Vestlandet

Vestlandet er eit vanleg fellesnamn for landsdelen i Noreg som ligg sør for Trøndelag og vestom Langfjella, og som består av dei tre fylka Rogaland, Vestland og Møre og Romsdal.

Namnet «Vestlandet» blir i dag nytta med noko varierande geografisk innhald, men er stort sett brukt om dei fire nemnde fylka som heile. Området utgjer 58 552 km²^[1] (18,1 % av landarealet i Noreg) med 1 318 398 innbyggjarar^[2] (2013, om lag 26 % av folketalet i Noreg). På Vestlandet er det 22 byar og 121 kommunar fordelt på 15 distrikt. Før i tida høyrde dei øvre delane av dalane på Austlandet i fleire administrative samanhengar til Vestlandet. Det same gjeld fylka Aust- og Vest-Agder, som no er rekna som Sørlandet.

Landsdelen er hylla i songen «Å Vestland, Vestland» av Tore Ørjasæter og Sigurd Førsund, mest kjend i framføringa til Sissel Kyrkjebø.

Dei andre fire landsdelane i Noreg er Nord-Noreg, Trøndelag, Sørlandet og Austlandet.

Historie

Noregs historie byrjar på Vestlandet. Helleristningar fortel at det var i Rogaland dei første menneska i Noreg busette seg da isen trekte seg tilbake etter siste istid for ca. 10 000 år sidan. Det finst ei rekkje spor frå steinalderen i Rogaland. Dei foreløpig eldste spora etter menneske er funne på ein buplass på Galta på Rennesøy. Menneska kom truleg frå Nordsjølandet, eller Doggerland, eit landområde mellom Danmark og England som forsvann då isen trekte seg tilbake og havnivået steig. Folket som heldt til her måtte no finne nytt land. Nokre trekte sørover igjen, mens ein del passerte Norskerenna (som var smalare enn nå) i si jakt på rein og nytt land.^{[treng kjelde]}

Vikingtid og maktsenter

Landsdelen omfattar størstedelen av verkeområdet for det gamle Gulatinget, som vart stifta rundt 900. Gulatingslova delte Vestlandet inn i fylke, som bestod av de tidlegare småkongedømme som eksisterte i området før rikssamlinga på 800-talet og som deretter blei omgjort til jarledømme. Desse var Sunnmørafylke (Sunnmøre), Firdafylke (Fjordane), Sygnafylke (Sogn), Hordafylke (Hordaland), Rygjafylke (Rogaland) og Egdafylke (Agder).^[3]

Tidlegare Vestlandet

I tidlegare tider var definisjonen på Vestlandet alle fylke vest for austlandsfylka, men i dag er denne landsdelen mindre. Distrikta Dalane og Nordmøre vert av og til ikkje rekna med i landsdelen Vestlandet.

Tvers gjennom Møre og Romsdal går Norges mest markante kulturgrense, mellom det trønderske og det vestlandske i folkeleg kultur. Grensa går tvers over øya Midøy. Denne grensa manifesterer seg på mange måtar, som ei dialektgrense og som eit skilje i byggeskikk og matskikk. Historisk var denne grensa bispedømmegrense mellom Nidaros og Bjørgvin bispedømme heilt opp til 1983 da Møre bispedømme vart stifta med Molde som bispesete.

Agder med dei to fylka Aust-Agder og Vest-Agder var ein del av Vestlandet fram til 1902, da forfattarane Vilhelm Krag og Gabriel Scott lanserte omgrepet Sørlandet for dette området som ein eigen landsdel. Vilhelm Krag foreslo i ein artikkel i Morgenbladet 17. mars 1902 at området frå Grenland til Boknafjorden skulle kallast Sørlandet – eit område som omfattar meir enn dagens Agder-fylke. På den tida var Sørlandet ingen eigen landsdel; området høyrte til Vestlandet. Avisa Vestlandske Tidende kom ut i Arendal, og jernbanen som skulle gå frå Oslo via Kristiansand til Stavanger skulle heite Vestlandsbanen.

