Enki
| Enki | |||
 | |||
| Identifisert med | Ea, Pallas i gresk mytologi, Ogmios | ||
|---|---|---|---|
| Ektefelle | Ninhursag | ||
| Barn | Ningal, Nanshe, Asalluhi, Gibil | ||
Enki (sumerisk dEN.KI(G)) er ein gud i sumerisk mytologi som seinare blei kjend som Ea i akkadisk og babylonsk mytologi. Han var opphavleg ein vernar for byen Eridu, men innverknaden frå kulten hans spreidde seg over heile Mesopotamia og til kanaanittane, hettittane, hurrittane og andre kulturfolk i Midtausten og Levanten. Han blei sett på som ein skapargud, særleg ein gud for handverk (gašam); ugagn; vatn, havvatn, ferskvatn (a, aba, ab), intelligens (gestú, bokstaveleg «øyre»), fruktbarheit, sæd, magi og skapinga (Nudimmud: nu, likskap, dim mud, brygga øl). Han var assosiert med dei sørlege banda av stjernebildet kalla Eas stjerne, men også med stjernebildet AŠ-IKU (Pegasus).[1] Ved byrjinga av det andre tusenåret f.Kr. blei han tidvis referert til i skrivinga av det numeriske ideogrammet for «40», tidvis referert til som hans «heilage nummer».[2][3] Planeten Merkur, som er knytt til den babylonske Nebo (son av Marduk) blei i sumersk tid identifisert med Enki.
Det er samla eit stort tal myter om Enki frå mange stader, frå sørlege Irak til kysten av Midtausten. Han opptrer i dei eldste bevarte kileskriftinskripsjonane over heile regionen og var framtredande frå tredje millennium f.Kr. og fram til hellenistisk tid.
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- ↑ Rogers, J.H.: Origins of the ancient constellations: I. The Mesopotamian traditions
- ↑ Black, Jeremy A.; Green, Anthony; Rickards, Tessa (1992): Gods, demons, and symbols of ancient Mesopotamia , University of Texas Press, s. 145
- ↑ Foster, Benjamin R. (2007): Kapittel 4 «Mesopotamia» i: A Handbook of Ancient Religions, red. John R. Hinnells, Cambridge University Press, s. 174.
- Denne artikkelen bygger på «Enki» frå Wikipedia på bokmål, den 5. oktober 2023.
- Wikipedia på bokmål oppgav desse kjeldene:
- Jacobsen, Thorkild (1976): Treasures of Darkness; A History of Mesopotamian Religion, Yale University Press, London, New Heaven, ISBN 0-300-02291-3.
- Bottero, Jean (2004): Religion in Ancient Mesopotamia, University of Chicago Press, ISBN 0-226-06718-1.
- Kramer, Samuel Noah (1998): Sumerian Mythology: A Study of Spiritual and Literary Achievement in the Third Millennium B.C., University of Pennsylvania Press; revidert utg., ISBN 0-8122-1047-6.
- Kramer, S.N.; Maier, J.R. (1989): Myths of Enki, the Crafty God, Oxford.
- Galter, H.D. (1981): Der Gott Ea/Enki in der akkadischen Überlieferung, Graz.
- Espak, Peeter (2010): The God Enki in Sumerian Royal Ideology and Mythology (PDF). Dissertationes Theologiae Universitatis Tartuensis 19, Tartu: Tartu University Press, ISBN 978-9949-19-522-0
