Henri Farman
 | Denne artikkelen kan ha godt av ein språkvask |
 | Opprydding: Denne artikkelen kan ha godt av ei opprydding. Sjå korleis du redigerer ei side og stilmanualen for hjelp. |
| Henri Farman | |
_-_Agence_Rol_btv1b53225152f.jpg) | |
| Statsborgarskap | Frankrike |
| Fødd | 26. mai 1874 Paris |
| Død | |
| Yrke | sykkelryttar, luftfartsingeniør, ingeniør, racerbilfører, flygar, forretningsdrivande |
| Språk | fransk |
| Henri Farman på Commons | |
Henri Farman (26. mai 1874–18. juli 1958) var ein fransk flykonstruktør og flypioner.
Liv og virke[endre | endre wikiteksten]
Bakgrunn[endre | endre wikiteksten]
Henri Farman var fødd i Paris som son av velståande engelske foreldre – faren var korrespondent for ei engelsk avis i Paris. Farman og brørne hans vaks opp med konkurranseinstinkt. Henri byrja på ei utdanning til kunstnar, men interesserte seg snart meir for ny teknikk og for sport.
Han deltok tidleg i sykkelritt saman med brørne sine. Etter å ha vunne fleire ritt ville han prøva seg på nye konkurranseformer. Han var med i motorsykkel- og bilrace tidleg på 1900-talet. Han deltok òg i eit billøp Paris-Madrid i 1913 i ein Panhard Levasseur.
Flyvning[endre | endre wikiteksten]
Etter at Alberto Santos-Dumont hadde gjennomført fleire vellukka flygningar med luftskip, vart Farman sjølv interessert i flygning. Han lærde seg å fly med vasstoffballongar, og saman med sin bror Maurice bygget han eit glidefly. Brødrene konstruerte sit første motordrevne fly, ein to-dekker, som dei fløy med i 1907 . Året etter flytta dei verksemda til Versailles, der dei etablerte ein fabrikk og ein flyskole. Då lokala vart for små, opna dei ein filial i Boulogne-sur-Seine. Under fyrste verdskrig var han ein av hovudleverandørane av fly til den franske armeen. Då han så at krigen nærma seg slutten, byrja han å tenkja på fly til fredelege føremål, og i 1917 starta han konstruksjonsarbeidet på passasjerflyet «Goliath».
I 1907 kjøpte han eit av dei fyrste flya som Gabriel Voisin hadde bygd og som han gjorde forbetringar på. Den 23. oktober 1907 flaug Farman 186 meter med sin Voisin-Farman og vant dermed ein pris som var sett opp for den fyrste som flaug over 150 meter i Europa. Tre dagar seinare flaug han 771 meter. Flyvningen, som varte i 53 sekund, vart vurdert som ein verdsrekord den gongen. Den 13. januar 1908 vann han ein tysk pris på 50 000 Franc ved å fly i ein sirkel med ein minste diameter på 1 000 meter.
I juli-august 1908 vitja han USA, der han gjennomførte flyoppvisninger ved Brighton Beach i New York. Attende i Europa gjorde han den 20. oktober ein 27 kilometer lang flyvning mellom Chalons og Reims på drygt 20 minutt. Etter flyvninga vart flyet transportert landevegen tilbake til startplassen. I 1909 konstruerte han, saman med sin bror Maurice (1877–1964), ein to-dekker som han stilte opp med i ein konkurranse ved eit flystevne i Reims. Der vann han fyrstepremie i distanse- og uthaldenhetsflygning med ein 180 kilometer lang flygning. Han sette ytterlegare ein rekord i distanse- og uthaldenhet ved ein konkurranse i Blackpool i England, der han sigra og vann 10 000 pund.
Farman grunnla 1919 «Société Générale dei Transport Aérien» (SGTA), eit av dei fyrste flyselskap for passasjertransport. Same år vart han tildelt Æreslegionen. SGTA var i drift fram til 1933, då selskapeta aktiva vart overteke av det nyetablerte Air France. Då Frankrike nasjonaliserte flyindustrien i 1937, trekte han seg tilbake frå leiinga av selskapet.
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- Denne artikkelen bygger på «Henri Farman» frå Wikipedia på bokmål, den 9. oktober 2018.
 | Denne artikkelen treng referansar for verifikasjon. |
Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]
- Interview med Helen Jepson av Bruce Duffie, publisertni Massenet Newsletter i juli 1938