Temuco

Byvåpenet til Temuco

Styresmakter

Land
Region

Chile
Araucanía

Geografi

Flatevidd

464 km²

Innbyggjarar

262 530 (2012)

Innbyggjarar
- By (2012)

282 415^[1]

Høgd over havet

360 m

Tidssone

UTC-04:00 (UTC)

Diverse anna

Heimeside: https://www.temuco.cl/

Nettstad: www.temuco.cl

Temuco (spansk uttale: [teˈmuko]) er ein by og kommune, hovudstad i Cautín-provinsen og i Araucanía-regionen i det sørlege Chile. Byen ligg 670 kilometer sør for Santiago. Byen voks ut frå eit fort med same namn etablert i 1881 under Chiles invasjon av Araucanía.^[2] Temuco ligg midt i det historiske Araucanía, eit tradisjonelt land for urfolket mapuche.

Temuco si sentrale plassering i Araucanía med lett tilgang til landskap i Andes, nærvære til innsjøane og kystområda gjer han til eit knutepunkt for turisme, landbruk og skogbruk, og dessutan eit kommunikasjons- og handelssenter for dei mange småbyane i Araucanía. Temuco har nyleg vorte sett på som ein universitetsby då han husar to store universitet: University of the Frontier og Temuco Catholic University. Nobelprisvinnarane Gabriela Mistral og Pablo Neruda budde i Temuco kvar sin periode.

Etymologi[endre | endre wikiteksten]

Ordet temuco kjem frå språket mapudungun, som betyr 'temu vatn'; temu er det vanlege namnet på to stadeigne treslag i myrtefamilien Myrtaceae, Luma apiculata og Blepharocalyx cruckshanksii. Begge artane er prega av oransjeraud bork og ved å ha aromatiske frukter og blad som ofte blir brukte av mapuche til medisinske formål. Medan Blepharocalyx cruckschankii er ein truga art, er Luma apiculata relativt vanleg og i Temuco er det mogleg å sjå han veks naturleg i Cerro Ñielol naturmonumentet så vel som i byhagar. Samansettinga av orda temu og co ('vatn'), speglar sannsynlegvis at desse trea ofte veks nær vatn.

Historie[endre | endre wikiteksten]

Byen vart grunnlagd 24. februar 1881 av den chilenske hæren som eit fort under okkupasjonen av Araucanía. Temuco vart danna som eit militærleir og hadde i opphavet sitt eigenskapane til ein leir, og eit år etter grunnlegginga byrja dei første store gatene å danne seg i sentrumsområdet.

Den 15. april 1888 vart dei første tenestemennene valde, inkludert den første ordføraren. Byen voks raskt; ei folketeljing i 1895 indikerte ein folkesetnad på 7 708 menneske, og då Cautin vart erklært som ein provins, vart Temuco hovudstaden, med 16 037 i folketal.

Chilensk poesi har djupe røter i Temuco. Nobelprisvinnarane Gabriela Mistral og Pablo Neruda (Neftalí Reyes) budde begge i Temuco. Mistral var rektor på ein jenteskule der Neruda besøkte henne og viste henne sine første vers då han var rundt 15 år gammal.

Økonomi og miljø[endre | endre wikiteksten]

Temuco ligg i ein dal i sørlege Chile, midt mellom Stillehavet i vest og Andesfjella i aust. Byen er omgjeven av eit landskap som er typisk for det sentrale og sørlege Chile med plantasjar med innførte artar som blir brukte i skogbruk saman med skoglause område. Det opphavlege økosystemet i området som består av temperert skog finn ein framleis i Ñielol-høgda. Luftforureining er eit tilbakevendande problem i byen om hausten og vinteren fordi vedfyring er den primære varmekjelda i dei kalde månadene i Temuco. Som ein konsekvens er luftkvaliteten i byen den tredje lågaste i Chile.

Klima[endre | endre wikiteksten]

Klimatologisk ligg Temuco ved grensa mot middelhavsklima i sentrale Chile, men med eit maritimt klima (Köppen si klimaklassifisering: Cfb). Gjennom året vekslar sykloniske og antisykloniske påverknader, med ein tydeleg tørrare sommarperiode. Temuco har likevel ikkje eit like tørt klima som Santiago, ettersom byen får akkurat nok nedbør til å unngå ei middelhavsklimaklassifisering. Den gjennomsnittlege årlege temperaturen er 13 °C, med høgaste median i løpet av den varmaste månaden på 23,5 °C og lågaste median i den kaldaste månaden på 3,5 °C. Årleg gjennomsnittleg regn i løpet av 1961–1990 var 1157 millimeter.