall	32 m
• Lengste fall	21 m
Middelvassføring	109 m³/s
Tal på fall	2
	; Gullfoss; 64°19′34″N 20°07′16″W / 64.326111111111°N 20.121111111111°W
	Wikimedia Commons: Gullfoss

Gullfoss er ein foss sørvest på Island der elva Hvítá renn ut i ein ravine.

Gullfoss er ein av dei mest populære turistattraksjonane i landet. Den vide elva Hvítá renn sørover og svingar skarpt til venstre og utfor tre bratte «trappetrinn» før ho rasar utfor to fall (11 m og 21 m) ned i ei 32 meter djupt kløft. Kløfta er om lag 20 meter brei og 2,5 km lang. Middelvassføringa gjennom fossen er 100 – 180 m³/s om sommaren, då snø- og issmeltinga er stor, og 50 – 110 m³/s om vinteren. Den høgaste vassføringa som er målt her var på 2000 m³/s.

Når ein nærmar seg fossen kan ein ikkje sjå kløfta slik at det ser ut til at elva berre forsvinn ned i bakken.

Fleire gonger dei siste hundre åra har det vore spekulert i om ein skal nytte Gullfoss til kraftproduksjon. Fossen vart indirekte leigd bort til utanlandske investorar av eigarane Tómas Tómasson og Halldór Halldórsson. Investorane hadde derimot ikkje nok pengar og klarte ikkje å få utført planane. Fossen vart seinare seld til staten, men sjølv etter han vart seld var det planar om å utnytta fossen til vasskraft, noko som ville ha endra fossen for alltid. Dette vart derimot ikkje gjort og i dag er fossen verna.

Sigríður Tómasdóttir, dottera til Tómas Tómasson, var fast bestemt på å redde fossen frå å verte utbygd og truga med å kaste seg sjølv utfor fossen. Ein svært populær soge er at Sigríður redda fossen, men dette er ikkje sant. Ein minnestein for Sigriður, ovanfor fossen, viser ho i profil.

I lag med Þingvellir og geysirane i Haukadalur dannar Gullfoss Gullsirkelen, ein populær dagsturrute for turistar på Island.

Sjå òg

Fossar på Island

Bakgrunnsstoff

Kjelde

Denne artikkelen er basert på ei omsetjing av artikkelen Gullfoss frå Engelsk Wikipedia .