Bilad al-Sham
|
| |||||||||||||||||||||
Bilad al-Sham (arabisk بلاد الشام, landet Syria) var ein provins i Rashidun-, Umayyade- og seinare Abbaside-kalifatet i regionen Syria. Det omfatta det tidlegare bysantinske områda i Bispedømet i Aust og vart organisert kort tid etter den muslimske erobringa av Syria midt på 600-talet, som var over med det avgjerande slaget ved Yarmouk.
Historie[endre | endre wikiteksten]
På tida då den arabiske erobringa av Rashidun skjedde, og dei austromerske herskarane vart drivne bort, var regionen 'Bilad al-Sham' (Levanten) hovudsakleg busett med lokale arameisktalande kristne bønder (som mardaittar) som utgjorde mesteparten av den lokale folkesetnaden, dei arabiske ghassanidane og nabatearar, i tillegg til ikkje-monofysittiske gresk-ortodokse kristne minoritetar kalla melkitar eller Rûm (som i denne samanhengen tyder «austromersk» eller «bysantinsk») og ikkje-kristne minoritetar som jødar, samaritanar og ismaelittiske iturearar. Folkesetnaden i regionen vart ikkje hovudsakleg muslimsk og arabisk før nesten tusen år etter erobringa.
Etter den muslimske erobringa, vart Syria styrt i tjue år av Muawiyah ibn Abu Sufyan av Banu Umayya, som gjorde provinsen til maktbasen for familien sin. Med militærstøtte frå Syria sigra Muawiyah i den første Fitnaen og oppretta Umayyade-kalifatet. I Umayyade-tida vart al-Sham delt inn i fem jund eller militærdistrikt. Dei var Jund Dimashq, Jund Hims, Jund Filastin og Jund al-Urdunn. Seinare vart Jund Qinnasrin skapt frå delar av Jund Hims. Under umayyadane vart byen Damaskus hovudstad i det islamsk kalifatet og Syria var «metropolprovinsen» i kalifatet, og den syriske elitearmeen,ahl al-Sham danna hovudsøyla i Umayyade-regimet.
Syria vart mindre viktig under Abbaside-kalifatet, som overtok etter umayyadane i 750. Abbasidane flytta først hovudstaden til Kufa og så til Bagdad og Samarra i Irak, som no vart den viktigaste provinsen. Dei hovudsakleg arabiske syrarane vart marginaliserte av iranske og tyrkiske styrkar som steig i gradene under abbasidane, ei rørsle som òg uttrykte seg på eit kulturelt nivå. Under Harun al-Rashid (r. 786–809), vart dei nordlege delane av provinsen ein del av eit nytt jund kalla al-'Awasim, som danna ei andre forsvarslinje mot åtak frå Austromarriket, bak den faktiske frontsonen i Thughur.
Frå 878 til 905 var Syria i røynda kontrollert av tūlūnidane frå Egypt, men abbasidane fekk raskt kontroll igjen. Det varte til 940-åra, då provinsen vart delt mellom det hamdānidske emiratet Aleppo i nord og det Ikhshidid-kontrollerte Egypt i sør. I 960-åra vart mykje av det nordlege Syria erobra av Austromarriket under Nikeforos II Phokas og Aleppo vart underordna Austromarriket, medan dei sørlege provinsane gjekk til Fatimid-kalifatet etter dei erobra Egypt i 969. Delinga av Syria i ein nordleg og sørleg del varte trass politiske endringar til mamelukk-erobringa seint på 1200-talet.
Sjå òg[endre | endre wikiteksten]
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- Denne artikkelen bygger på «Bilad al-Sham» frå Wikipedia på engelsk, den 24. mars 2014.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
Aigle, Denise, red. (2012). Le Bilād al-Šām face aux mondes extérieurs. La perception de l'Autre et la représentation du Souverain [Bilad al-Sam face to outer worlds. The perception of the Other and the representation of the Sovereign] (på fransk) (1. utg.). ISBN 978-2-35159-197-0. Arkivert frå originalen 16. mars 2016. Henta 8. januar 2013.