Beryll

Beryll
Tre variantar av beryl: morganitt, akvamarin og heliodor
Generelt
Kategori	Syklosilikat
Kjemisk formel	Be3Al2(SiO3)6
Strunz-klassifisering	09.CJ.05
Krystallsymmetri	Heksagonal diheksagonal dipyramidal H-M-symbol (6/m 2/m 2/m) Romgruppe: P 6/mmc
Einingscelle	a = 9.21 Å, c = 9.19 Å; Z = 2
Identifikasjon
Molekylvekt	537.50
Farge	grøn, blå, gul, fargelaus, rosa and others
Krystallform	prismatisk til tavleforma krystallar; radial, skiveforma; korna til kompakt massive
Krystallsystem	Heksagonal
Tvilling	Sjeldan
Kløyv	uperfekt på {0001}
Brot	Muslig til Ujamn
Fastleik	Sprø
Mohs hardleiksskala	7.5–8
Glans	glasaktig til harpiksaktig
Strekfarge	Kvit
Transparens	Gjennomsiktig til gjennomskineleg
Spesifikk vekt	I snitt 2,76
Optiske eigenskapar
Optiske eigenskapar	Einaksa (-)
Brytingsindeks	nω = 1.564–1.595 nε = 1.568–1.602
Dobbeltbryting	δ = 0.0040–0.0070
Pleokroisme	Svak til tydeleg
Ultrafiolett fluorescens	Ingen
Kjelder

Beryll er eit mineral som består av beryllium aluminium syklosilikat med kjemisk formel Be₃Al₂(SiO₃)₆. Dei heksagonale beryllkrystalla kan vere særs små og opp til fleire meter i storleik. Rein beryll er fargelaus, men er ofte farga av ureinleikar og mogelege fargar er grøn, blå, gul, raud og kvit.

Mineralet vert nytta til framstilling av beryllium, som er eit viktig legeringsmetall. I året vert det produsert kring 5000 tonn verda over, og dei største produsentane er Brasil og Russland. I Noreg er beryll funnen fleire stader i forskjellige fargar, som Iveland, Hurumlandet, Evje, Nordland, Minnesund i Eidsvoll, Tørdal og frå Svartisen-området og Drag i Tysfjord.

Då dei første brillene blei laga på 1200-talet i Italia, var linsa ofte laga av beryll, sidan vanleg glas på denne tida ikkje var særleg klårt. Dette førte til at innretninga fekk namnet brillen i Tyskland, bril i Nederland og briller i Noreg og Danmark.

Kjelder

• Beryll. (2012, 25. januar). I Store norske leksikon. Henta 13. februar 2014 frå http://snl.no/beryll.