Neuquénprovinsen
| Neuquénprovinsen | |||
| provins | |||
 | |||
|
|||
| Land |  Argentina
| ||
|---|---|---|---|
| Hovudstad | byen Neuquén | ||
| Areal | 94 078 km² | ||
| Folketal | 710 814 (2022)[1] | ||
 Neuquénprovinsen 38°57′06″S 68°04′28″W / 38.951666666667°S 68.074444444444°W | |||
| Wikimedia Commons: Neuquén Province | |||
Neuquénprovinsen (spansk uttale [newˈken]) er ein provins i Argentina. Han ligg i den vestlege delen av landet, i den nordlege enden av Patagonia og grensar til Mendozaprovinsen i nord, Río Negro-provinsen i søraust og til seks regionar i Chile i vest. Han har også ei kort grense mot La Pampa-provinsen i det nordaustlege hjørnet. I det austlegaste hjørnet ligg provinshovudstaden som òg har namnet Neuquén.
Neuquénprovinsen har fått namnet sitt frå elva Neuquén. Omgrepet «Neuquén» stammar frå mapudungun-ordet Nehuenken som betyr trekkfull, som urfolka brukte for elva. Ordet utan aksentuering er eit palindrom.
Geografi
[endre | endre wikiteksten]Coloradoelva er ei grenseelv i nordaust, som skil Neuquénprovinsener grenseelv frå Mendozaprovinsen, Limayelva i søraust mot Río Negro-provinsen, og Andesfjella i vest skil provinsen frå Chile.
Det er to hovuddistinkte landskap; dei fjellrike fruktbare dalane med skog i vest, og det tørre platået med fruktbar jord berre nær bassenga til elvane i aust, hovudsakleg Limayelva og Neuquénelva.
Vassystema inkluderer andre mindre viktige elvar som Aluminéelva, Malleo og Picún Leufúelva, og ei rekkje innsjøar.
Provinsen er heim til den praktfulle Arrayanes-skogen (Luma apiculata) i Los Arrayanes nasjonalpark. Andre nasjonalparkar inkluderer Lanín nasjonalpark og den utdøydde Lanín-vulkanen, Nahuel Huapi nasjonalpark som dels ligg i Río Negro-provinsen, og Laguna Blanca nasjonalpark.
Klima
[endre | endre wikiteksten]Neuquénprovinsen, som ligg relativt langt frå både atlanterhavskysten og Stillehavet på grunn av Andesfjella, som hjelper til med å blokkere mesteparten av fukta som kjem frå Stillehavet, resulterer i eit klima som er det mest kontinentale i Patagonia med store døgnvariasjonar.[2]
Gjennomsnittstemperaturane er relativt kalde for breiddegrada si på grunn av den høge høgda. Det varmaste området er dei austlege delane av provinsen kor gjennomsnittlege årstemperaturar varierer frå 13 til 15 °C. Dei kaldaste områda ligg i Andes-regionen kor gjennomsnittlege årstemperaturar er under 5 °C eller til og med under 0 °C på dei høgaste toppane. I sommarmånadene når gjennomsnittlege temperaturar i desember og januar opptil 24 °C i dei austlege delane, men under hetebølgjer kan temperaturane overstige 40 °C. I juli varierer gjennomsnittstemperaturen frå 7 °C i aust til 5 °C i vest ved foten av Andesfjella.[2]
Vinden i provinsen er moderat sterk, noko sterkare i sør, og speler ei rolle i å gjere mesteparten av provinsen tørr ved å favorisere fordamping. Dei dominerande vindretningane er frå vest eller sørvest, som finst 40–50 % av tida. Generelt får høgare område og flate område sterkare vindar medan somrar har ein tendens til å vere meir vindfulle enn vintrar.[2]
Økonomi
[endre | endre wikiteksten]Neuquén er ein av Argentinas mest velståande provinsar, med ein estimert økonomi på omtrent 10 495 milliardar USD i 2012, eller 17 744 USD per innbyggjar.[3]
Ingen provins i Argentina er likevel så avhengig av ein enkelt sektor som Neuquén er. Omtrent halvparten av produksjonen blir utgjord av gruve- og mineralsektoren, hovudsakleg på grunn av massiv naturgass- og petroleumsproduksjon, den viktigaste i Argentina. Denne avhengnaden vil sannsynlegvis berre auke: utviklinga av dei enorme ukonvensjonelle hydrokarbonreservane i provinsen er pågåande, spesielt i Vaca Muerta-formasjonen.
Provinsen genererer ein stor del av Patagonias elektriske kraft gjennom vasskraftverka Piedra del Águila, El Chocón, Pichi Picún Leufú, Planicie Banderita i Cerros Colorados-komplekset, og Alicurá. Byen Arroyito er vert for det einaste tungtvassanlegget i landet.
Ein annan viktig aktivitet er produksjon av eple, pærer, fersken og andre frukter, spesielt i Alto Valle-området, delt med Río Negro.
Piquetero-rørsla, organisasjonar av arbeidsledige arbeidarar, vart fødde i Neuquén på 1990-talet under president Carlos Menem.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «Neuquén Province» frå Wikipedia på engelsk, den 6. november 2024
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 https://censo.gob.ar/wp-content/uploads/2023/11/CNPHV2022_RD_Indicadores-demogrA%C2%A1ficos.pdf; vitjingsdato: 28. juli 2024.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Provincia de Neuquén–Clima Y Metéorologia» (på spansk). Secretaria de Mineria de la Nacion (Argentina). Arkivert frå originalen 20. february 2015. Henta 6. november 2024.
- ↑ «Cuadro 18 y 19: Producto Bruto Geográfico per cápita según año Valores Corrientes y constants Provincia del Neuquén» (PDF). Producto Bruto Geográfico–Provincia de Neuquén (1993–2012) (på spansk). Dirección Provincial de Estadística y Censos del Neuquén. Arkivert frå originalen (PDF) 12. juli 2015. Henta 6. november 2024.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]
- Offisiell nettstad
- Kenneth Pletcher. «Neuquén - province, Argentina» (på engelsk). Encyclopædia Britannica, Inc.
