Hopp til innhald

Brookitt

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Brookitt

Brookitt frå Balochistan
Generelt
KategoriOksidmineral
Kjemisk formelTiO2
Strunz-klassifisering04.DD.10
4/D.15-10
Dana-klassifisering4.4.5.1
Identifikasjon
Molekylvekt79.88 g[1]
FargeDjup raud, raudaktig brun, gulaktig brun, brun eller svart
KrystallformTabular og striated, pyramidal eller pseudoheksagonal
KrystallsystemOrtorombisk
TvillingPå {120}, uviss
KløyvDårleg på {120}, in traces på {001}
BrotSubkonkoidal til irregulær
Mohs hardleiksskala5.5 til 6
GlansSubmetallisk
StrekfargeKvit, gråaktig eller gulaktig
TransparensOpak til translucent
Spesifikk vekt4.08 til 4.18
Optiske eigenskapar
Optiske eigenskaparBiaksial (+)
Brytingsindeksnα = 2.583 nβ = 2.584 nγ = 2.700
Dobbeltbrytingδ = 0.117
PleokroismeVeldig svak, gulaktig, raudaktig, oransje til brun
2V-vinkelUtrekna: 12° til 20°
Dispersjon (spreiing)0.131 (jamfør diamant med 0.044)
Ultrafiolett fluorescensIkkje-fluorescent
Kjelder[1][2][3][4]

Brookitt er ein ortorombisk krystall som er eit mineral av titandioksid. Den er ein fire naturleg forekommande polymorfismar (mineral med same samansetting, men med ulik struktur) av titandioksid, TiO2, som er godkjent av International Mineralogical Association (IMA). Dei andre er akaogiitt (monoklinisk), anatas (tetragonal) og rutil (tetragonal). Brookitt er sjeldan samanlikna med anatas og rutil. Dei er alle fotokatalytisk aktive.[5] Brookitt har eit større cellevolum enn både anatas og rutil, med 8 TiO2 grupper per einingscelle, samanlikna med 4 for anatas og 2 for rutil.[6] Jern (Fe) tantal (Ta) og niob (Nb) er vanlege ureiningar.[3]

Brookitt vart namngitt i 1825[3] etter Henry James Brooke (1771–1857), ein engelsk krystallograf, mineralog og ullhandlar.[1]

Arkansitt er ein variant av brookitt frå Arkansas i USA, som òg er funne i Murunskii-massivet i den austlege delen av Sibir i Russland, der det for øvrig er funne mange andre uvanlege mineral.[3]

Ved temperaturar over om lag 750 °C, vil brookitt gå over til rutilstruktur.[7]

Einingscelle

[endre | endre wikiteksten]

Brookitt høyrer til det ortorombiske dipyramidale krystallklasse 2/m 2/m 2/m (òg skrive mmm). Romgruppa er Pcab og einingscelleparametrane er a = 5.4558 Å, b = 9.1819 Å og c = 5.1429 Å. Den kjemiske formelen er TiO2, med 8 formeleiningar per einingscelle (Z = 8).[1][3][4]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Brookite. Webmineral.com. Henta 2011-10-14.
  2. Gaines et al (1997) Dana’s New Mineralogy Eighth Edition. Wiley
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Brookite. Mindat.org (2011-09-17). Henta 2011-10-14.
  4. 4,0 4,1 Brookite. Handbook of Mineralogy. (PDF) . Henta 2011-10-14.
  5. Di Paola, A; Addamo, M.; Bellardita M.; Cazzanelli, E.; Palmisano, L. (2007). «Preparation of photocatalytic brookite thin films». Thin Solid Films 515 (7–8): 3527–3529. Bibcode:2007TSF...515.3527D. doi:10.1016/j.tsf.2006.10.114. Henta 7 April 2011. 
  6. Anatase and Brookite Arkivert 2012-03-17 ved Wayback Machine.. Wikis.lib.ncsu.edu (2007-05-08). Henta 2011-10-14.
  7. Brookite (Titanium Oxide). Galleries.com. Retrieved on 2011-10-14.

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]

 «Brookite». Encyclopædia Britannica (11. utg.). 1911. 

Commons har multimedium som gjeld: Brookitt