Jordanelva

	Jordanelva
	hebraisk: נהר הירדן, Nehar haYarden, ; arabisk: نهر الأردن, Nahr al-Urdun
	elv
	Namneopphav: Hebraisk: ירדן (yardén, av ירד yarad, å stige nede)
Land	Israel, Det palestinske området Jordan
Regionar	Vest-Asia, Kysten av Aust-Middelhavet
Distrikt	Galilea
Landemerke	Galileasjøen
Lengd	251 km
Kjelde
- stad	Anti-Libanonfjella ved Hermon, Golanhøgdene
- høgd	2 814 moh.
	; Jordanelva; 33°11′12″ N 35°37′9″ E
	Jordanelva renn langs grensa mellom Jordan og Israel
	Wikimedia Commons: Jordan River

Jordanelva, eller berre Jordan, er ei 251 km lang elv i Midtausten. Elva har utspring i Anti-Libanonfjella ved Hermon, og renn gjennom den jordanske Riftdalen via Genesaretsjøen i Galilea i Israel. Ho renn sørover til ho munnar ut i Daudehavet, som ingen elver renn ut frå.

Elva utgjer grensa mellom Jordan i aust og Palestina og Vestbreidda i vest. Vestbreidda av Jordanelva vart okkupert av Israel etter seksdagarskrigen i 1967.

Ei rekke kunstnarar har skildra døypinga av Jesus i Jordanelva. Denne fresken av Masolino er frå 1435.

Jordanelva er den viktigaste ferskvasskjelda i området. Det er strid om kva land og folkegrupper som får nytta seg av ferskvatnet i elva. Statane Israel, Libanon, Syria, Jordan og i tillegg dei palestinske sjølvstyresmaktene har alle interesse av å nytta vatnet i vassdraget.

Geografi[endre | endre wikiteksten]

Sideelvar[endre | endre wikiteksten]

Hasbani (arabisk الحاصباني Hasbani, hebraisk שניר Snir), som flyt frå Libanonfjella.
Baniaselva (arabisk بانياس Banias, hebraisk חרמון Hermon), spring ut ved Banias ved foten av Hermon.
Dan (hebraisk דן Dan, arabisk اللدان Leddan), spring ut ved foten av Hermon.
Iyon (hebraisk עיון Iyon, arabisk دردره Dardara eller براغيث Braghith), som flyt frå Libanon.

Elveleie[endre | endre wikiteksten]

Elva fell raskt i løpet av 75 km til den myrlendte Hulasjøen, som ligg like over havnivå. Ut frå innsjøen fell elva mykje meir i løpet av dei 25 km ned til Genesaretsjøen. Siste delen av elva fell slakare, og elva dannar meander før ho munnar ut i Daudehavet, kring 422 meter under havnivå, som ikkje har noko utløp. To store sideelvar kjem inn frå aust i denne sist delen: Yarmouk og Zarqaelva.

Delen nord for Genesaretsjøen (hebraisk כנרת Kinneret, arabisk: Bohayrat Tabaraya) ligg innfor grensene til Israel, og dannar vestgrensa mot Golanhøgdene. Sør for innsjøen dannar ho grensa mellom kongedømet Jordan (i aust) og Israel.

Ei bibelsk elv[endre | endre wikiteksten]

Elva blir omtalt spreidde stader i Bibelen, mellom anna som kjelda til «Guds hage», ei stor, fruktbar slette. Ho er òg omtala som grenseelva mellom «to stammar og den halve stammen» i aust og «ni stammar og halve Manassestammen» som leia av Josva busette seg på Vestbreidda.

Jesus skal ha vorte døypt i elva då han var kring 30 år.

Galleri[endre | endre wikiteksten]

Nordlege delen av den jordanske riftdalen sett frå verdsrommet (NASA)
Jordanelva
In spring
Jordanelva like sør for Bnot Ya'akov-brua (mai 2009)
Kart over kjelda til Jordan januar 1869.

Sjå òg[endre | endre wikiteksten]

Kjelder[endre | endre wikiteksten]

↑ Klein, Ernest, A Comprehensive Etymological Dictionary of the Hebrew Language for Readers of English, The University of Haifa, Carta, Jerusalem, p.264

Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]

Commons har multimedium som gjeld: Jordanelva

[1] Klein, Ernest, A Comprehensive Etymological Dictionary of the Hebrew Language for Readers of English, The University of Haifa, Carta, Jerusalem, p.264

[1]