Katla

	Katla
	fjell
	Katla er dekt av Myrdalsjökull. ; Ved utbrot kan brå smelting danne øydeleggjande jøkullaup.
Land	Island
Fjelltype	Subglasial vulkan
Høgd	1 512 moh.
Siste utbrot	1918
Koordinatar	63°38′N 19°03′WKoordinatar: 63°38′N 19°03′W
	; Katla; 63°37′0″ N 19°3′0″ W
	Wikimedia Commons: Katla

Sjå òg Katla (fleirtyding).

Katla er ein islandsk vulkan som er kjend som ein av dei farlegaste på øya. Han ligg nord for Vík í Mýrdal og aust for den vesle isbreen Eyjafjallajökull. Vulkantoppen er på 1 512 meter, medan breen Mýrdalsjökull som ligg over han har ein flatevidd på 595 km². Vulkankrateret har ein diameter på 10 km. Katla har vist teikn på uro den siste tida og geologar fryktar at eit utbrot er i vente i nær framtid.

Vulkanen har utbrot med rundt 40 til 80 års mellomrom. Det siste utbrotet var i 1918^[1], men det kan ha vore eit lite eitt i 1955^[2], så vulkanen blir nøye vakta for teikn på eit nytt. Sidan 930 har ein dokumentert 16 utbrot. Eldgjá og Lakagigar er med i det same vulkanske systemet, slik at det kan reknast som eitt av dei kraftigaste i verda.

Før hringvegur (den islandske ringvegen) vart bygd frykta folk å reise over sletta føre vulkanen fordi det ofte oppstår jökulhlaup og det er djupe elvar som må kryssas. Særleg farleg var jökulhlaupen etter utbrotet i 1918. Då utbrotet i 1755 var på sitt verste vart flaumvassføringa estimert til mellom 200 000–400 000 m³/s.^{[treng kjelde]} Til samanlikning er den samanlagte middelvassføringa til Amazonaselva, Mississippielva, Nilen og Chang Jiang om lag 290 000 m³/s.^{[treng kjelde]}

Referansar[endre | endre wikiteksten]

Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]

Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Katla

Det geovitskaplege instituttet på Island om Katla
Webkamera frå Katla Arkivert 2011-12-05 ved Wayback Machine.

[1] Háoskóli Íslands Institute of Earth Sciences:: «Eruptions in the Katla volcanic centre in historical times»

[2] Háoskóli Íslands Institute of Earth Sciences: «Katla Volcano»

[1]

[2]