Blonde Nancy
«Blonde Nancy» (Neainsín Bhán) er ei irsk folkevisa som omtalar ein stril. Visa er frå Connemara, vest for byen Galway på vestkysten av Irland.
I denne visa er det gœliske (irske) ordet for stril nytta. Strilen vert på gælisk kalla «sraoill», «straoill» eller «straoille». Ordet «straoill» har i følgje fleire ordbøker sitt første kjente opphav i Irland i 1842.[treng kjelde] Ordet var knytt til ein omflakkande person. Ordet og omgrepet er knytt til folklore og segn attende i vikingtida. Ordet er også å finna i Newfoundland Engelsk, som eit låneord frå irske innvandrarar på Newfoundland frå kring år 1700. I nyare tid vart ordet «stril» nytta om ein uflidd person. Også I Irland vart ordet «stril» nytta som negative omtale av ein person.
Gæliske former av ordet stril[endre | endre wikiteksten]
Den engelsk-gæliske språksida teanglann.ie,[1] som òg inneheld uttale av gœliske ord sraoill, f. (gs. ~e, pl. ~eanna), definerer ordet «stril» som:
- Ragged person; bedraggled person; sloven, slattern. ~ fir, mná, tattered, slovenly, man, woman.
- Trail. ~ éadaigh, trailing, tattered, garment. ~ deataigh, trail of smoke. (Var: ~e m & f).
Merk at fleirtals-ordet “straoilleanna” i Irland vœrt uttalt svœrt likt uttalen på strilamålet: «strilanna».
Gœlisk er eit keltisk språk, som også vart snakka av trellar, eller slavane som vikingar fanga eller kjøpte på marknaden i Dublin. Ordet har også ein engelsk versjon, som eit låneord frå gamalirsk. Ordet: “Streel”[2].
På gamal gœlisk er singel -s- mest som ein stum konsenant. Dobbel englske vokal -ee- vert på engelsk uttalt som ein – i -. På gamalt gaelisk vert -ee- utalt som -œ-. Dermed vert ordet «streel» til «strœl» og også hørt uttalt som «trœl». Ordet som vikingane brukte om slavar.
Det å kle seg «streelish» er for ein engelskmann, som når bergensaren snakkar om å kle seg «litt strilete». Ordet finnst også i nederlandsk[2].
Fair Nancy på engelsk[endre | endre wikiteksten]
På engelsk lyder visa Blonde Nancy[3]:
- Fair Nancy who is it you prefer, Some other man or myself? And Nancy I fancy you more than any other woman yet living. I thought you were finer than any other woman alive. But may any who would not praise you too, I be made speechless.
- On the first day of spring, I’ll prepare some land And I’ll make a dwelling of my own there, My family says that it is useless; sure, There is a great choice of fine young women. And I’ll have my pick of them, She will not be praised for her inheritance or wealth But for her quality and fine demeanour.
- If you are going to the fair, Bring the ewe and the lamb, If you are setting up house, You should have your darling first. She should be a woman of dignity, integrity and good reputation. Showy wealth will not keep the home but do no let a miserable loafer entice you.
Fair Nancy på Gœlic (gamalirsk)[endre | endre wikiteksten]
- Is a Neainsín Bhán cé is ansa leat fear eile ná mé féin? Is a Neainsín dtug mé fancy duit I dtosach ar mhná an tsaoil. Mara shíl mé go mba bhréatha tú ná bean ar bith sa saol Ach smid chainte ná raibh I gceann an té nach molfadh leatsa mé.
- Is an chéad lá d’Earrach tóigfidh mé talamh is beidh áras agam fhéin Agus séard a dúirt mo mhuintir liom nach bhfuil aon mhaith I mo scéal Óra níl ach togha ar ógmhná an domhain is beidh mo roghain díobh agam féin Ní as a cuid ná a maoin a molfar í ach as a cáilíocht agus a dea-méin.
- Is ma théann tú chun an aonaigh bíodh an chaora leat is a huan, Is ma théann tú ag déanamh tíomhais bíodh do mhian agat ar dtús. Óra bíodh sí maorga macánta is í molta as a cliú, Ní barr maoine a tharbharfas chun tíobhais thú ach ná mealltar le straoill tú.
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]
- Videoar og lydfiler av folkesongen på nettet
- Song av Eimear Arkins, YouTube.<
- Song av Seosamh Ó hÉanaí, YouTube
- Song av Bríd Ní Mhaoilchíarán, YouTube.</ref>.