Laukslekta
| Laukslekta | ||
|
|
||
| Systematikk | ||
| Rike: | Plantae | |
| Rekkje: | Magnoliophyta | |
| Klasse: | Liliopsida | |
| Orden: | Asparagales | |
| Familie: | Amaryllidaceae | |
| Underfamilie: | Alliaceae | |
| Slekt: | Allium | |
| Vitskapleg namn | ||
| Allium | ||
Laukslekta (Allium) er ei slekt i påskeliljefamilien (Amaryllidaceae) med over 600 artar i Europa, Midt-Austen, Sentral-Asia, Aust-Asia og Nord-Amerika. Artane er fleirårige urter, som dannar knollar. Alle har laukaktig lukt og smak. I APG III-systemet er slekta ein del av underfamilien Alliaceae og utgjer ein eigen tribus i denne.
Ei rekke andre plantar frå denne slekta blir brukt i matlaging, til dømes lauken til vanleg lauk og kvitlauk og stilken frå purrelauk og graslauk.
Laukane kan vere einslege eller samla i klynge, og dei deler seg kvart år anten ved rothalsen eller langs jordstengelen. Det ytre skallet er brunt eller grått, glatt og seigt, medan dei indre skalla er hinneaktige. Blada visnar som regel ned ved frømodninga, men for øvrig dannar dei ein varig, grunnstilt bunt på 1-12 stk. Blada er vanlegvis linjeforma, fura eller flate og rette eller seglforma. Blomstrane sit i skjermar som blomstrar innanfrå og utover. Ofte er dei supplert eller heilt erstatta av yngleknoppar. Blomstrane er opprette, overhengande eller hengande med 6 blomsterblad i to kretsar. Frukta er kapselliknande med fleire, svarte frø.
Nokre viktige artar[endre | endre wikiteksten]
Med norske namn der det finst og engelske der dette manglar.
- Allium acuminatum — tapertip onion, Hooker's onion
- Allium ampeloprasum — villpurre, staudevårlauk
- A. ampeloprasum var. ampeloprasum — elefantkvitlauk
- A. ampeloprasum var. kurrat — kurratlauk
- A. ampeloprasum var. porrum — purre
- Allium anceps — twinleaf onion
- Allium angulosum — prydlauk
- Allium aflatunense — kirgislauk
- Allium caeruleum — azurlauk, asurlauk (blue globe onion)
- Allium campanulatum — dusky onion
- Allium canadense — Canadian garlic
- Allium carinatum — roselauk
- Allium cepa — lauk, kepalauk, vanleg lauk
- Allium cepa var. aggregatum — sjalottlauk
- Allium cernuum — prærielauk
- Allium chinense — Chinese onion, Chinese scallion, Japanese scallion, Oriental onion
- Allium fistulosum — pipelauk
- Allium giganteum — kjempelauk
- Allium hollandicum — flowering onion
- Allium neapolitanum — white garlic
- Allium nigrum — black garlic
- Allium oleraceum — vill-lauk
- Allium paradoxum — few-flowered garlic
- Allium porrum — purre
- Allium sativum — kvitlauk
- Allium senescens — kantlauk
- Allium schoenoprasum — graslauk
- Allium scorodoprasum — bakkelauk
- Allium siculum — Mediterranean bells, Sicilian honey garlic
- Allium tricoccum — wild leek, ramp, ramps, ramson
- Allium triquetrum — trekantlauk
- Allium tuberosum — kinagraslauk
- Allium ursinum — ramslauk (også bjørnelauk)
- Allium victorialis — sigerslauk (også aprillauk)
- Allium vineale — strandlauk
