Dei låge Beskidane

Dei låge Beskidane
fjell
Bartnia Góra i Dei låge Beskidane.
Land	Polen, Slovakia
Fjellkjede	Dei ytre austlegeKarpatane
Høgd	Busov i Slovakia, 1 002 moh.
Dei låge Beskidane 49.388055555556°N 21.160833333333°E / 49.388055555556; 21.160833333333
Wikimedia Commons: Central Beskids

Dei låge Beskidane eller Dei lågare Beskidane (polsk Beskid Niski, slovakisk Nízke Beskydy) er ein del av fjellkjeda Beskidane i Dei ytre austlege Karpatane søraust i Polen og nordaust i Slovakia. Det er ein åslendt region i Prešov i Sanok fylke og Jasło fylke mellom Busov, Ondavská vrchovina, Laborecká vrchovina, Beskydské predhorie i Slovakia, Beskid Sądecki, Pogórze Bukowskie og Bieszczady nær elvane Wisłoka, Wisłok og Osława i Polen. Fjellet har to fråskilde fjelltoppar, ein på 1002 moh. (Busov) og ein på 997 moh. (Lackowa). Dei låge Beskidane skil Dei austlege frå Dei vestlege Karpatane.

Det opphavlege plante- og dyrelivet er bevart sidan området ligg så pass isolert. Fjellkjeda er dekt av bøkeskog og er i dag verna som ein del av Magurski nasjonalpark og Jaśliski Park Krajobrazowy. Av dyr som lever her finn ein svartstork, rådyr og ulv.

Inndeling

Dei låge Beskidane = b1+b2+b3+b4; del av Dei ytre austlege Karpatane

Det finst fleire forskjellige måtar å dele inn Beskidane på, og det finst fleire forskjellige definisjonar:

• Busov (Slovakia)
• Ondavská vrchovina (Slovakia)
• Laborecká vrchovina Slovakia),
• Beskydské predhorie (Slovakia)
• Góry Grybowskie - nær elvane Kamienica og Biała (Polen)
• Góry Hańczowskie - nær elvane Biała, Ropa og Zdynia (Polen)
• Beskid Gorlicki - nær elva Biała og landsbyane Radocyna, Bartne, Wołowiec
• Pasmo Magurskie - fjellkjedene Magura Wątkowska og Małastowskie
• Beskid Dukielski - mellom elvane Wisłoka og Tabor (Polen)
• Gniazdo Jawornika - mellom elvane Jasiołki i Wisłoka (Polen)
• Pasmo Bukowicy og Kamienifjellet - mellom elvane Wisłok og Osławica
• Pasmo graniczne - nær elva Bełcza, (Polen)
• Wzgórza Rymanowskie - nær elva Tabor (Polen)

Historie

Beskid Niski i Polen

Regionen vart mykje kjempa om mellom Polen, Kievriket og Ungarn frå minst 800-talet. Fram til 1947 var 45 % av folkesetnaden i fjella lemkarar og dolinianarar, 45 % polske høglendarar og 10% jødar. Drapet av den polske generalen Karol Świerczewski i Jabłonki av den ukrainske opprørshæren i 1947 var den direkte årsaka til at lemkarane vart flytta frå området, den såkalla Operasjon Wisła.

Nízke Beskydy i Slovakia

Dagens Nízke Beskydy har vore busett sidan steinalderen. Dei slaviske forfedrane til slovakane flytta gradvis til området Humenné og Bardejov under den store folkevandringa som starta på 400-talet. Ein intensiv og organisert busetjing av området starta på midten av 1200-talet etter mongolane hadde plyndra området. Dei første skriftlege kjeldene om byen er frå 1240-talet då munkar frå Bardejov klaga til kong Béla IV om brot på bygrensene av Prešov.

Landsbyar

Viktig landsbyar i regionen er:

• Bardejov
• Humenné
• Svidník
• Medzilaborce
• Stropkov
• Giraltovce
• Bukowsko
• Grybów
• Gorlice
• Iwonicz Zdrój
• Rymanów-Zdrój

Etniske grupper

• Karpatiske tyskarar
• Slovakar
• Polakkar
  • polske høglendingar
• Rusinar
  • Lemkarar

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Low Beskids» frå Wikipedia på engelsk, den 12. mai 2008.

• Prof. Jerzy Kondracki. Geografia fizyczna Polski Warszawa : Państ. Wydaw. Naukowe , 1988, ISBN 83-01-02323-6.
• Prof. Jadwiga Warszyńska. Karpaty Polskie : przyroda, człowiek i jego działalność ; Uniwersytet Jagielloński. Kraków , 1995 ISBN 83-233-0852-7.

Denne geografiartikkelen som har med Polen å gjere, er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.