Alkefamilien

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Alkefamilien
Alkefuglar i utval
Alkefuglar i utval
Systematikk
Underrekkje: Virveldyr Vertebrata
Overklasse: Tetrapodar Tetrapoda
Klasse: Fuglar Aves
Underklasse: Neognathae
Overorden: Neoaves
Orden: Vade-, måse- og alkefuglar Charadriiformes
Underorden: Lari
Familie: Alkefamilien Alcidae
Leach, 1820

Alkefamilien (Alcidae), alkefuglar, er ein familie i ordenen vade-, måse- og alkefuglar, Charadriiformes. Familien har 23 artar fordelt på 10 slekter, alle med leveområde i relativt nordlege, kalde område. Seks artar lever i Nord-Atlanteren, alle desse hekkar mellom anna i Noreg. 19 til 20 artar er utbreidd i Stillehavet. Alkefuglane liknar pingvinar i fargemønsteret, i den oppreiste kroppsstillinga, og i litt av levemåten. Likevel er desse to gruppene ikkje nært i slekt, men snarare eit eksempel på moderat konvergerande evolusjon.

I motsetnad til pingvinar, er alkefuglane i stand til å flyge. Unntaket var geirfuglen. Dei er gode symjarar og dukkarar, men dei opptrer keiveleg til fots. Vengene er korte med lite bereevne, så alkefuglane må nytte høg frekvens på vengeslaga for å flyge. Nolevande alkefuglar varierer i storleik frå den minste, flekkdvergalke, på 85 gram og 15 cm, til polarlomvi, som kan nå eit kilogram og 45 cm i kroppslengd.

Alkefuglane lever på opent hav og går i land berre for hekking, sjølv om enkelte artar, som lomvien bruker ein stor del av året til å forsvare reirplassen sin mot andre fuglar.

Somme artar, for eksempel slekta Uria, lomviar, hekkar i store koloniar i fuglefjell. Andre, som slekta Cepphus, teistar, hekkar i mindre grupper i steinurer, og lunde, alker og nokre starikar (slekta Synthliboramphus) hekkar i tronge jord og fjellhòler. Dvergteistar, Brachyramphus dannar ikkje hekkekoloniar.

Artsliste[endre | endre wikiteksten]

Papegøyealke, Aethia psittacula
Foto: Art Sowls, U.S. Fish & Wildlife Service
Alkekonge, Alle alle
Foto: Michael Haferkamp
Polarlomvi, Uria lomvia
Foto: Art Sowls, U.S. Fish & Wildlife Service

Nolevande artar av alkefuglar i rekkjefølgje etter EBird/Clements Checklist v2018[1] med norske namn etter Norske navn på verdens fugler:[2] For kladogram, sjå Alkefamilien/Kladogram‎.

Slekt Alle

  • Alkekonge, Alle alle, Dovekie, Linné, 1758, (LC)

Slekt Uria

  • Lomvi, Uria aalge, Common Murre, Pontoppidan, 1763, (LC)
  • Polarlomvi, Uria lomvia, Thick-billed Murre, Linné, 1758, (LC)

Slekt Alca

  • Alke, Alca torda, Razorbill, Linné, 1758, (NT)

Slekt Cepphus

  • Teist, Cepphus grylle, Black Guillemot, Linné, 1758, (LC)
  • Beringteist, Cepphus columba, Pigeon Guillemot, Pallas, 1811, (LC)
  • Brilleteist, Cepphus carbo, Spectacled Guillemot, Pallas, 1811, (LC)

Slekt Brachyramphus

Slekt Synthliboramphus

  • Kaliforniastarik, Synthliboramphus scrippsi, Scripps's Murrelet, Green & Arnold, 1939, (VU)
  • Guadalupestarik, Synthliboramphus hypoleucus, Guadalupe Murrelet, Xántus de Vésey, 1860, (EN)
  • Mexicostarik, Synthliboramphus craveri, Craveri's Murrelet, Salvadori, 1865, (VU)
  • Nordstarik, Synthliboramphus antiquus, Ancient Murrelet, Gmelin, JF, 1789, (LC)
  • Japanstarik, Synthliboramphus wumizusume, Japanese Murrelet, Temminck, 1836, (VU)

Slekt Ptychoramphus

  • Sotalke, Ptychoramphus aleuticus, Cassin's Auklet, Pallas, 1811, (NT)

Slekt Aethia

  • Papegøyealke, Aethia psittacula, Parakeet Auklet, Pallas, 1769, (LC)
  • Flekkdvergalke, Aethia pusilla, Least Auklet, Pallas, 1811, (LC)
  • Praktdvergalke, Aethia pygmaea, Whiskered Auklet, Gmelin, JF, 1789, (LC)
  • Toppdvergalke, Aethia cristatella, Crested Auklet, Pallas, 1769, (LC)

Slekt Cerorhinca

  • Nashornlunde, Cerorhinca monocerata, Rhinoceros Auklet, Pallas, 1811, (LC)

Slekt Fratercula

  • Lunde, Fratercula arctica, Atlantic Puffin, Linné, 1758, (VU)
  • Hornlunde, Fratercula corniculata, Horned Puffin, Naumann, JF, 1821, (LC)
  • Topplunde, Fratercula cirrhata, Tufted Puffin, Pallas, 1769, (LC)

Kjelder[endre | endre wikiteksten]

  1. Schulenberg T.S.; M.J. Iliff; B.L. Sullivan; C.L. Wood; T. A. Fredericks; D. Roberson (august 2018), eBird/Clements Checklist v2018 (CSV), Cornell Lab of Ornithology, henta 24. februar 2019 
  2. Syvertsen, P. O., Ree, V., Hansen, O. B., Syvertsen, Ø., Bergan, M., Kvam, H., Viker, M. & Axelsen, T. 2008. Virksomheten til Norsk navnekomité for fugl (NNKF) 1990-2008. Norske navn på verdens fugler. med oppdateringar i 2017. Norsk Ornitologisk Forening sin nettstad (publisert 21.12.2017)

Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]

Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Alkefamilien