Ole Gabriel Ueland

Ole Gabriel Ueland
	Ole Gabriel Ueland
	;
Fødd	28. oktober 1799; Lund kommune
Død	9. januar 1870 (70 år)
Statsborgar av	Noreg
Yrke	politikar, omgangsskolelærer, bonde
Barn	Gabriel Olsen Ueland, Jonas Ueland
Alle verv	stortingsrepresentant (1833–1835); stortingsrepresentant (1836–1838); stortingsrepresentant (1839–1841); stortingsrepresentant (1842–1844); stortingsrepresentant (1845–1847); stortingsrepresentant (1848–1850); stortingsrepresentant (1851–1853); stortingsrepresentant (1854–1856); stortingsrepresentant (1857–1858); stortingsrepresentant (1859–1861); stortingsrepresentant (1862–1864); stortingsrepresentant (1865–1867); stortingsrepresentant (1868–1870) ;

Ole Gabriel Ueland (28. oktober 1799–9. januar 1870) var ein norsk politikar og stortingsrepresentant. Ueland kom frå låge samfunnslag, men arbeidde seg fram til å verta ein leiande politikar. Han vert rekna som sentral i å folkeleggjera politikk i Noreg. Han bana vegen for at òg personar frå fattige kår kunne oppnå politiske posisjonar.

Bakgrunn

Ueland vart fødd som Ole Gabriel Gabrielsen Skaaland, den nest eldste av fie sysken, i ein bondefamilie på garden Skåland i Lund sokn i Dalane. Han lærte å lesa av mora, og gjekk to veker på ein skule tre mil vekke, men det var ingen skular i nærleiken, og få bøker. Han las interessert i det han fekk tak i, og synte ei evne til læring og lesing. Sytten år gamal vart han spurd om å undervisa borna i området, og hadde denne stillinga fram til 1825.

I 1825 gifta Ole Gabriel seg med odelsjenta Marthe Gurie Osmundsdatter Ueland, flytta til garden Ueland og tok gardnamnet som etternamn. Han vart kyrkjeklokkar og omgangsskulelærar i Heskestad i Lund kommune. Ole Gabriel Ueland hadde tiltru i distriktet, og fekk fleire kommunale verv. Han var mellom anna ordførar og lensmann i Heskestad.

Politikar

I 1833 vart Ueland vald til Stortinget, der han sat som representant fram til 1869. Han vart leiar for bonderørsla innan politikk og fekk respekt for sitt politiske syn. I 1859 danna han saman med Johan Sverdrup den politiske samanslutninga Reformforeningen. Foreninga vart utgjort av stortingsrepresentantar i særleg grad gjekk inn for demokratiske reformer.

Ole Gabriel Ueland var far til Gabriel Olsson Ueland og Jonas Ueland, og farfar til journalisten og kvinnesaksforkjemparen Brenda Ueland.

Kjelder

Ole Gabriel Ueland av Rasmus Løland
Om Ueland og Uelandsgate
Moe, Bernt (1845), Biographiske Efterretninger om Eidsvolds-Repræsentanter og Storthingsmænd i Tidsrummet 1814-1845
Svendsen, Åsmund: Ole Gabriel Ueland i Norsk biografisk leksikon

Bakgrunnsstoff

Ole Gabriel Ueland i Norsk biografisk leksikon
Ole Gabriel Ueland av Rasmus Løland
Biografisk informasjon om Ole Gabriel Ueland NSD Norsk senter for forskningsdatas politikararkiv