Valdres og Hallingdal var også lenge ein del av Vestlandet og var frå ca. 1125 til 1632 ein del av Stavanger bispedømme, men høyrer i dag til Oppland og Buskerud på Austlandet.

Nyare tid

Vestlandet er ein viktig landsdel i Noreg der 30 % av verdiskapinga skjer. Etter at det blei funne olje i Nordsjøen på slutten av 1960-talet har Vestlandet stadig blitt rikare, men mange vestlendingar meiner i dag at dei får for lite i forhold til verdiskapinga som skjer på Vestlandet.^[4]

Landsdelshovudstad

Bergen var hovudstad i Noregsveldet til 1314, fast samlingsplass for Gulatinget frå 1300, største by i Norden på 15- og 1600-talet og i Noreg frem til 1830-talet. Bergen var også eksporthamn for Vestlandet og Nord-Norge i mange hundre år og samtidig administrasjonsby for desse landsdelane, og inngjekk i perioden 1350-1750 i det mektige Hansaforbundet. Bergen var eit eige fylke frå 1831 til 1972. Bergen er framleis den største byen på Vestlandet, men Stavanger/Sandnes har dei siste tiåra hatt størst vekst.

Det er i 2013 ikkje semje om landsdelshovudstad for Vestlandet.

Geografi

Landskapet

Vestlandet har ein varierande natur frå høgfjellsområde som hevar seg mot aust og ned til fjordar og øyar langs kysten. Elvane har ofte bratte, korte løp med høge fossar, men på fjellvidda er elvane lange, slake og meandrande og yst ved kysten har elvane korte, slake løp med grunne fjordsjøar. Det er spreidd med jordbruk i heile regionen, spesielt i den sørlege delen med Jæren, som er eit av Noregs viktigaste jordbruksområde. Nesten alle byane ligg langs kysten. Det er her også dei fleste menneska bur, mens langs fjordane og fjella bur det ganske få menneske. Fjellkjeda som kjenneteiknar landskapet oppstod for 425 millionar år sidan, då Noreg kolliderte med Grønland. Delar av Vestlandet vart pressa ned mot 100 kilometers djup under Grønland, samtidig som andre bergartar vart skuva inn over Noreg. Fjellkjeda som vart pressa opp må ha minna om Himalaya, men er sidan sliten ned til det vi ser i dag.^[5]

Jordbruk

Tabell for jordbruk på Vestlandet, etter fylke.^[6]

	Rogaland	Møre og Romsdal	Hordaland	Sogn og Fjordane	Totalt
Prosent av landarealet	11,9 %	4,1 %	2,8 %	2,6 %	5,3 %
Areal i km²	1 115 km²	619 km²	432 km²	484 km²	2 650 km²

Jæren er det mest kjente og største jordbruksområdet på Vestlandet. Rogaland er det nest viktigaste jordbruksfylket i landet (etter Hedmark), der nesten 12 % av arealet er jordbruksområde.

Til saman er 5,3 % av arealet på Vestlandet jordbruksareal. Det vil seie 2 650 km², noko som er større enn Vestfold. Dei største jordbrukskommunane i kvart fylke er Hå, Voss, Luster og Fræna (frå sør til nord).

Hardangerfjorden er ein av fire store oppdrettsregionar av laks i verda.

Fjordane

Vestlandet er kjent for sine lange og bratte fjordar. Verdas nest lengste fjord er Sognefjorden og tredje lengst er Hardangerfjorden (Lengst er Scoresbysundet på Grønland). Fjordane trekker veldig mange turistar frå utlandet. Sognefjorden ca. 204 km lang frå Skjolden til Solund, og 1308 m på det djupaste. Hardangerfjorden ligg i Hordaland fylke i området Hardanger. Fjorden går frå Husnes og Tysnesøy ute mot vest til Odda lengst inn mot Hardangervidda. Største djup er på meir enn 800 m like ved Norheimsund omtrent halvvegs inn i fjorden. Isbreen Folgefonni ligg på sørsida av Hardangerfjorden. Boknafjorden er ein brei fjord i Rogaland. Den skil Jæren og Ryfylke frå Haugalandet. Fjorden er vid og open mot havet.

