Diskusjon:Anbeheitelse
Det er vel ikkje særleg kontroversielt å påstå at mange av desse orda kjem frå bokmåls-påverknad? At nokre av dei har tradisjonar som lågtyske lånord for mange år sidan, endrar ikkje på det, og dette poenget sto då alt i formuleringa mi? No ser det jo ut til at nynorsk wikipedia meiner at fenomenet ikkje har samanheng med bokmålspåverknad i det heile, og det er iallfall feil (feil i tydinga usant), etter mi meining. Den stadig aukande bruken av desse orda i skriftleg nynorsk kjem i stor grad frå bokmål, og eg ser ingen grunnar til å fjerna den opplysninga, anten ein likar anbeheitelse-ord eller ikkje.
Ingen har påstått at orda "nødvendigvis kjem frå bokmål", så då er det vel vanskeleg å "revidera" ein slik påstand?
Og spekulasjonar om kva for negative konsekvensar anbeheitelse-motstanden har hatt, bør nyanserast (til dømes ved også å ta med argumenta mot anbeheitelse-orda, og ikkje berre argumenta mot motstanden mot desse orda) og/ eller dokumenterast. --Tannkrem 23:12, 10 februar 2007 (CET)
Nei, eg meiner det ikkje er tvil om at dette kjem frå påverknad frå bokmål. --EIRIK\diskusjon 23:24, 10 februar 2007 (CET)
- De kan meine kva de vil, det blir ikkje rettare for det. Det er faktisk veldig kontroversielt og dessutan historisk feil å påstå at mange av desse orda kjem frå bokmålspåverknad, det vil seie påverknad frå skriftleg dansk eller skriftleg eller munnleg norskdansk i nyare tid. Dei har levd lenge og lever enno i norske målføre uavhengig av bokmålet, noko vi når det gjeld heit-orda ser av den forma dei har i dei fleste målføra, nemleg hokjønn med tvelyd. Både Ivar Aasen og Aasmund Olavsson Vinje nytta heit-ord der seinare standard nynorsk påbaud andre former, såleis Aasen: "Og sume dei diktar um friheiti snild...". Aasen skreiv sjølvsagt slik fordi ordet friheit og andre heit-ord som hokjønnsord fanst i målføra han granska - og dei var enno svært lite påverka av bokmålet, som vi veit. Det var jo difor dei kunne bli opphavet til det atterreiste norske målet som alternativ til dansken. --Erling 23:38, 10 februar 2007 (CET)
- Det kan like gjerne skuldast større vilje til å tilpasse nynorsk skrift til nynorsk tale slik han faktisk er og har vore lenge. Eventuell bokmålspåverknad når det gjeld heit-ord ser ein dersom ein nynorsking skriv slike ord som hankjønnsord og med monoftong. Dét er ein uting. Ingen eg kjenner som talar sjølv den "breiaste" dialekt med til dels "arkaiske" drag seier til dømes "tryggleiken". Dei seier "sikkerheita". Det er no heldigvis lov å skrive òg. Dersom dei begynner å seie og skrive "sikkerheten" i staden, då er det påverknad frå bokmålet. --Erling 23:50, 10 februar 2007 (CET)
- Eg meiner framleis at auken av desse orda i skriftleg nynorsk først og fremst kjem frå påverknad frå bokmål/ dansk, gjerne via dialektane, som stadig vert påverka av bokmål. Det gjeld ikkje alle orda, men mange av dei. Det finst nok mange døme på anbeheitelse-ord som på ingen måte kan tilskrivast bokmålet/ dansken, og som har lange tradisjonar i norsk språk, men ein kan like gjerne finna døme på det motsette. Særleg når det gjeld else-ord, er det vel få av dei som har vore i det norske talemålet i fleire hundre år? Om du berre snakkar om orda som er tilletne i nynorsk i dag, har du kanskje rett, men artikkelen handlar om anbeheitelse generelt, også dei som ikkje er tilletne. --Tannkrem 00:28, 11 februar 2007 (CET)
Vi er usamde om kor anbeheitelsen kjem frå. Når Tannkrem skriv at "auken av desse orda i skriftleg nynorsk først og fremst kjem frå påverknad frå bokmål/ dansk, gjerne via dialektane, som stadig vert påverka av bokmål", så tar han feil, fordi dei fleste av desse orda fanst i målføra lenge før påverknaden av bokmål var nemnande stor. Det gjeld ikkje berre orda som har vorte tillatt i dag, som sikkerheit og størrelse, men òg det førnemnde friheit, som ikkje er tillatt. No går ikkje eg inn for full opning for alle mulege anbeheitelsar i skriftleg nynorsk, om nokon trur det, men eg er for den varsame opninga for slike ord vi har i dag, og kunne tenkt meg nokre fleire.
