Lohengrin
- For andre tydingar av oppslagsordet, sjå Lohengrin sjokolade.
| WWV 75 Opera av Richard Wagner | |
.jpg) | |
| Periode | Romantikken |
|---|---|
| Urframføring | 28. august 1850 |
| Typisk lengd | ca. 3 ½ timar |
| Satsar/akter | 3 akter |
| Libretto av | Richard Wagner |
Lohengrin, WWV 75, er ein romantisk opera av Richard Wagner. Urframsyninga var 28. august 1850 i Weimar.[1][2][3] Operaen byggjer på tysk høvisk litteratur frå mellomalderen, særleg Parzival av Wolfram von Eschenbach og oppfølgjaren Lohengrin av ein annan forfattar. Hovudpersonane i operaen er riddaren Lohengrin (tenor) og Elsa von Brabant (sopran).
Operaen har òg inspirert andre kunstverk. Kong Ludwig II av Bayern kalla slottet sitt Neuschwanstein etter svaneridderen. Det var kong Ludwigs trygd som seinare gav Wagner midla og moglegheita til å fullføra den episke syklusen hans Der Ring des Nibelungen (Nibelungenringen), og dessutan å bygga eit teater eigna til å framføra syklusen. Handlinga føregår i hertugdømmet Brabant i dagens Belgia og Nederland, i første halvdel av 900-talet.
Forspelet til akt 1 blir ofte framført separat som eit konsertstykke (gjerne saman med det kortare forspelet til akt 3). Dette musikkstykket representerer det overnaturlege aspektet ved den heilage gralen, og har vorte utpeika som ein av Wagners mest inspirerte komposisjonar.[4][5]
Verket blei godt motteke blant tilskodarane, og fleire stykke er blitt velkjende, slik som forspelet til første og tredje akt («In fernem Land») og bryllaupsmarsjen, som ofte blir spelt i bryllaup.
Den første norske framføringa fann stad den 2. desember 1885[3][6] ved Tivoli Opera i Oslo. Den 7. desember 1911 vart Lohengrin framført på Nasjonalteateret i Oslo, og ein sjokolade kalla «Lohengrin» vart lansert.[7]
Ei typisk framsyning varer i ca. 3 ½ timar.
Roller[endre | endre wikiteksten]
Roller, stemmeleie, rollebesetning ved premieren
| Rolle | Stemmeleie | Rollebesetning, 28. august 1850
Dirigent: Franz Liszt |
|---|---|---|
| Lohengrin | tenor | Karl Beck |
| Elsa von Brabant | sopran | Rosa von Milde |
| Ortrud, Telramunds kone | dramatisk sopran | Josephine Fastlinger |
| Friedrich von Telramund, ein greve av Brabant | baryton | Hans von Milde |
| Heinrich der Vogler (Henrik I fuglefangaren) | bass | August Höfer |
| Kongens herold | baryton | August Pätsch |
| Fie adelsmenn av Brabant | tenorar, bassar | |
| Fire pasjar | sopranar, altar | |
| Hertug Gottfried, Elsas bror | stum rolle | Hellstedt |
| Saksere, thüringere, og brabantiske grever og adelege, æresfruer, pasjar, vasallar, livegne | ||
Kjente ariar og utdrag[endre | endre wikiteksten]
- Akt 1
- Forspelet
- "Einsam in trüben Tagen" (Elsas forteljing)
- Scene 3, "Wenn ich im Kampfe für dich siege"
- Akt 2
- "Durch dich musst' ich verlieren" (Telramund)
- "Euch lüften, die mein Klagen" (Elsa)
- Scene 4, "Elsas prosesjon til katedralen"
- Akt 3
- Forspelet
- Brudekoret, "Treulich geführt"
- "Das süsse Lied verhallt" (Kjærleiksduett)
- "Höchstes Vertrau'n" (Lohengrins fråsegn til Elsa)
- Kong Heinrichs tilkomme
- "In fernem Land" (Lohengrins forteljing)
- "Mein lieber Schwan... O Elsa! Nur ein Jahr an deiner Seite" (Lohengrins farvel)
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- ↑ Barton D. Fisher: Wagner's Lohengrin: Opera Journeys Mini Guide Series, Opera Journeys Mini Guide Series]
- ↑ Wagner, Richard (2011), Lohengrin., Nicholas John, Amanda Holden, Alma Books, ISBN 978-0-7145-4521-9, OCLC 980813971, henta 2. mai 2022
- ↑ 3,0 3,1 «Lohengrin: Performance History», opera.stanford.edu, henta 2. mai 2022
- ↑ Newman, Ernest (1991), The Wagner operas, Princeton University Press., s. 126–129, ISBN 0-691-02716-1, OCLC 23766381, henta 2. mai 2022
- ↑ Scruton, Roger (2020), Wagner's Parsifal : the music of redemption, s. 8, ISBN 978-0-241-41969-4, OCLC 1159855672, henta 2. mai 2022
- ↑ «Oslo Museum: Byminner, Arkivert 24. september 2015 hos Wayback Machine.» (PDF), web.archive.org, henta 2. mai 2022
- ↑ «Lohengrin er mer enn utseendet», adressa.no (på norsk bokmål), 16. mars 2009, henta 2. mai 2022
- Denne artikkelen bygger på «Lohengrin (opera)» frå Wikipedia på bokmål, den 2. mai 2022.
