Hopp til innhald

Stoney

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Stoney
Nakoda, nakota, isga
Klassifisering Siouxspråk
 Vestlege siouxspråk
  Mississippi Valley-siouxspråk
   Dakotaspråk
Talarar Nakotafolk: Stoney
Bruk
Stoneytalande i alt 3 025 (2016)
Språkkodar
ISO 639-3 sto
Glottolog ston1242
Utbreiingskart for stoeny/nakoda.

Stoney, også kalla nakota, nakoda, isga, og tidlegare Alberta Assiniboine, er eit språk i dakotagruppa i mississippidalspråka innafor siouxspråka.[1] Dakotaspråka utgjer eit dialektkontinuum som består av santee-sisseton (dakota), yankton-yanktonai (dakota), teton (lakota), assiniboine og stoney.[2]

Stoney er den av dakotadialektane som skil seg mest frå dei andre.[3] Stoneyfolket er det einaste sioux-folket som bur berre i Canada,[2] og stoney blir snakka av fem ulike grupper i Alberta.[4][5]

Slektskap med assiniboine

[endre | endre wikiteksten]

Det næraste slektspråket til stoney er assiniboine.[6] Språka er ikkje innbyrdes forståelege. Stoney kan ha utvikla seg frå assiniboine, eller så kan både stoney og assiniboine ha utvikla seg frå eit felles opphavsspråk.[7][8]

Foneminventaret i Morley Stoney, i Morleyreservatet, er vist her:

Morley Stoney-konsonantar[9]
Bilabial Alveolar Postalveolar Palatal Velar Faryngeal Glottal
Lukkelyd ustemt p t k
stemt d g
Affrikat ustemt t͡ʃ
stemt d͡ʒ
Frikativ ustemt s ʃ ħ h
stemt z ʒ ʕ
Nasal m n
Approksimant w j
Morley Stoney-vokalar[10]
Fremre Sentrale Bakre
Høge i, ĩ u, ũ
Midtre e o
Låge a, ã

Samanlikn dette med nakota snakka i Alexis-reservatet:

Konsonantar i stoney snakka i Alexis[11]
Bilabial Dental Palatal Velar Faryngal Glottal
Stops p, pʰ, pʼ t, tʰ, tʼ k, kʰ, kʼ ʔ
Affrikatar t͡ʃ, t͡ʃʰ, t͡ʃʼ
Frikativar s, z ʃ, ʒ x, ɣ h
Nasalar m n
Glidelydar w j
Vokalar i stoney snakka i Alexis[12]
Fremre Sentrale Bakre
Høg i, ī, ĩ u, ū, ũ
Midtre e, ē, ẽ o, ō, õ
Låg a, ā, ã

Skriftsystem

[endre | endre wikiteksten]
Stoneyalfabet (Alexis Nakota Sioux First Nation)
a â aa b c c' d e ê ee g h i î ii j k k' m n o ô oo p p' r s sh t t' u û uu w x y z zh ?

Word Set (includes numbers)

[endre | endre wikiteksten]

Nokre vanlege ord

[endre | endre wikiteksten]

ein — wazhi

to — nûm

tre — yamnî

fire — ktusa

fem — zaptâ

mann — wîca

kvinne — wîyâ

sol — wa

måne — hâwi

vatn — mini

Fonologiske skilnader mellom stoney og andre dakotaspråk

[endre | endre wikiteksten]

Tabellen viser skilnaden mellom stoney, assiniboine, og dei tre sioux-dialektane lakota, yankton-yanktonai og santee-sisseton.[13][14]

Sioux Assiniboine Stoney
Lakota Vestdakota Austdakota Omsetjing
Yanktonai Yankton Sisseton Santee
Lakȟóta Dakȟóta Dakhóta Nakhóta Nakhóda sjølvnamn
lowáŋ dowáŋ dowáŋ nowáŋ å synge
ló dó dó nó stadfesting
čísčila čísčina čístina čúsina čúsin liten
hokšíla hokšína hokšína hokšída hokšína hokšín gut
gnayáŋ gnayáŋ knayáŋ hnayáŋ knayáŋ hna overtyde
glépa gdépa kdépa hdépa knépa hnéba kaste opp
kigná kigná kikná kihná kikná gihná trøyste
slayá sdayá sdayá snayá snayá smøre
wičháša wičháša wičhášta wičhášta wičhá mann
kibléza kibdéza kibdéza kimnéza gimnéza bli edru
yatkáŋ yatkáŋ yatkáŋ yatkáŋ yatkáŋ drikke
hé hé hé žé žé at
  1. ↑ Parks, Douglas R.; Rankin, Robert L. (2001). «Siouan languages». I DeMaille, Raymond J.; Sturtevant, William C. Handbook of North American Indians, Volume 13: Plains. Washington, D.C.: Smithsonian Institution. s. 94–114.
  2. 1 2 Parks, Douglas R.; DeMallie, Raymond J. (1992). «Sioux, Assiniboine, and Stoney Dialects: A Classification». Anthropological Linguistics 34 (1/4): 233–255. JSTOR 30028376.
  3. ↑ Taylor, Alan R. (1981). «Variation in Canadian Assiniboine». Siouan and Caddoan Linguistics Newsletter.
  4. ↑ Andersen, Raoul R. (1968). An inquiry into the political and economic structures of the Alexis band of Wood Stoney Indians, 1880-1964. Columbia: University of Missouri PhD dissertation.
  5. ↑ Taylor, Alan R. (1981). «Variation in Canadian Assiniboine». Siouan and Caddoan Linguistics Newsletter.
  6. ↑ DeMallie, Raymond; Miller, David Reed (2001). «Assiniboine». I DeMaille, Raymond J.; Sturtevant, William C. Handbook of North American Indians, Volume 13: Plains. Washington, D.C.: Smithsonian Institution. s. 572–595.
  7. ↑ Cook, Eung-Do; Owens, Camille C. (1991). «Conservative and innovative features in Alexis Stoney». Papers from the American Indian Languages Conferences Held at the University of California, Santa Cruz, July and August 1991.: 135–146.
  8. ↑ Erdman, Corrie Lee Rhyasen (1997). Stress in Stoney. Calgary: University of Calgary MA thesis.
  9. ↑ Bellam, Ernest Jay (1975). Studies in Stoney phonology and morphology. Calgary: University of Calgary MA thesis.
  10. ↑ Bellam, Ernest Jay (1975). Studies in Stoney phonology and morphology. Calgary: University of Calgary MA thesis.
  11. ↑ Erdman, Corrie Lee Rhyasen (1997). Stress in Stoney. Calgary: University of Calgary MA thesis.
  12. ↑ Erdman, Corrie Lee Rhyasen (1997). Stress in Stoney. Calgary: University of Calgary MA thesis.
  13. ↑ Ullrich, Jan (2008). New Lakota Dictionary (Incorporating the Dakota Dialects of Yankton-Yanktonai and Santee-Sisseton). Lakota Language Consortium. s. 4. ISBN 978-0-9761082-9-0. To be precise, Ullrich states that Stoney "is completely unintelligible to Lakota and Dakota speakers", while Assiniboine is not comprehensible to them, "unless they have been exposed to it extensively" (p. 2).
  14. ↑ Parks, Douglas R.; DeMallie, Raymond J. (1992). «Sioux, Assiniboine, and Stoney Dialects: A Classification». Anthropological Linguistics 34 (1/4): 233–255. JSTOR 30028376.

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]
Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Stoney&oldid=3364796»