Men den nynorske skrifttradisjonen har òg skapt sin eigen konvensjon (vane), så dei mest vanlege og innarbeidde avløysarorda bør framleis brukast i nynorsk - som fridom for friheit. Der har vi jo òg - paradoksalt nok - støtte i engelsk, og difor er denne forma ikkje så framand som ho eingong var. Generelt synest eg dei avløysarorda som er kortare enn folkemålsordet er betre som skriftmålsord (vanske o. fl.). Men om eg ikkje går inn for full opning for alle mulege anbeheitelsar i skriftleg nynorsk, er eg imot å sjå dei generelt som eit problem og som bokmålspåverknad, slik eg syntest Tannkrem la opp til. --Erling 11:09, 11 februar 2007 (CET)
- "Anvenda", "anbefala", "bebreida", "angje", "betennelse", "kjærlegheit" og mange andre anbeheitelse-ord har ikkje fleire hundre år lange tradisjonar i norsk folkemål, trur eg. Og dei kjem frå (eller via, om du vil) dansk og/ eller bokmål. Nokre av dei står i nynorsk-ordboka, andre ikkje. At ein kan finna mange døme på ord som har tradisjonar i norsk, endrar ikkje på at mange av anbeheitelse-orda faktisk kjem til nynorsk frå bokmål.
- Eg har gjort eit forsøk på ei meir nøytral formulering. For no ser det ut som om artikkelen seier at bokmålet ikkje eigentleg har noko med saka å gjera. Eg kunne godt tenkt meg å leggja større vekt på bokmålen enn dette, men har problem med å formulera det:
- Desse ordlagingselementa kom inn i norsk språk frå lågtysk i hansa-tida. Ein viss språkleg purisme i nynorsk-normeringa har påbode norrøne eller nylaga avløysarord utan desse elementa. Men fleire og fleire anbeheitelse-ord vert no tillatne i nynorsk, fordi dei er vanlege i munnleg norsk, og også fordi mange av orda har lange tradisjonar i det norske folkemålet. Mange meiner at den aukande bruken av desse orda i munnleg og skriftleg norsk først og fremst skuldast påverknad frå bokmål og dansk, der slike for- og etterstavingar er meir utbreidde.
- --Tannkrem 21:03, 11 februar 2007 (CET)
Tannkrem skreiv: "Mange meiner at den aukande bruken av desse orda i munnleg og skriftleg norsk først og fremst skuldast påverknad frå bokmål og dansk, der slike for- og etterstavingar er meir utbreidde." Det er ikkje noko faktum at det er aukande bruk av slike ord i munnleg norsk, det er ein svært tvilsam påstand. Den aukande bruken i skriftleg nynorsk skuldast først og fremst at purismen er svekt, og at det faktiske talemålet blir meir vektlagt enn før. I tillegg til dette kjem så påverknaden frå (norskdansk) bokmål (ikkje dansk direkte no lenger, då heller svensk!) som har slike for- og etterstavingar. Eg kan freiste å lage ei nøytral formulering som nemner påverknad frå bokmålet òg, men den Tannkrem foreslår her, held etter mitt syn dessverre ikkje. --Erling 22:20, 11 februar 2007 (CET)
- Eg la til dette avsnittet om grunnen til auka bruk av anbeheitelse i skriftleg nynorsk: Grunnen til det kan vere at purismen er svekt, at det blir lagt meir vekt på faktisk talemål i nynorsk-normeringa, og det kan vere påverknad frå bokmål, som har mange slike for- og etterstavingar. Eg vonar Tannkrem ser det som ei god løysing. --Erling 22:31, 11 februar 2007 (CET)
- Fint. Og kjekt at artikkelen no er mykje meir fyldig enn utgangspunktet. --Tannkrem 23:25, 11 februar 2007 (CET)