Røldal
Røldal | |||
tettstad | |||
Utsikt utover Røldal og Røldalsvatnet
| |||
Land | Noreg | ||
---|---|---|---|
Fylke | Vestland | ||
Kommune | Ullensvang | ||
Areal | 0,67 km² | ||
Folketal | 306 (2023) | ||
Folketettleik | 457 / km² | ||
Postnummer | 5760 RØLDAL | ||
Innbyggjarnamn | røldøl | ||
Preposisjon | i Røldal | ||
Røldal 59°49′00″N 6°48′00″E / 59.816666666667°N 6.8°E | |||
Wikimedia Commons: Røldal |
Røldal er ei fjellbygd og ein tettstad i Ullensvang kommune i Vestland fylke. Røldal var tidlegare eigen kommune, men vart i 1964 ihopslegen med Odda kommune. Seinare, frå år 2020, vart Odda og Ullensvang slegen saman og Røldal er no i Ullensvang kommune. Røldal er òg eit kyrkjesokn.
Tettstaden ligg ved nordenden av Røldalsvatnet (380 m.o.h.). Røldal ligg nær skiljet mellom Vest- og Austlandet, og grensar til Suldal i Rogaland og Vinje i Telemark. Frå Røldal er det om lag 28 kilometers køyring til Nesflaten i Suldal og knappe 75 kilometer til Sand i Suldal, ein køyrer då riksveg 13. Riksveg 520, som har vinterstenging, går til Sauda, medan Europaveg 134 går til Odda by i nordvest og austover til Telemark over Haukelifjell. Det er 42 km til kommunesenteret i Odda, medan det er 56 kilometer til Haukeligrend i Vinje.
I Hordadalen ligg Røldal skisenter som er kjent for å vera eit av dei mest snøfylte sentera i Noreg. Røldal er òg ein kjend innfallsvinkel til Hardangervidda.
Røldal stavkyrkje og det undergjerande krusifikset
[endre | endre wikiteksten]Røldal er særleg kjend for Røldal stavkyrkje frå 1200-talet, og krusifikset som hadde ord på seg for å sveitte undergjerande dropar, særleg natt til jonsok. Folk gjekk pilegrim til Røldal frå fjern og nær opp gjennom seinmellomalderen. Pilegrimane fortsette å kome til kyrkja i løynd også etter reformasjonen, i von og tru på læking og under, og det skal ha vorte helde midnattsmesse kvar gamaljonsok (6. juli) i dulgsmål for den lutherske geistlegheita heilt fram til 1835 då prosten skal ha vore i bygda ved jonsok og vorte vekt av kyrkjeklokker natterstid. Dei siste åra har pilegrimsvandringane og midnattsmessa vorte tekne oppatt, no i full forståing med Den norske kyrkja.
Røldal kommune, 1837-1964
[endre | endre wikiteksten]I 1837 var Røldal eit annekssokn til Suldal prestegjeld, men siden det var skilt frå hovudsoknet sitt av ei amtsgrense, måtte det opprettast som eit eige formannskapsdistrikt.
Folketalsutvikling
[endre | endre wikiteksten]Folketalsutvikling for tidlegare Røldal kommune frå 1920 til 1963:
1.12.1920[1] | 1.12.1930[2] | 3.12.1946[2] | 1.1.1951[3] | 1.1.1961[3] | 1.1.1963 |
---|---|---|---|---|---|
803 | 739 | 778 | 715 | 593 | 608 |