Purre
Purre | ||
| ||
Systematikk | ||
Rike: | Plantae | |
Rekkje: | Magnoliophyta | |
Klasse: | Liliopsida | |
Orden: | Asparagales | |
Familie: | Amaryllidaceae | |
Underfamilie: | Alliaceae | |
Slekt: | Allium | |
Art: | A. ampeloprasum | |
Vitskapleg namn | ||
Allium ampeloprasum var. porrum |
Purre eller purrelauk (Allium ampeloprasum var. porrum syn. Allium porrum) er ei toårig laukplante i laukslekta frå traktene kring Middelhavet. Han er herdig mot kulde og frost, noko som gjer at ein finn han vill så langt nord som Tyskland. Dyrka kan han jamvel tola tele. I motsetnad til dei fleste andre arter i slekta, så dannar den ikkje nokre eigentlege laukar, i staden dannar laukblada ein lang sylinder.
Purre er ein viktig grønsak som kan nyttast rå, gratinert eller stuva. Anten for seg sjølv eller i gryterettar, supper og gratengar. Purre er hovudingrediensen i vichyssoise og cock-a-leekie. Den sistnemnde retten ligg skottane varmt om hjarta og er ofte forrett til Burns Suppers, middagar som hyllar den skotske poeten Robert Burns sitt liv og poesi. Ved dyrking dekkjer ein ofte delar av purrelauken for at han skal halda seg kvit og mjuk.
Namnet purre kjem frå latin porrum som opphavleg tydde graslauk.[1]
Purrelauken er heraldisk symbol for Wales og vernehelgenen deira, David av Menevia, som var vegetarianar. På dødsdagen til vernehelgenen, 1. mars, ber mange i Wales eit lite purrelauksymbol på jakkekragen, inklusive prins Charles, ettersom han er prins av Wales. Purrelauken er regimentsvåpen for det britiske infanteriregimentet Welsh Guards.
Purre har vore dyrka i Norden frå mellomalderen. Det har vore registrert ein del einskildfunn av forvilla purre i norsk natur ulike stader.[2]
Sortar
[endre | endre wikiteksten]- Prelina
- Chalton F1
- Columbus
- Jolant
- Pandora
- Andera
- Siegfried Frost
Referansar
[endre | endre wikiteksten]- ↑ Catharina Grünbaum, Purjolök och vitlök
- ↑ Reidar Elven mfl. (2022). Norsk flora (8. utg.). Oslo: Det Norske Samlaget. s. 1148.
- Denne artikkelen bygger på «Purjolök» frå Wikipedia på svensk, den 15. april 2012.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- Carl von Linnés digitala växtbibliotek[daud lenkje]
- Agropub purre Arkivert 2016-03-06 ved Wayback Machine.
- Finili Arkivert 2011-07-20 ved Wayback Machine.
- Norgro[daud lenkje]
- (en) purre i Global Biodiversity Information Facility
- (en) Kategori:Allium ampeloprasum Porrum Group – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons