Spaarne
| Spaarne | |||
| elv | |||
 Spaarne i Haarlem
| |||
| Land |  Nederland
| ||
|---|---|---|---|
| Lengd | 10,5 km | ||
| Kjelde | Ringvaart | ||
| Munning | Nordsjøkanalen | ||
 Spaarne 52°24′43″N 4°40′48″E / 52.41194444°N 4.68°E | |||
 Kart som viser Spaarne.
| |||
| Wikimedia Commons: Spaarne | |||
Spaarne er ei elv i Noord-Holland i Nederland. Denne delvis kanaliserte elva renn frå Ringvaart til ein sidekanal av Nordsjøkanalen. Ho renn gjennom Heemstede, Haarlem, og Spaarndam.
Dei historiske kanalane i vollgravene rundt Haarlem er tilslutta Spaarne. Ei sluse ved Spaarndam ligg mellom elva og Nordsjøkanalen.
Historie
[endre | endre wikiteksten]Elva rann tidlegare frå Haarlemmermeer til IJbukta, som strekte seg vidare frå Zuiderzee og heilt til Velsen. På 1200-talet vart det bygd ei demning med sluser ved munningen av Spaarne der landsbyen Spaarndam vart grunnlagd.
Etter eit hundreår med planlegging vart Haarlemmermeer pumpa tørr i løpet av åra 1850-1853 og gjort om til polder. Spaarne vart ei grein av Ringvaart, mista mykje av vatnet og vart grunnare.
Bygginga av Nordsjøkanalen (ferdig i 1876) reduserte det meste av IJbukta til polder, men ei liten kanalisert del av IJbukta vart igjen ved Spaarndam for å gå mellom Spaarne og den nye kanalen.
Elva vart gjort djupare for at skip kunne nå industriområda langs breidda.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «Spaarne» frå Wikipedia på engelsk, den 9. februar 2008.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
- J.M Sterck-Proot, Tjeenk Willink, Haarlems oudste tijden: een vroeg-middeleeuwsch stadsbeeld, Haarlem, 1930.
- Bert Sliggers a.o., De loop van het Spaarne; de geschiedenis van een rivier, Haarlem, Schuyt, 1987.