Hamburger Sternwarte
| Hamburger Sternwarte | |||
 | |||
| Stad | Bergedorf i Hamburg i Tyskland | ||
|---|---|---|---|
| Eigar | Universität Hamburg | ||
 Hamburger Sternwarte 53°28′50″N 10°14′28″E / 53.48043889°N 10.24101667°E | |||
Hamburger Sternwarte (Hamburg observatorium) er eit astronomisk observatorium som ligg i bydelen Bergedorf i Hamburg i Nord-Tyskland. Universität Hamburg har ått og drive observatoriet sidan 1968. Det blei grunnlagd i byen Hamburg og flytta til sin noverande stad i 1912. Observatoriet har operert teleskop i Bergedorf, på to andre steder i Hamburg og ved andre observatorium rundt om i verda, i tillegg til at det har støtta romfartar.
Historie[endre | endre wikiteksten]
Stintfang (1802–1811)[endre | endre wikiteksten]
Føregangaren til Hamburg observatorium var det private observatoriet til Johann Georg Repsold som blei bygga i 1802. Det låg opphavleg i Stintfang i Hamburg.[1] Han utstyrte observatoriet med utstyr han sjølv hadde laga i verkstaden si, mellom anna ein meridiansirkel på 8 fot, med en diameter på 3,5 fot som blei installert i 1803.[2] Napoleon sin invasjon av byen den 13. desember 1819 sette ein stoppar for aktivitetane ved observatoriet, og det blei øydelagd og rive.[2] Repsold lét seg ikkje stogga, og skreiv eit brev til senatet i Hamburg same året med planar for eit nytt observatorium for byen.[2]
Millerntor (1825–1906)[endre | endre wikiteksten]
Senatet gav ikkje godkjenning før i 1820, og finansieringa var først klar i august 1821, med krav om at J.G. Repsold sjølv skulle stå for utstyret av eigen lomme.[2] På denne tida hadde sjøfarten blitt stadig meir viktig for byen og det var ei aukande oppfatting at observatoriet ville støtta navigasjonen og auka ryet og respekten for Hamburg på verdsbasis.[2] Bygginga av det nye observatoriet byrja 1824 og blei ferdig året etter ved Millerntor.[2] Repsold døydde i 1830 under ei brannsløkking (han var også en brannmann i Hamburg), og byen Hamburg stemte for å ta over og fortsetja drifta av observatoriet i 1833.[3] Den første direktøren var Charles Rümker, som hadde vore med Thomas Brisbane på å byggja det første australske observatoriet ved Parramatta.[4] Christian August Friedrich Peters blei assisterande direktør i 1834. I 1856 blei sonen til Rümker, Georg, direktør for observatoriet.
Etter flyttinga til Bergedorf blei det gamle anlegget delvis rive og ombygga til museet Museum für Hamburgische Geschichte.
Bergedorf (1912–)[endre | endre wikiteksten]
På grunn av aukande lysforureining ble det i 1906 bestemt å flytte observatoriet til Bergedorf. I 1909 ble de første instrumentene flyttet dit og i 1912 ble det nye observatoriet offisielt åpnet.
Det europeiske sørobservatoriet blei grunnlagd i Bergedorf i 1962.
Hamburg 1m reflektoren (100 cm objektivblenderåpning) var verdas fjerde største reflektor då han blei teken i bruk i 1911.[5] Katalogar omfattar AGK3-Sternkatalog (fullført 1956-1964)
I 1968 blei observatoriet ein del av Universität Hamburg.[6] I 1979 blei det innvigd eit lite museum om Bernard Schmidt her.[7] I 2012 feira ein 100 år i Bergedorf.[8]
Tilknytte personar[endre | endre wikiteksten]
Direktørar:
- Johann Georg Repsold (i perioden 1802–1830)
- Christian Karl Ludwig Rümker (1833–1857) [9]
- George Rümker (1857–1900)
- Richard Schorr (1900–1941)
- Otto Heckmann (1941–1968)[10]
- Alfred Behr (1968–1979)
- Meddirector med Behr: Alfred Weigert (1969–1992) [11]
Bernhard Schmidt, oppfinnaren av Schmidt-kameraet, arbeidde på observatoriet med å laga telekcop og instrument og gjera observasjonar frå 1916. Walter Baade.[12]
I 1928 gjorde Kasimir Graf ei rekkje observasjonar i Hamburg før han flytta til Wien obervatorium.
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- ↑ (tysk) Johann Georg Repsold - Der Gründer der Hamburger Sternwarte hos friedensblitz.de
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 (engelsk) History of the Observatory - EARLY HISTORY Arkivert 2014-01-02 ved Wayback Machine. hos uni-hamburg.de
- ↑ «Hamburger Sternwarte - Overview History». Arkivert frå originalen 27. juni 2014. Henta 1. oktober 2014.
- ↑ (tysk) [Charles Rümker, Erster Sternwartendirektor in Hamburg]
- ↑ «Hamburg Observatory - Overview: Buildings & Telescopes». Arkivert frå originalen 7. februar 2012. Henta 5. mars 2012.
- ↑ «5. RECENT HISTORY (1968 - 2000)». Arkivert frå originalen 25. juni 2007. Henta 27. februar 2009.
- ↑ «Appendix». Arkivert frå originalen 13. februar 2012. Henta 1. september 2015. A SHORT HISTORY OF HAMBURG OBSERVATORY, BY STUART R. ANDERSON AND DIETER ENGELS, JULY 2004
- ↑ (tysk) 100 100 Years of the Observatory Bergedorf hos uni-hamburg.de
- ↑ http://www.adb.online.anu.edu.au/biogs/A020359b.htm
- ↑ Encyclopædia Britannica, Otto Heckmann
- ↑ «Nachrufe : Alfred Weigert». Mitteilungen der Astronomischen Gesellschaft Hamburg 76: 11. 1993. Bibcode:1993MitAG..76...11.
- ↑ Donald E. Osterbrock; Walter Baade (2001). Walter Baade: A Life in Astrophysics. Princeton University Press. ISBN 0-691-04936-X.
- Denne artikkelen bygger på «Hamburger Sternwarte» frå Wikipedia på bokmål og «Hamburger Sternwarte» frå Wikipedia på engelsk, den 7. juli 2019.