Øyane

Fiskeværet Ona er eit av dei mest kjente fiskeværa på Vestlandet.

Vestlandet har eit rikt øyrike med mange små og store øyar. Osterøy er Nord-Europas største innlandsøy og Vestlandets største øy. På Vestlandet, vesentleg i Møre og Romsdal, finn ein mindre fiskevær og øyer. Smøla er Norges største fiskevær sør for Lofoten.

Rank	Øyer	Areal (km²)	Distrikt
1	Osterøy	329	Midhordland
2	Sotra	246	Midhordland
3	Stord	241	Sunnhordland
4	Smøla	218	Nordmøre
5	Tysnesøy	198	Sunnhordland
6	Karmøy	176	Haugalandet
7	Bømlo	171	Sunnhordland
8	Hareidlandet	166	Sunnmøre
9	Averøy	165	Nordmøre
10	Ertvågsøya	139	Nordmøre
11	Gurskøya	139	Sunnmøre
12	Bremangerlandet	131	Nordfjord
13	Sula	116	Sogn
14	Radøy	103	Nordhordland
15	Askøy	99	Midhordland

Demografi

Vestlandet hadde 1 314 265 innbyggjarar 1. oktober 2012, noko som tilsvara 26,1 % av befolkninga i Noreg. I 1769 var delen høgst med 26,7 %, i 1930 lågast med 24,6 %.

Befolkningsutviklinga

Vestlandet hadde 27,2 % av landets totale befolkningsvekst i perioden frå 2001 til 2009.

Tabellen under viser befolkningsutviklinga i landsdelen i perioden 1769-2001^[7], prognose for anslått folketall i 2030 og prosentandel av Norges befolkning.^[8]

År	Folketal	Prosent
1769	193 259	26,7 %
1801	230 051	26,0 %
1855	392 588	26,3 %
1901	560 765	25,0 %
1950	811 411	24,9 %
2001	1 169 828	25,8 %
2030	1 525 853	26,1 %

Målføre og -stoda

Dialektane på Vestlandet høyrer stort sett til dei Vestnorske målføra. Sørvestlandsk eller a-mål vert tala i Rogaland, Hordaland, og i Indre Sogn, medan nordvestlandsk eller nordleg e-mål vert tala i Ytre Sogn, Fjordane, på Sunnmøre og i Romsdal. Unntaket er Nordmørsk som høyrer til Trøndsk mål.

Vestlandet vert rekna som heimstamnen hjå nynorsken, det var målføra i desse landslutane Ivar Aasen nytta som grunnlag for landsmålet, og det var her det nye norske målet vart ført inn i skular og herad på byrjinga av 1900-talet. Kring Andre verdskrigen var det mesta berre byane som framleis heldt på bokmålet. I dag breier bokmålet seg utover nett frå desse byane, og det er berre i Sogn og Fjordane og i Møre og Romsdal kor framleis eit fleirtal av skuleelevane har nynorsk som hovudmål. Hordaland har rett nok flest nynorskelevar av fylka, men det held berre til 40% av elevane. I Rogaland har om lag firedelen av elevane nynorsk.

Etter reglane i mållova er nynorsk fleirtalsmålform i dei fire Vestlandsfylka, og eit fleirtal av kommunane har nynorsk som administrasjonsspråk.

Innvandring

8,2 % av befolkninga var per 1. januar 2009 innvandrarar eller fødd av to utanlandskfødde foreldre, noko som svarar til 102 477 menneske. Desse utgjer 20,2 % av innvandrarbefolkninga i Noreg. Av innvandrarane på Vestlandet kom 9 169 frå Norden, 15 344 frå Vest-Europa ellers, 29 674 frå Aust-Europa, 9 883 frå Afrika, 30 677 frå Asia med Tyrkia, 2 524 frå Nord-Amerika, 4 752 frå Sør-Amerika og 454 frå Oseania.^[9]

Fylke

Vestlandet består av tre av dei elleve fylka i Noreg. Tabellen under angir fakta om kvart av desse fylka.

