Wimme Saari
| Wimme Saari | |||
 | |||
| Fødd | 1959 (65 år) | ||
|---|---|---|---|
| Fødestad | Kelottijärvi | ||
| Opphav | Finland | ||
| Sjanger | Joik | ||
| Instrument | vokal | ||
| Verka som | songar, skodespelar, joiker | ||
| Gift med | Tellu Turkka | ||
| Prisar | Áillohaš musikkpris | ||
Wimme Saari (døypenamn Frans Wilhelm Saari, artistnamn Wimme; fødd i 1959) er ein særeigen og internasjonalt anerkjend samisk joikar og musikar frå Kelottijärvi, Enontekis i Finland.
Med ein særmerkt stemmebruk kombinerer Wimme tradisjonell samisk joik med jazz- og rockinspirerte improvisasjonar.
Liv[endre | endre wikiteksten]
Wimme Saari voks opp i ein reindriftsfamilie, både faren og den eldre broren hans var aktive innan reindrift. Foreldra joika ikkje, men Wimme lærte seg den lokale, nordsamiske måten å joika på ved å lytta til radio og album. Allereie ved 15 års alder komponerte han den fyrste joiken sin, og heldt konsertar som trubadur og joikar.
I 1986 blei Saari ansvarleg for arkivmaterialet til den finske kringkastinga YLA (Yleisradio), og i desse arkiva fann han mellom anna opptak av joikane til onkelen sin frå 1963. Som eit resultat freista han å eksperimenterte med jazz og joik saman med andre musikarar. Han gav seinare uttrykk for at desse musikalske eksperimenta var mislykka, men likevel ei verdifull erfaring.[1]
Erfaringane tok han med seg inn i det langvarige samarbeidet med bandet RinneRadio, og musikarane Tapani Rinne og Jari Kokkonen. Fyrst i 1995 realiserte dei Wimme Saari sin solodebut Wimme. Albumet fekk prisen Årets Folk album i Finland.
Diskografi[endre | endre wikiteksten]
Wimme Saari albumdebuterte som joikar, musikar og komponist på albumet Dance and Visions i 1990 med jazz- og elektronikabandet Rinneradio. Sidan følgde RinneRadio-albumet Joik i 1992. Saari deltok òg som vokalist på RinneRadio sitt Unik i 1994.[2]
Arbeidet med å gje ut joiken «Texas» i 1996 og albumet Gierran i 1997 enda i ei felles utgjeving frå Wimme Saari og RinneRadio kalla File Under: Finnish Ambient Techno Chant.[3]
Soloalbum[endre | endre wikiteksten]
- Mun, 2010
- Gápmu, 2003
- Bárru, 2003
- Cugu, 2000
- Gierran, 1997
- Texas, 1996 (EP)
- Wimme, 1995
Wimme har òg deltatt på albuma til andre musikarar, til dømes Hedningarna, Nits og Hector Zazou.
Film- og teatermusikk[endre | endre wikiteksten]
Wimme Saari komponerte musikken til framsyninga «1852» ved Beaivváš Sámi Teáhter i 2008.[4] Han har også komponert musikken til fleire samiske filmar:[5]
- Bázo, 2003
- Umur, 2002
- Ságojoga ministtar, 1997
I 2009 produserte den finske regissøren Juha Iisak Koivisto den 30 minutt lange dokumentaren Wimme,[6] som blei vist under den samiske internasjonale filmfestivalen i Kautokeino. Filmen handlar om samisk joik, samisk historie og den musikalske filosofien til Wimme Saari.
Prisar og utmerkingar[endre | endre wikiteksten]
I 1996 vann Wimme Áillohaš musikkpris, ein samisk musikkpris gjeven av Kautokeino kommune og Kautokeino sameforeining for viktige bidrag til det samiske musikklivet.[7]
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- ↑ Allmusic.com, Wimme Saari, biografi.
- ↑ Rinneradio Arkivert 2010-04-17 ved Wayback Machine., diskografi.
- ↑ Discogs.com, File Under: Finnish Ambient Techno Chant.
- ↑ Beaivváš Sámi Teáhter[daud lenkje], om forestillingen «1852».
- ↑ Beaivváš Sámi Teáhter[daud lenkje], kunstnerisk ledergruppe «1852».
- ↑ Sámi Film Festival Arkivert 2009-03-11 ved Wayback Machine., program 2009.
- ↑ Hætta, Wenche Marie. «Hvem-Hva-Når om Sámi Grand Prix» (på norsk). NRK. Henta 2. august 2021.
- Denne artikkelen bygger på «Wimme Saari» frå Wikipedia på bokmål, den 6. mai 2022.