Småtviblad

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Småtviblad

Status i verda: LC Livskraftig
Status i Noreg: LC Livskraftig

Systematikk
Rike: Planteriket
Klasse: Einfrøblada
Orden: Aspargesordenen
Familie: Orkidéfamilien
Slekt: Neottia
Art: N. cordata
Vitskapleg namn
Neottia cordata
(Linné) Rich.
Økologi
Habitat: skog
Utbreiing: nordlege halvkule

Småtviblad (Neottia cordata) er ei plante i fuglereirslekta Neottia i orkidéfamilien (marihandfamilien) Orchidaceae.[1]

Utsjånad[endre | endre wikiteksten]

Småtviblad er ein ganske liten orkidé som blir opptil 15 centimeter høg, med to små, hjarteforma blad nedst på stengelen. Dei raudbrune blomane sit i eit lite aks.

Systematikk[endre | endre wikiteksten]

Tidlegare var småtviblad knytta til tvibladslekta Listera med namnet Listera cordata, men nyare genetisk forsking har synt at arten skal innlemmast i slekta Neottia, trass i dei store morfologiske ulikskapane.[2][3][4]

Utbreiing[endre | endre wikiteksten]

Småtviblad er ikkje like avhengig av kalk som den nære slektningen stortviblad. Han veks i skog og fjell over det meste av landet.[5] I raudlistevurderinga 2021 har arten status som livskraftig (LC).[6]

Arten finst òg i Sverige (status LC, svensk namn spindelblomster),[7] i Danmark (LC, dansk namn hjertebladet fliglæbe),[8] i Finland (LC, finsk namn herttakaksikko),[9] på Færøyane (VU, færøysk namn hjartatvíbløðka),[10][11] på Island (LC, islandsk namn hjartatvíblaðka)[12][13] og på Grønland (LC, grønlandsk namn uummataasaaqqat).[14]

Småtviblad (engelsk namn lesser twayblade) er vanleg på Dei britiske øyane, mest i nord. I både den britiske og den irske raudlista har arten status som livskraftig (LC),[15][16] på same måte som lokalt i England og Wales,[17][18] og han er ikkje nemnd for tiltak i Skottland.[19]

I Estland (estisk namn väike käopõll) veks småtviblad spreidd over det meste av landet og er rekna som sårbar (VU).[20] I Latvia (latvisk namn sirdsveida divlape)[21] veks arten spreidd i fuktig barskog og blandingsskog og er klassifisert som sjeldan (kategori 3 – samazinās).[22] I Litauen (litauisk namn širdinė dviguonė) veks arten i vest og heilt i aust. Han er rekna som sårbar (VU).[23][24]

I Benelux finst arten (nederlandsk namn kleine keverorchis, fransk namn listère cordée) på nokre av Dei vestfrisiske øyane i Nederland, men manglar i Belgia og Luxembourg.[25] I den nederlandske raudlista er arten rekna som nær truga (NT, gevoelig).[26]

Referansar[endre | endre wikiteksten]

  1. ↑ «Artsdatabanken: Artsopplysningar småtviblad». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022. 
  2. ↑ «Artsdatabanken: Namnetre småtviblad». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022. 
  3. ↑ Richard M. Bateman mfl. (2005). «Phylogenetics: Neottieae». I Alec M. Pridgeon mfl. Genera Orchidacearum Volume 4: Epidendroideae 1. Oxford: Oxford University Press. s. 481–495. ISBN 9780198507123. 
  4. ↑ Richard M. Bateman (2009). «Evolutionary classification of European orchids: the crucial importance of maximising explicit evidence and minimising authoritarian speculation» (PDF). Journal Europäischer Orchideen 41 (2): 243–318. ISSN 0945-7909. 
  5. ↑ «Artskart: Småtviblad, registrerte funn etter 2010». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022. 
  6. ↑ «Raudlista: Småtviblad». Artsdatabanken. 24. november 2021. Henta 3. mars 2022. 
  7. ↑ «Artfakta: Neottia cordata spindelblomster». Artdatabanken. Henta 6. mars 2022. 
  8. ↑ «Naturbasen: Hjertebladet Fliglæbe Neottia cordata». Naturbasen. Henta 6. mars 2022. 
  9. ↑ «LAJI: Neottia cordata». LAJI.FI. Henta 6. mars 2022. 
  10. ↑ Manna Maria Fosaa mfl. (2005). «Reyðlisti. Náttúrulýsing lendi og sløg» (PDF). Føroya Náttúrugripasavn. 
  11. ↑ Føroya náttúra. Lívfrøðiligt margfeldi. Tórshavn: Føroya Skúlabókagrunnur. 2006. s. 223. ISBN 99918-0-407-2. 
  12. ↑ «Hjartatvíblaðka (Listera cordata)». Náttúrufræðistofnun Íslands. Henta 14. februar 2023. 
  13. ↑ «Neottia cordata». Global Biodiversity Information Facility. Henta 6. mars 2022. 
  14. ↑ «Rødlisten». Pinngortitaleriffik (Grønlands Naturinstitut). Henta 6. mars 2022. 
  15. ↑ «GB Red List for vascular plants (revised Feb 2021)». Botanical Society of Britain & Ireland. 2021. Henta 9. mars 2022. 
  16. ↑ «Ireland Red List No. 10: Vascular Plants» (PDF). National Parks & Wildlife Service. 2016. Henta 9. mars 2022. 
  17. ↑ «A Vascular Plant Red List for England» (PDF). Botanical Society of Britain & Ireland. 2014. Henta 9. mars 2022. 
  18. ↑ «A Vascular Plant Red Data List for Wales / Rhestr o Blanhigion Fasgwlaidd Data Coch ar gyfer Cymru». Plantlife Wales. 2008. Henta 9. mars 2022. 
  19. ↑ «Scottish Biodiversity List». Scotland's Nature Agency / Buidheann Nàdair na h-Alba. 2020. Henta 9. mars 2022. 
  20. ↑ «eElurikkus: Neottia cordata» (på estisk og engelsk). Tartu Ülikool (Tartu universitet). Henta 5. februar 2023. 
  21. ↑ «Latvijas daba: sirdsveida divlape» (på latvisk). Enciklopēdija «Latvijas Daba». Henta 5. februar 2023. 
  22. ↑ Torleif Ingelög, Roger Andersson og Martin Tjernberg, red. (1993). Red Data Book of the Baltic Region (på engelsk). Swedish Threatened Species Unit. Uppsala in co-operation with Institute of Biology, Riga. s. 25-68. ISBN 91-88506-00-2. Henta 5. februar 2023. 
  23. ↑ Zigmantas Gudžinskas, Mindaugas Ryla (2006). Lietuvos gegužraibiniai (Orchidaceae) – Orchids (Orchidaceae) of Lithuania (på litauisk). Botanikos instituto leidykla. s. 82-83. ISBN 9986-662-28-1. Henta 5. februar 2023. 
  24. ↑ Valerijus Rašomavičius, red. (2021). Lietuvos raudonoji knyga / Red Data Book of Lithuania (PDF) (på litauisk og engelsk). Aplinkos ministerija (Miljødepartementet). s. 411. ISBN 978-9955-37-230-1. Henta 5. februar 2023. 
  25. ↑ «Verspreidingsatlas Vaatplanten: Neottia cordata». FLORON. Henta 20. januar 2024. 
  26. ↑ «Rode Lijst Vaatplanten 2012» (PDF). FLORON. Henta 15. januar 2024. 

Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]


Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Småtviblad&oldid=3537399»