Jakob Friis
| Jakob Friis | |
 | |
| Statsborgarskap | Noreg |
| Fødd | 27. april 1883 Røros |
| Død |
12. desember 1956 (73 år) |
| Yrke | politikar, redaktør, arkivar, journalist, fagforeiningsleiar |
| Språk | norsk |
| Politisk parti | Arbeidarpartiet, Norges Kommunistiske Parti, Arbeidarpartiet |
| Far | Jakob Pavels Friis |
| Jakob Friis på Commons | |
Jakob Johan Sigfrid Friis (27. april 1883–12. desember 1956) var ein norsk pressemann, historikar og politikar for både Arbeidarpartiet og Norges Kommunistiske Parti.
Liv og gjerning[endre | endre wikiteksten]
Friis var fødd på Røros, då far hans var direktør ved koparverket. Han utdanna seg til historikar, vart cand.philol. på ei avhandling om «Hannibalfeiden» under statthaldar Hannibal Sehested.
Friis begynte i 1909 som journalist i Social-Demokraten og var mellom anna korrespondent i London og Paris. Han snakka både engelsk, fransk, tysk og russisk, og var ofte tolk når utanlandske partitoppar besøkte Arbeidarpartiet. Åra 1913-17 var han arkivar i Trondheim, seinare var han statsarkivar i Kristiansand.
I 1920-21 var Friis Det Norske Arbeidarpartiet sin representant i eksekutivkomiteen i Komintern i Moskva. Då Arbeidarpartiet vart splitta i 1923 fylgde han fleirtalet ut av Komintern. Han var redaktør i Rjukan Arbeiderblad frå 1925 til han i 1928 braut med Arbeidarpartiet, etter misnøye med han i Tranmæl-krinsen. Han melde seg då inn i Norges Kommunistiske Parti. Etter å ha arbeidd og studert eit par år i Moskva, begynte Friis i 1931 å gje ut Arbeidernes Leksikon.
Friis melde seg ut av NKP i 1933, og inn att i Arbeidarpartiet i 1936. I 1945 vart han ein av dei mange nye Arbeidarparti-representantane på Stortinget. Han var sterkt kritisk til NATO, men røysta likevel ja til norsk medlemskap i NATO i 1949, då det nordiske forsvarssamarbeidet hadde falle ut som reelt alternativ.
I 1952 var Friis ein av grunnleggarane av vekeavisa Orientering, og redigerte avisa til han døydde. Han sa nei til attval til Stortinget i 1953.
Friis gav ut fleire historiske verk, mellom anna om Kristiansands historie, og Stiftsamtmenn i Kristiansand før 1814. I 1955 skreiv han ein sjølvbiografi. Forlagsdirektør Henrik Groth i J.W. Cappelens Forlag hadde teke initiativet til arbeidet, og jamvel utbetalt eit større forskot. Likevel refuserte forlaget manuset i 1956. Fyrst i 2011 kom Friis sin sjølvbiografi Bevegelsen og målet ut.
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- Denne artikkelen bygger på «Jakob Friis» frå Wikipedia på bokmål, den 5. september 2016.