Fylke	Adm. senter	Største by	Innbyggjarar (2013)	Areal (km²)	Ordførar	Parti	Fylkesmann	Målform
Vestland	Bergen	Bergen	651 299	34 063	Jon Askeland	Sp	Lars Sponheim	Nynorsk
Rogaland	Stavanger	Stavanger	499 417	9 376	Janne Johnsen	H	Harald Thune	Nøytral
Møre og Romsdal	Molde	Ålesund	270 624	15 114	Jon Aasen	Ap	Lodve Solholm	Nynorsk
Totalt			1 318 398	58 552,34 km²

Distrikt

Hordaland er det viktigaste fruktfylket i Noreg. Her vert 40 % av epla og pærene i landet dyrka og 70 % av kirsebæra, her frå epledyrking på Lofthus. På heile Vestlandet vert rundt 80 % av epla og pærene og 90 % av kirsebæra produsert.^{[treng kjelde]}

Byar og tettstader på Vestlandet

Dette er dei største byane og tettstadene på Vestlandet, rangert etter innbyggjartal:^[10]

Namn	Kommunar tettstaden ligg i	Folkemengd	Flatevidd km²
Bergen	Bergen	000000000269548.0000000000269 548	000000000000091.180000000091,18
Stavanger/Sandnes	Sandnes, Sola, Stavanger og Randaberg	000000000234757.0000000000234 757	000000000000080.200000000080,2
Ålesund	Sula og Ålesund	000000000055386.000000000055 386	000000000000028.880000000028,88
Haugesund	Haugesund og Karmøy	000000000046359.000000000046 359	000000000000021.420000000021,42
Molde	Molde	000000000021854.000000000021 854	000000000000009.34000000009,34
Askøy	Askøy	000000000024280.000000000024 280	000000000000015.060000000015,06
Kristiansund	Kristiansund	000000000018103.000000000018 103	000000000000008.42000000008,42
Leirvik	Stord	000000000014507.000000000014 507	000000000000010.280000000010,28
Egersund	Eigersund	000000000011629.000000000011 629	000000000000007.09000000007,09
Bryne	Klepp og Time	000000000013151.000000000013 151	000000000000005.66000000005,66
Åkrehamn	Karmøy	000000000007955.00000000007 955	000000000000004.37000000004,37
Ålgård/Figgjo	Gjesdal og Sandnes	000000000011876.000000000011 876	000000000000005.17000000005,17
Knarrevik/Straume	Fjell	000000000012194.000000000012 194	000000000000007.27000000007,27
Osøyro	Os	000000000014621.000000000014 621	000000000000009.39000000009,39
Førde	Førde	000000000010535.000000000010 535	000000000000005.90000000005,9
Florø	Flora	000000000009015.00000000009 015	000000000000006.84000000006,84
Kleppe/Verdalen	Klepp	000000000009859.00000000009 859	000000000000003.34000000003,34
Kopervik	Karmøy	000000000011690.000000000011 690	000000000000007.73000000007,73
Ørsta	Ørsta	000000000007568.00000000007 568	000000000000005.79000000005,79
Kvernaland	Klepp og Time	000000000007824.00000000007 824	000000000000004.54000000004,54
Indre Arna	Bergen	000000000009895.00000000009 895	000000000000004.56000000004,56
Nærbø	Hå	000000000007515.00000000007 515	000000000000003.14000000003,14
Jørpeland	Strand	000000000007534.00000000007 534	000000000000004.18000000004,18
Vossevangen	Voss	000000000006965.00000000006 965	000000000000003.86000000003,86
Volda	Volda	000000000007033.00000000007 033	000000000000003.78000000003,78
Tananger	Sola	000000000000000.00000000000
Hommersåk	Sandnes	000000000006729.00000000006 729	000000000000002.23000000002,23
Ulsteinvik	Ulstein	000000000006164.00000000006 164	000000000000003.94000000003,94
Odda	Odda	000000000004764.00000000004 764	000000000000002.85000000002,85
Knarvik	Lindås	000000000006590.00000000006 590	000000000000003.85000000003,85
Sauda	Sauda	000000000004134.00000000004 134	000000000000004.07000000004,07
Sykkylven	Sykkylven	000000000004413.00000000004 413	000000000000003.55000000003,55
Sunndalsøra	Sunndal	000000000004110.00000000004 110	000000000000003.51000000003,51
Hareid	Hareid	000000000003502.00000000003 502	000000000000002.62000000002,62
Fanahammeren	Bergen	000000000000000.00000000000	000000000000000.00000000000
Fosnavåg	Herøy	000000000000000.00000000000
Førdesfjorden	Tysvær	000000000003973.00000000003 973	000000000000002.61000000002,61
Sogndalsfjøra	Sogndal	000000000004324.00000000004 324	000000000000002.10000000002,1
Nordstrand	Giske	000000000004316.00000000004 316	000000000000002.63000000002,63
Øvre Årdal	Årdal	000000000003082.00000000003 082	000000000000001.88000000001,88
Skudeneshamn	Karmøy	000000000003332.00000000003 332	000000000000002.55000000002,55
Sagvåg	Stord	000000000003454.00000000003 454	000000000000002.69000000002,69
Måløy	Vågsøy	000000000003291.00000000003 291	000000000000002.21000000002,21
Norheimsund	Kvam	000000000004619.00000000004 619	000000000000003.93000000003,93

