Institutt for energiteknikk
 | Treng oppdatering (2023) |
| Institutt for energiteknikk | |||
 | |||
| Org.form | Stiftelse | ||
|---|---|---|---|
| Org.nr. | 959432538 | ||
| Bransje | Forsking | ||
| Skipa | 1948 | ||
| Hovudkontor | Kjeller, Lillestrøm kommune[1] | ||
| Land | Noreg[2] | ||
| Nettstad | http://ife.no | ||
Institutt for energiteknikk (IFE) er eit forskingsinstitutt med aktivitetar innan fagområda energiteknologi, miljøteknologi og nukleærteknologi. IFE vart etablert som ei stifting i 1948, har omsetnad på ca. 600 millionar kroner i året (2008) med om lag 600 fast tilsette på Kjeller og i Halden. Instituttets administrerande direktør er Eva S. Dugstad. Organisasjonen har sektorane «Sikkerhet Mennske- Teknologi- og Organisasjon (Sikkerhet-MTO)», «Petroleumsteknologi», «Nukleær sikkerhet og pålitelighet», «Nukleærteknologi og Fysikk» og «Energi- og Miljøteknologi».
IFE truleg mest kjend for drifting av dei to atomreaktorane som finst i Noreg. I 1951 bygde dei ein forskingsreaktor på Kjeller som vert nytta som kjelde for nøytronstråling. JEEP I reaktoren vart bytta ut med ein ny i 1967. Atomreaktoren på Kjeller, JEEP II vart stengd i 2018.[3][4] JEEP II reaktoren på Kjeller var eit sentralt forskingsinstrument for materialteknologi og grunnforsking i fysikk.
Haldenreaktoren vart stengd i 2018.[5] IFE er òg ansvarleg for Haldenreaktoren og IFE er med i det største internasjonale forskingsprosjektet i Noreg, Haldenprosjektet som gjer bruk av Haldenreaktoren. JEEP II-reaktoren på Kjeller vert nytta til grunnforsking i fysikk og produksjon av legemiddel, medan Haldenreaktoren vert nytta til forsking på materialteknologi og kjernebrenselsikkerheit.
Historie
[endre | endre wikiteksten]I dei fyrste åra etter krigen satsa Noreg sterkt på atomforsking for sivil nytte. Gunnar Randers starta den norske atomforskinga ved Forsvarets forskingsinstitutt allereie i 1946 saman med Odd Dahl. Det skjedde med godkjenning frå Stortinget. Fleire forskarar ønska ikkje at atomforskinga skulle gå føre seg i militær leiing. Forsvarsministeren, Jens Chr. Hauge, støtta likevel prosjektet og sørgde for tilstrekkeleg pengestøtte.[6]
Institutt for Atomenergi (IFA) vart i 1948 etablert som ein sivil avleggar frå Forsvarets forskingsinstitutt med Gunnar Randers som direktør fram til 1970. I perioden mellom 1947 og 1951 fekk denne forskinga meir offentleg støtte enn all annan naturvitskapleg forsking. Noregs første atomreaktor (JEEP) stod klar på Kjeller i 1951. På den tida var det berre stormaktene USA, England, Frankrike, Sovjet og Canada som hadde atomreaktorar.
På 1980-talet gjekk IFE gjennom ei omstilling med ny programprofil. Løyva frå staten gjekk ned, medan eigen omsetnad auka med inntekter frå oppdragsforsking og kommersialisering. Petroleumsforsking, fornybar energi, kontrollromsteknologi og menneske-maskin-kommunikasjon var blant nokon av områda som voks i denne perioden.
Frå 1990-talet fekk IFE ein leiande posisjon innan norsk energi- og miljøforsking, med fokus på områda hydrogenlagring, miljøteknologi, solenergi og fornybare energisystem.
I 2006 måtte reaktoren JEEP-II stengjast ned nokre veker på grunn av ein radioaktiv lekkasje inne i reaktorhallen. Driftsforstyrringa vart utreidd og det vart konkludert med at den truleg skuldast ein lekkasje i rekombineringskrinsen i eller nær ei pumpe. Utsleppet av radioaktivitet i samband med denne hendinga var svært låge. Det vart ikkje målt utslepp med høgare verdiar enn det som følgjer av normal drift av reaktoren.[7]
Sjå òg
[endre | endre wikiteksten]Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ https://lottstift.no/stiftelsesregisteret/detaljer/959432538; vitjingsdato: 2. juli 2024.
- ↑ Norsk senter for forskningsdata, Forvaltningsdatabasen ID 57757, Wikidata Q7061260
- ↑ https://ife.no/forskningsreaktoren-pa-kjeller-stenges/
- ↑ https://www.nrk.no/ostlandssendingen/kjernereaktoren-pa-kjeller-legges-ned-1.14527320 . Vitja 2019-04-26
- ↑ https://www.vg.no/nyheter/innenriks/i/ng7BrL/haldenreaktoren-stengt-etter-59-aar
- ↑ Forskningspolitikk 2/2006, arkivert frå originalen 25. august 2006, henta 27. mars 2009
- ↑ (broten lenke) Utgreiing[daud lenkje]
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- Offisiell nettstad
- Nrk: Inn i atomreaktoren
- Bellona om Haldenreaktoren Arkivert 2005-11-23 ved Wayback Machine.
- Bellona om Kjellerreaktoren Arkivert 2005-11-23 ved Wayback Machine.
