Brønnøymål

Brønnøymål eller Sørvest-helgelandsk femner målføra i nordre Bindal (nordom Tosen), Sømna, Brønnøy og Vega, endå vegværingsmålet òg har mange drag sams med vefsnmåla. Målet i søre Bindalen vert rekna til namdalsmål.

Brønnøymåla skil seg på mange måtar frå Nord-Noreg elles i målvegen. Tonefallet (intonasjonen) skil seg frå den nordnorske høgtonen og det synest som om dette området ikkje har tonelagsskilnad. Dette er det einaste området i Nord-Noreg der det regulært finst korte trykkstavingar. Eit anna særdrag er at så mange ordtypar og bøyningsformer har -i i sluttstavinga.

Særdrag

Brønnøymålet har mange unike særdrag ein elles ikkje finn i Nordland. På mange vis er målet ein overgangsdialekt frå nordnorsk til trøndersk.

• Jamvekt, men berre delvegs gjennomført.
• Brønnøymålet har lågtone. Dette er eit typisk austnorsk målmerke, og er annleis ifrå resten av helgeland, der ein elles finn høgtone.
• Der ein i andre målføre har -e på svake kortstava hankjønnsord har det i brønnøymålet utvikla seg -a ifrå den norrøne oblike forma (haga, boga, maga). Ein finn likevel former som har utvikla seg ifrå nominativsforma (hani, tari, hari)
• Gamalnorsk korte stavingar har fått lenging som på vestnorsk.
• Brønnøymålet held seg ikkje reint til a-mål og e-mål. I infinitiv kjem ofte a-infinitiv føre, men i andre stader finn ein e-ending der ein hadde funne -a på nynorsk (den sole, den tause, dem huse).
• Tjukk-l, både av historisk-l og norrøn-/rð/.
• i-ending i supinum. T.d. fåri, bråti, dråkkji
• Dativ var levande tradisjonelt, både i eintal og fleirtal.
• Dei halvstemde plosivane som er karakteristiske for midt-helgelandsmåla er ikkje å finna i brønnøymålet.
• Apokope er vanlegare i mykje større grad enn i nærområda.
• Brønnøymålet har delt hokjønnsbøying. Dette tyder at hokjønnsord kan få to ulike bøyingar; ei for hokjønnsord som ender på -a (ei visa), og ei for dei som ikkje har ending (ei vik)

Substantivbøying

Døme på bøyingsverket i brønnøymålet er:

Døme på bøyingsmønsteret

	Eintal			Fleirtal
	ubunden	bunden	dativ	ubunden	bunden	dativ
hankjønn	bakka	bakkan	bakkå	bakka	bakkan
	hari	harin	harå	hara	haran
	båt	båten	båte	båta	båtan
hokjønn	kåpa	kåpå	kåpen	kåpår	kåpån
	vik	vikje	vikjen	vikji	vikjin
	øy	øye	øyen	øya	øyan	øyå
inkjekjønn	øua	øua	øua	øuår	øuån
	hus	huse	hus	hus	huse