Kommunar på Vestlandet

Nr.	Namn	Distrikt	Folkemengd	Flatevidd km²	Målform
1101	Eigersund	Dalane	000000000015221.000000000015 221	000000000000432.0000000000432	Bokmål
1102	Sandnes	Jæren		000000000000304.0000000000304	Nøytral
1103	Stavanger	Jæren	000000000149048.0000000000149 048	000000000000071.000000000071	Bokmål
1106	Haugesund	Haugalandet	000000000038292.000000000038 292	000000000000073.000000000073	Bokmål
1111	Sokndal	Dalane	000000000003347.00000000003 347	000000000000295.0000000000295	Nøytral
1112	Lund	Dalane	000000000003226.00000000003 226	000000000000409.0000000000409	Nøytral
1114	Bjerkreim	Dalane	000000000002892.00000000002 892	000000000000651.0000000000651	Nynorsk
1119	Hå	Jæren	000000000019827.000000000019 827	000000000000258.0000000000258	Nøytral
1120	Klepp	Jæren	000000000020900.000000000020 900	000000000000114.0000000000114	Nynorsk
1121	Time	Jæren	000000000019910.000000000019 910	000000000000183.0000000000183	Nynorsk
1122	Gjesdal	Jæren	000000000012362.000000000012 362	000000000000618.0000000000618	Nøytral
1124	Sola	Jæren	000000000028685.000000000028 685	000000000000069.000000000069	Nøytral
1127	Randaberg	Jæren	000000000011742.000000000011 742	000000000000025.000000000025	Nøytral
1129	Forsand	Ryfylke		000000000000780.0000000000780	Nynorsk
1130	Strand	Ryfylke	000000000013703.000000000013 703	000000000000218.0000000000218	Nøytral
1133	Hjelmeland	Ryfylke	000000000002643.00000000002 643	000000000001090.00000000001 090	Nynorsk
1134	Suldal	Ryfylke	000000000003889.00000000003 889	000000000001736.00000000001 736	Nynorsk
1135	Sauda	Ryfylke	000000000004572.00000000004 572	000000000000546.0000000000546	Nynorsk
1141	Finnøy	Ryfylke		000000000000104.0000000000104	Nynorsk
1142	Rennesøy	Ryfylke		000000000000065.000000000065	Nøytral
1144	Kvitsøy	Ryfylke	000000000000544.0000000000544	000000000000006.00000000006	Nøytral
1145	Bokn	Haugalandet	000000000000883.0000000000883	000000000000047.000000000047	Nynorsk
1146	Tysvær	Haugalandet	000000000011570.000000000011 570	000000000000425.0000000000425	Nynorsk
1149	Karmøy	Haugalandet	000000000043306.000000000043 306	000000000000230.0000000000230	Nøytral
1151	Utsira	Haugalandet	000000000000215.0000000000215	000000000000006.00000000006	Nøytral
1160	Vindafjord	Haugalandet	000000000008938.00000000008 938	000000000000620.0000000000620	Nynorsk
1201	Bergen	Midhordland		000000000000466.0000000000466	Nøytral
1211	Etne	Sunnhordland		000000000000735.0000000000735	Nynorsk
1216	Sveio	Sunnhordland		000000000000246.0000000000246	Nynorsk
1219	Bømlo	Sunnhordland		000000000000246.0000000000246	Nynorsk
1221	Stord	Sunnhordland		000000000000144.0000000000144	Nynorsk
1222	Fitjar	Sunnhordland		000000000000142.0000000000142	Nynorsk
1223	Tysnes	Sunnhordland		000000000000255.0000000000255	Nynorsk
1224	Kvinnherad	Sunnhordland		000000000001128.00000000001 128	Nynorsk
1227	Jondal	Hardanger		000000000000210.0000000000210	Nynorsk
1228	Odda	Hardanger		000000000001616.00000000001 616	Nøytral
