Trepiplerke
| Trepiplerke | |
 Trepiplerke | |
| Utbreiing og status | |
Status i verda:  Livskraftig Utbreiinga av Trepiplerke | |
| Systematikk | |
| Underrekkje: | Virveldyr Vertebrata |
| Klasse: | Fuglar Aves |
| Orden: | Sporvefuglar Passeriformes |
| Parvorden: | Passerida |
| Overfamilie: | Passeroidea |
| Familie: | Erlefamilien Motacillidae |
| Slekt: | Anthus |
| Art: | Trepiplerke A. trivialis |
| Vitskapleg namn | |
| Anthus trivialis | |
Trepiplerke (Anthus trivialis) er ein fugl i erlefamilien.
Utsjånad og læte[endre | endre wikiteksten]
Trepiplerka er om lag 15-15,5 cm lang. Oversida er brun med svartaktige strekar, undersida gyllen med kraftig streka bryst og stripete sider. Dei ytre stjertfjørene er kvite. Trepiplerka liknar på heipiplerka, men har kraftigare nebb, gulaktig bryst, og krum bakklo. Trepiplerka sit ofte på greiner på tre. Heipiplerka held seg derimot mest på marka og har ei «hoppande», kort flukt. Trepiplerka derimot flyg rykkvis i korte bogar.
Songen, som er høg og melodisk, vert framført på ein karakteristisk måte. Fuglen flyg opp frå eit tre og innleiar songen forsiktig. Frå høgaste punktet i flukta høyrest eit «tsitsitsivisvisvis», sidan kjem ei trille og i glideflukt vender fuglen med løfta og utsperra vengar og høglydte «sia sia sia sia», eller «tsia-tsia-tsia», iblant eit rolegare «tjuu-tjuu-tjuu», tilbake til utgangspunktet eller ein annan songplass. Songen stilnar når fuglen landar i eit tre, men kort etter kastar han seg på vengane att.
Utbreiing[endre | endre wikiteksten]
Fuglen hekkar i nesten heile Europa og i delar av Asia så langt aust som til det austre Sibir. Han er trekkfugl som for det meste overvintrar i Afrika sør for Sahara og i søre Asia.
Taksonomi[endre | endre wikiteksten]
Trepiplerka vert delt opp i tre til fire underarter:
- Anthus trivialis trivialis, inkl. differens (Clancey, 1987) - nominatforma hekkar i Europa og austover til det austre Sibir.
- Anthus trivialis schlueteri (Kleinschmidt, 1920) - hekkar i søraustre delar av Kasakhstan, Kirgisistan, Tadsjikistan og vest i Kina.
- Anthus trivialis haringtoni (Witherby, 1917) - hekkar i det nordvestre Himalaya, nord i Pakistan og lengst nordvest i India.
Førekomst i Noreg, biotop og trekktilhøve[endre | endre wikiteksten]
Den norske hekkebestanden tel minst 1 million par. Fuglen held til i skogområde så langt nord som til Pasvik. Elles finst arten nokså fåtalig i Finnmark. Trepiplerka trivst både i bjørkebeltet, i barskog, i blandingsskog og i varmekjær lauvskog. Best likar ho litt open skog eller skogkantar ut mot myrer. Trepiplerkene reiser frå landet i august-september og reiser til tropisk Afrika. Dei kjem attende i mai.
Hekking[endre | endre wikiteksten]
Trepiplerka gøymer reiret, som er laga av mose fora med strå, rottrådar og hår, på marka under grastorver eller busker. Hoa legg 4-5 egg i mai-juni og iblant i juli. Trepiplerkene har ofte to kull. Desse er varierte i teikninga, men gjerne gråkvite med fine brune eller raudbrune flekkar. Rugetida er på 10-11 dagar. Begge foreldra matar sidan ungane i 12-14 dagar. Ungane går frå reiret før dei kan flyge og held seg i vegetasjonen på marka. Trepiplerka er ein vanleg vertsfugl for gauken.
Føde[endre | endre wikiteksten]
Fuglen et hovudsakleg insekt og larvene deira, fluger, biller, grashopper, edderkoppar. Iblant et fuglen også frø.
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- Denne artikkelen bygger på «Trädpiplärka» frå Wikipedia på svensk, den 20. desember 2009.
- Roland Staav och Thord Fransson (1991). Nordens fåglar (andra upplagan utg.). Stockholm: Norstedts. s. 329-330. ISBN 91-1-913142-9.
- Lars Larsson (2001) Birds of the World, CD-rom
