Khalkída

Khalkída Lokalt namn Χαλκίδα
Den gamle brua i Khalkída
Geografi
Stad	Sentral-Hellas
Koordinatar	38°27′45″N 23°35′42″E
Areal	412,4 km²
Administrasjon
Land	Hellas
Periferi Periferieining	Sentral-Hellas Évvia
Hovudsete	Khalkída (59 125 innb.)
Demografi
Folketal	102 223 (2011)
Folketettleik	240,7 /km²

Khalkída (gresk skrift Χαλκίδα), òg skrive Khalkis, Halkida, Halkis, Chalkida, Chalcis eller Chalkis) er ein by og ein kommune på øya Évvia. Han er hovudstad i periferieininga Évvia i periferien Sentral-Hellas i Hellas. Han ligg ved det smalaste punktet i Évripossundet. Namnet er bevart sidan antikken og kjem av det greske ordet χαλκός, som tyder kopar eller bronse), sjølv om det ikkje er spor etter gruver i området.

Historie

Antikken

Den tidlegaste skriftlege kjelda om Khalkis (Khalkída) er frå Iliaden (2.537), der han vert nemnd i lag med rivalen Erétria. Graver ved Trypa og Vromousa frå den mykenske perioden vart greve ut av Papvasileion i 1910. På 700- og 600-talet fvt. grunnla kolonistar frå Khalkída tretti bysamfunn på halvøya Khalkidikí og fleire viktige byar på Sicilia. Mineral, metallarbeid og purpurfarga klede og keramikk vart fordelt over heile Middelhavet i skip frå Korint eller Sámos.

Med hjelp frå desse allierte gjekk Khalkída til krig mot nabobyen Erétria i den såkalla lelantinarkrigen, der han vann til seg dei beste jordbruksområda på Évvia og vart den viktigaste byen på øya. Tidleg på 500-talet fvt. tok velstanden slutt etter ein katastrofal krig mot atenarane, som kasta ut det styrande aristokratiet og oppretta ein klerukh her. Khaklis vart så medlem av Det athenske forbundet.

I den hellenistiske perioden vart festninga i byen nytta av makedonske herskarar, som kontrollerte Sentral-Hellas. Han vart nytta som base av kongane Antiokhos den store (192 fvt.) og Mithradates VI av Pontos (88 fvt.) for invasjonar av Hellas.

Romersk styre og tida etter

Som ein del av Romarriket oppnådde Khalkída igjen velstand som handelsby, og etter 500-talet evt. hadde han igjen ei festning som verna Sentral-Hellas mot invasjonar frå nord. Frå 1209 kom han under ventiansk kontroll. I 1470 gjekk han vidare til Det osmanske riket, som gjorde han til sete for ein pasha. I 1688 stod han imot eit kraftig åtak frå venetianarane.

Den moderne byen

Byen fekk jernbanesamband med Aten og Pireus i 1904 og eksporten av varer auka kraftig. Ein stor del av dei gamle bymurane raste saman under eit jordskjelv i 1894. I 1899 vart Khalkída hovudstad i prefekturet Évvia.

Bruene

Byen er i dag forbunde til det greske fastlandet via to bruer. Det vart bygd bru over Évripossundet, som skil byen frå fastlandet, alt i 411 fvt.. Under Justinian vart brua erstatta av ein brukonstruksjon som kunne flyttast, før tyrkarane erstatta denne med ei fast bru. I 1856 vart det bygd ei svingbru av tre og i 1896 ei svingbru av jern. I 1962 var ei glidebru bygd, medan hengebrua sør for byen vart opna i 1993.

Administrativ inndeling

Den tidlegare kommunen Khalkída, no kommunaleininga Khalkída

Kommunen vart danna i 2011 ved at ein slo saman dei tidlegare kommunane

• Khalkída
• Anthidóna
• Avlída
• Lilándia
• Néa Artáki

Dei fem tidlegare kommunane er no kommunaleiningar.

Ved folketeljinga i 2011 hadde kommunen 102 223 innbyggjarar, medan kommunaleininga Khalkída hadde 59 125, som alle budde i tettstaden med same namn.

Byar og tettstader

Dei største byane og tettstadene i kommunen er:

Tettstad	Kommunaleining	Folketal 2011
Khalkída	Khalkída	59 125
Néa Artáki	Néa Artáki	9 489
Vasilikó	Lilándia	6 571
Drosiá	Anthidóna	5 020
Ájos Nikólaos	Lilándia	3 426
Paralía Avlídas	Avlída	3 115
Vathý	Avlída	2 385
Néa Lampsákos	Lilándia	2 196
Mýtikas	Lilándia	1 808
Fýlla	Lilándia	1 459
Afráti	Lilándia	1 405
Fáros	Avlída	1 171
Loukísia	Anthidóna	1 161
Kalokhóri-Pandíki	Avlída	922
Xiróvrysi	Anthidóna	878
Paralía	Avlída	602
Mikró Vathý	Avlída	576
Ritsóna	Avlída	535

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Chalcis» frå Wikipedia på engelsk, den 19. september 2007.

Referansar

Bakgrunnsstoff

• Offisiell nettstad (gresk)