1231	Ullensvang	Hardanger		000000000001399.00000000001 399	Nynorsk
1232	Eidfjord	Hardanger		000000000001492.00000000001 492	Nynorsk
1233	Ulvik	Hardanger		000000000000721.0000000000721	Nynorsk
1234	Granvin	Hardanger		000000000000213.0000000000213	Nynorsk
1235	Voss	Voss		000000000001806.00000000001 806	Nynorsk
1238	Kvam	Hardanger		000000000000617.0000000000617	Nynorsk
1241	Fusa	Midhordland		000000000000378.0000000000378	Nynorsk
1242	Samnanger	Midhordland		000000000000269.0000000000269	Nynorsk
1243	Os	Midhordland		000000000000140.0000000000140	Nynorsk
1244	Austevoll	Midhordland		000000000000117.0000000000117	Nynorsk
1245	Sund	Midhordland		000000000000100.0000000000100	Nynorsk
1246	Fjell	Midhordland		000000000000148.0000000000148	Nynorsk
1247	Askøy	Midhordland		000000000000101.0000000000101	Nøytral
1251	Vaksdal	Nordhordland		000000000000716.0000000000716	Nynorsk
1252	Modalen	Nordhordland		000000000000412.0000000000412	Nynorsk
1253	Osterøy	Nordhordland		000000000000255.0000000000255	Nynorsk
1256	Meland	Nordhordland		000000000000093.000000000093	Nynorsk
1259	Øygarden	Midhordland		000000000000067.000000000067	Nynorsk
1260	Radøy	Nordhordland		000000000000112.0000000000112	Nynorsk
1263	Lindås	Nordhordland		000000000000476.0000000000476	Nynorsk
1264	Austrheim	Nordhordland		000000000000057.000000000057	Nynorsk
1265	Fedje	Nordhordland		000000000000009.00000000009	Nynorsk
1266	Masfjorden	Nordhordland		000000000000556.0000000000556	Nynorsk
1401	Flora	Sunnfjord		000000000000692.0000000000692	Nynorsk
1411	Gulen	Sogn		000000000000597.0000000000597	Nynorsk
1412	Solund	Sogn		000000000000228.0000000000228	Nynorsk
1413	Hyllestad	Sogn		000000000000259.0000000000259	Nynorsk
1416	Høyanger	Sogn		000000000000908.0000000000908	Nynorsk
1417	Vik	Sogn		000000000000833.0000000000833	Nynorsk
1418	Balestrand	Sogn		000000000000430.0000000000430	Nynorsk
1419	Leikanger	Sogn		000000000000180.0000000000180	Nynorsk
1420	Sogndal	Sogn		000000000000746.0000000000746	Nynorsk
1421	Aurland	Sogn		000000000001468.00000000001 468	Nynorsk
1422	Lærdal	Sogn		000000000001342.00000000001 342	Nynorsk
1424	Årdal	Sogn		000000000000976.0000000000976	Nynorsk
1426	Luster	Sogn		000000000002707.00000000002 707	Nynorsk
1428	Askvoll	Sunnfjord		000000000000326.0000000000326	Nynorsk
1429	Fjaler	Sunnfjord		000000000000417.0000000000417	Nynorsk
1430	Gaular	Sunnfjord		000000000000582.0000000000582	Nynorsk
1431	Jølster	Sunnfjord		000000000000670.0000000000670	Nynorsk
1432	Førde	Sunnfjord		000000000000586.0000000000586	Nynorsk
1433	Naustdal	Sunnfjord		000000000000370.0000000000370	Nynorsk
1438	Bremanger	Nordfjord		000000000000833.0000000000833	Nynorsk
1439	Vågsøy	Nordfjord		000000000000177.0000000000177	Nynorsk
1441	Selje	Nordfjord		000000000000226.0000000000226	Nynorsk
1443	Eid	Nordfjord		000000000000469.0000000000469	Nynorsk
1444	Hornindal	Nordfjord		000000000000192.0000000000192	Nynorsk
1445	Gloppen	Nordfjord		000000000001030.00000000001 030	Nynorsk
