Debye–Scherrer-metoden

Debye–Scherrer-metoden er ein metode til identifikasjon av krystallinske stoff og består i å registrere røntgenrefleksar frå eit krystallpulver på ein fotografisk film. Metoden vart utarbeidt av Peter Debye og Paul Scherrer i Göttingen i 1915.

Utføring

Pulveret kan til dømes festast med vaselin til ein tynn glasstift som blir plassert i sentrum av eit sylindrisk kamera. Vanlege kameradiametrar er 5,73, 9,00 eller 11,46 cm. Ein monokromatisk røntgenstråle blir send mot preparatet, som roterer under eksponeringa.

Teori

I pulveret vil det alltid vere partiklar som har ein slik orientering at røntgenstrålen (med bølgjelengd λ) kan reflekterast frå bestemde gitterplan, som har innbyrdes avstand d, når innfallsvinkelen Θ tilfredsstiller Braggs lov: nλ = 2d sin Θ. Dei reflekterte strålane dannar kjegleflater med toppvinkel 2Θ. På ein utbretta filmstrimmel får ein boga linjer. Ein kan måle vinkelen og intensiteten for den einskilde refleksen og avgjere gitterplanavstanden d. Ut frå dette kan ein i prinsippet avgjere krystallstrukturen for stoffet. No brukar ein likevel éinkrystallmetoder til desse avgjerslene.

Bruk

Debye-Scherrer-metoden er viktig til identifikasjon av krystallinske fasar, idet linjemønsteret på filmen er karakteristisk for det einskilde sambandet (omtrent som fingeravtrykk).

For andre typar røntgenpulvermetoder sjå Guinier-kamera, Gandolfi-kamera og røntgendiffraktometer.

Kjelder

• Debye–Scherrer-metoden. (2009, 14. februar). I Store norske leksikon. Henta 20. november 2013 frå http://snl.no/Debye%E2%80%93Scherrer-metoden.