Løe

Løe eller låve er ein gardsbygning ein kan bruka til å lagra høy eller anna tørrfor til husdyr, og til å lagra korn før tresking. Frå gammalt av var det mange løer på ein gard, kvar med sitt føremål. I dag kan omgrepet løe brukast om eit rom til å lagra for i ein større driftsbygning, og det kan brukast som namn på heile bygningen.

«Å lø» tyder å stabla (opp) noko, t.d. stein, stråfôr eller korn.

Kornløer, forløer og uteløer[endre | endre wikiteksten]

I det førindustrielle jordbruket hadde ein gard fleire bygningar, og det kunne vera mange løer ved eit tun og på ein gard. Den store løa i gardstunet var først og fremst for å lagra kornneka fram til treskinga. Denne kunne ein òg kalla kornløa. Dersom det var plass kunne ein òg bruka denne løa til å lagra for. Det var som regel eigne forløer – nokre plasserte i tunet, andre var uteløer som var plasserte vidt omkring i utmarka til garden, på setra, i skogen eller på fjellet. I tunet kunne det vera spesielle løer for høy hestane skulle ha i våronna.

Det er i dag vanleg å bruka nemningane løe og låve om kvarandre. I nyare tid har både løa og låven blitt til rom den store driftsbygning på garden, og denne bygningen kan ein kalla både uthus, løe, låve og fjøs.

Landbruksutvikling[endre | endre wikiteksten]

Bruken av tørrhøy har minska i norsk landbruk dei siste 50 åra. Etter krigen blei det etterkvart vanleg med ensilering, dvs. nedlegging av utørka høy blanda med silosyre i eit røyrforma loddrettstående bygg som blir kalla ein silo.

Etter ca. 1990 er siloane blitt avløyst av rundballane som består av nyslege gras (høy) som blir rulla i plast saman med silosyre. Rullen blir tetta og kan lagrast utandørs til han skal brukast.

Silo og rundballar reduserte behovet for løer til lagring av for til eit minimum i dagens jordbruk. Behov for kornløa til lagring av kornnek før tresking forsvann med skurtreskaren.

Løa i nordisk kulturlandskap[endre | endre wikiteksten]

Noreg er eit land der tilnærma alt husdyrhald var basert på innsamling av vinterfor og inneforing av dyra. Difor var lagerrom heilt nødvendige, og løene var ein dominerande bygningstype i det norske kulturlandskapet. Det gjaldt både dei små forløene og dei store driftsbygningane.