Allmanach paa det aar efter Jesu Christi Fødsel 1644
En ny Allmanach paa det Aar efter Jesu Christi Fødsel, 1644 som kom ut hausten 1643 er rekna som den første boka som vart trykt i Noreg. Boka er, i følgje tittelbladet, «Et lidet Prognosticon, eller Practica/ Paa det Aaret efter vor Freleris oc Saliggjøreris Jesu Christi Naaderige Fødsel/1644. Med Flid paa Danske udsat oc Tryckt udi Christiania Aff Tyge Nielssøn.»
Tyge Nielssøn var ein dansk boktrykkar som vart oppmoda til å etablere seg i Christiania. Denne almanakken var noko av det første han trykte, og boka er rekna for å vere den første trykte norske boka i Noreg.
Almanakken kunne nyttast til spådommar, og slike bøker selde godt. Boka har mange astronomiske teikn, og er vanskeleg å lese for ein amatør. Boka må vere utforma på grunnlag av eit dansk manuskript, for det er tidene for soloppgang og solnedgang i København som er lagde til grunn. Almanakken inneheldt ikkje berre astronomiske opplysningar, han kunne og hjelpe folk å spå om ulykker, brann og død.
Tyge Nielssøn avslutta teksten for kvar månad med små råd:
- For Februarius les vi: «Det er gaat at dricke hippocras / En god drick Miød / eller anden god Dranck / som giør en sød Mund / synderlig Piger / thi naar de dricke formeget her aff / da pleye de gierne at tabe deris Nøgle til Bugkisten.»
- For Martius (mars) les vi: «Huo drømmer om Penge tre Dage oc tre Netter/ Imellem S. Antonu oc Sanct Pauli/ hand findes en stor haab/ om hand ellers kand treffe huor de ere.»
- For Julius (juli): «Dend som allerførst seer Storcken komme / oc beder hannem være velkommen / hannem giør det Aar ingen Tand Vee.»
Boka har sidan komme ut i faksimileutgåve.
Det einaste bevarte originaleksemplaret tilhøyrer Nasjonalbiblioteket. I 2014 vart det ein del av Noregs dokumentarv.[1]
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- DET TRYKTE ORD - bokens historie i Norge Arkivert 2016-03-05 ved Wayback Machine.
- ↑ «Nasjonalbiblioteket / Den første boka som vart trykt i Noreg, Almanakk for 1644». Norsk kulturråd. Henta 3. desember 2014.