1449	Stryn	Nordfjord		000000000001378.00000000001 378	Nynorsk
1502	Molde	Romsdal		000000000000363.0000000000363	Nøytral
1504	Ålesund	Sunnmøre		000000000000098.000000000098	Nøytral
1505	Kristiansund	Nordmøre	000000000024404.000000000024 404	000000000000087.000000000087	Bokmål
1511	Vanylven	Sunnmøre	000000000003026.00000000003 026	000000000000385.0000000000385	Nynorsk
1514	Sande	Sunnmøre	000000000002438.00000000002 438	000000000000093.000000000093	Nynorsk
1515	Herøy	Sunnmøre	000000000008968.00000000008 968	000000000000120.0000000000120	Nynorsk
1516	Ulstein	Sunnmøre	000000000008861.00000000008 861	000000000000097.000000000097	Nynorsk
1517	Hareid	Sunnmøre	000000000005322.00000000005 322	000000000000082.000000000082	Nynorsk
1519	Volda	Sunnmøre		000000000000547.0000000000547	Nynorsk
1520	Ørsta	Sunnmøre	000000000010958.000000000010 958	000000000000805.0000000000805	Nynorsk
1523	Ørskog	Sunnmøre		000000000000132.0000000000132	Nynorsk
1524	Norddal	Sunnmøre		000000000000944.0000000000944	Nynorsk
1525	Stranda	Sunnmøre	000000000004348.00000000004 348	000000000000866.0000000000866	Nynorsk
1526	Stordal	Sunnmøre		000000000000247.0000000000247	Nynorsk
1528	Sykkylven	Sunnmøre	000000000007617.00000000007 617	000000000000338.0000000000338	Nynorsk
1529	Skodje	Sunnmøre		000000000000120.0000000000120	Nynorsk
1531	Sula	Sunnmøre	000000000009720.00000000009 720	000000000000059.000000000059	Nynorsk
1532	Giske	Sunnmøre	000000000008691.00000000008 691	000000000000040.000000000040	Nynorsk
1534	Haram	Sunnmøre		000000000000261.0000000000261	Nynorsk
1535	Vestnes	Romsdal	000000000007147.00000000007 147	000000000000352.0000000000352	Nynorsk
1539	Rauma	Romsdal	000000000007299.00000000007 299	000000000001502.00000000001 502	Nøytral
1543	Nesset	Romsdal		000000000001046.00000000001 046	Nynorsk
1545	Midsund	Romsdal		000000000000095.000000000095	Nynorsk
1546	Sandøy	Romsdal		000000000000020.000000000020	Nynorsk
1547	Aukra	Romsdal	000000000003678.00000000003 678	000000000000059.000000000059	Nynorsk
1548	Fræna	Romsdal		000000000000369.0000000000369	Nynorsk
1551	Eide	Nordmøre		000000000000152.0000000000152	Bokmål
1554	Averøy	Nordmøre	000000000005955.00000000005 955	000000000000176.0000000000176	Nøytral
1557	Gjemnes	Nordmøre	000000000002700.00000000002 700	000000000000382.0000000000382	Nøytral
1560	Tingvoll	Nordmøre	000000000003041.00000000003 041	000000000000337.0000000000337	Nøytral
1563	Sunndal	Nordmøre	000000000007227.00000000007 227	000000000001713.00000000001 713	Nøytral
1566	Surnadal	Nordmøre	000000000005953.00000000005 953	000000000001365.00000000001 365	Nynorsk
1567	Rindal	Nordmøre		000000000000632.0000000000632	Nøytral
1571	Halsa	Nordmøre		000000000000301.0000000000301	Nøytral
1573	Smøla	Nordmøre	000000000002159.00000000002 159	000000000000282.0000000000282	Nøytral
1576	Aure	Nordmøre	000000000003408.00000000003 408	000000000000644.0000000000644	Nøytral
Totalt	Vestlandet		000000001318398.00000000001 318 398	000000000058552.000000000058 552

