Sjå kjelda til Vitellius av Romarriket

{{infoboks monark|bilete=Pseudo-Vitellius Louvre MR684.jpg|bilettekst=Byste av Vitellius av Romarriket
|fullt namn=Fødenamn Aulus Vitellius, namn som keisar Aulus Vitellius Germanicus Imperator Augustus
|tittel=Romersk keisar
|føregangar=[[Otho av Romarriket|Otho]]|
|etterfylgjar=[[Vespasian av Romarriket|Vespasian]]
|periode=26. april-22. desember 69

}}
''Aulus Vitellius Germanicus'' ({{levde-lua|fødd i september år 15, død 22. desember 69}}), kjend som '''Vitellus''', var [[romersk keisar]] i [[firekeisaråret]] [[69]] frå [[26. april]] til han blei drepen 22. desember.

Vitellus var ein av [[revolusjonskeisarane]]. Dei andre tre keisarane i firekeisaråret var [[Galba]], [[Otho]] og [[Vespasian]]. [[Vespasian av Romarriket|Vespasian]] etterfylgde Vitellus som keisar.

== Liv og virke==
===Bakgrunn ===
Vitellius var son av [[Sextilia]] og [[Lucius Vitellius]], som under keisar [[Tiberius av Romarriket|Tiberius]] av overstatthaldar for [[provinsen Syria|Syria]] med eit visst ansvar også for [[provinsen Palestina|Palestina]].  

Vitellius var [[romersk konsul]] i 48, og [[prokonsul]]-guvernør for [[provinsen Africa]] i anten 60 eller 61. I 68 blei han utnmend av [[Galba]] til å bli kommandant for dei romerske styrkane i sørlige Tyskland ([[Germania Inferior]]).<ref name="EB1911">{{EB1911|inline=y|wstitle=Vitellius, Aulus |volume=28 |page=147}}</ref>

===Keisar===
I forviklingane etter at keisar [[Nero av Romarriket|Nero]] døydde utropte styrkane i [[Germania Superior]] og [[Germania Inferior]] han til keisar den [[2. januar]] [[69]],<ref>Encyclopædia Britannica, oppslagsord ''Vitellius, Aulus'' og ''Caecina Alienus, Aulus''</ref> tretten dagar før [[Otho]] blei keisar. 
Kommandantane for dei to legionane ved Rhinen, [[Aulus Caecina Alienus|Caecina]] og [[Fabius Valens]], nekta å fornya truskapseidane sine til Galba 1. januar 69, og utropte i staden Vitellius til keisar.<ref name="EB1911"/> Vitellus blei aldri anerkjend som keisar av heile Romarriket, men blei godteken av [[Det romerske senatet]] og gjeven dei vanlege keisarlege ærestitlane. Vitellus gjekk inn i Italia i spissen for udisiplinerte soldatar som plyndra, drap og festa då dei kom til Roma.<ref name="EB1911"/> For å løna legionærane sine utvida  Vitellius [[Praetorianargarden]] med sine eigne menn frå Rhinhæren.<ref>{{Cite web|url=https://www.ancient.eu/Praetorian_Guard/|title=Praetorian Guard|website=Ancient History Encyclopedia|access-date=2019-02-19}}</ref>

==Fall==
[[Fil:Rochegrosse Vitellius traîné dans les rues de Rome par la populace, 1883.jpg|mini|venstre|'Vitellius dregen gjennom gatene i Roma av folket'. Måleri av [[Georges Rochegrosse]] frå 1883.]]
I juli 69 fekk Vitellius høyar at styrkane i dei austlege provinsane hadde utropt ein annan keisar - kommandøren si [[Vespasian av Romarriket|Titus Flavius Vespasianus]]. Vitellius blei forlaten av mange støttespelarar, og førebudde seg på å seia frå seg keisartittelen.<ref name="EB1911"/>

[[Tacitus]] fortel at Vitellius vneta på hæren til Vespasian ved [[Mevania]]. [[Marcus Antonius Primus]], kommandøren for den sjette legionen i [[Pannonia]], og ein av støttespelarane til Vespasian var blitt einige om ein avtale der Vitellus gav frå seg trona. Då han var undervegs for å leggja frå seg keisarsymbola i [[Concordiatemplet]], blei han stoppa av Pretonianargaren og tvinga til å venda tilbake til keisarpalasset.<ref name="EB1911"/>

Då styrkane til Vespasian gjekk inn i Roma kjempa støttespelarane til Vitellius, for det meste sivile, imot med spyd, steinar og anna dei kunne kasta. Ifølgje Cassius Dio omkom 50&nbsp;000 folk i slaget om Roma.{{sfnp|Kelly|2007|p=169, 171}} Til slutt blei Vitellius funnen i gøymestaden sin (ifølgje [[Tacitus]] i losjiet til ein portvakt), teken til [[Dei gemoniske trappene]] og drepen av støttespelarane til Vespasian. Liket hans blei ifølgje [[Suetonius]] kasta i elva Tiber. Ifølgje [[Cassius Dio]] blei  Vitellius halshoggen og hovudet hans teke rundt og synt fram  Roma. Bror og son hans blei også drepne.

== Kjelder ==
{{referansar}}

<div class="references-small">
*''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Vitellus|Vitellus]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}},  den 26. juli 2019.''  
 </div>
{{Autoritetsdata}}
[[Kategori:Fødde i 10-åra]]
[[Kategori:Romerske keisarar]]