Politikk

Ved stortingsvalet i 2009 vart dei 42 stortingsrepresentantane fordelt slik på partia:^[11]

Parti	Rogaland	Hordaland	Sogn og Fjordane	Møre og Romsdal	Sum
Arbeidarpartiet	3	5	2	3	13
Framstegspartiet	4	4	1	3	12
Høgre	3	3	1	1	8
Senterpartiet	1	1	1	1	4
Kristeleg Folkeparti	1	1	0	1	3
Sosialistisk Venstreparti	1	1	0	0	2

Kjelder

«Vestlandet» - Store Norske Leksikon
Delar av denne artikkelen bygger på «Vestlandet» frå Wikipedia på bokmål, den 25. juni 2013.

Bakgrunnsstoff

Vestlandsrådet - Politisk samarbeidsorgan mellom fylka på Vestlandet
visitnorway.com/Vestlandet - Turistinformasjon på VisitNorway.com
www.fjordnorway.com - Turistinformasjon på fjordnorway.com

[1] Statkart.no: Fylkesareal

[2] SSB.no: Folketallsendringer

[3] Gulatinget.no

[4] Professor advarer mot separatisme på Vestlandet - Da er helvete løs, sier han.^{[daud lenkje]}

[5] Trond Torsvik: «Kontinentenes dans», P2-akademiet bind XXVII (s. 118), forlaget Transit, Oslo 2003, ISBN 82-7596-150-5

[6] Jordbruk - Temaside - SSB

[7] Statistisk Sentralbyrå: Historisk befolkningsstatistikk

[8] Statistisk Sentralbyrå: Folkemengde per 1. januar, etter fylke og kommune. Registrert 2009. Framskrevet 2010-2030, alternativ MMMM

[9] Statistisk Sentralbyrå: Innvandrere og norskfødte med innvandrerfordeldre, etter landbakgrunn. Fylke. 1. januar 2009

[10] Statistisk Sentralbyrå: Tettsteder. Folkemengde og areal, etter kommune. 1.januar 2012

[11] regjeringen.no: valgresultater

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]