Monolitt
Utsjånad
Ein monolitt er ein geologisk formasjon som eit fjell, som består av ein enkel massiv stein eller klippe, eller eit monument eller ein stein plassert som eit monument. Erosjon er den vanlegaste årsaka til den geologiske formasjonen, som ofte består av særs hard eller solid metamorf eller sedimentær bergart.
Ordet kjem frå det gresk ordet μονόλιϑος (monolithos), som igjen kjem av μόνος («ein» eller «enkel») og λίϑος («stein»).

Geologiske monolittar
[endre | endre wikiteksten]Dei tre største på jorda er:
- Mount Augustus, i Vest-Australia - 860 m
- La Peña de Bernal, i Mexico
- Stone Mountain, i Stone Mountain Park, Stone Mountain, ein forstad til Atlanta i Georgia i USA
Av andre finn ein:
Europa
[endre | endre wikiteksten]- Frau Holle-steinen, nær Fulda i Tyskland
- Humber Stone, Humberstone, nær Leicester i England.
- King Arthur's Stone (Cornwall)
- Logan Stone (Trereen, Cornwall)
- Odin Stone (Stenhouse, Orknøyane; øydelagd i 1814)
- Peñon de Ifach i Calpe i Spania
- Rock of Gibraltar i Gibraltar
Nord-Amerika
[endre | endre wikiteksten]- Beacon Rock i Columbia-ravinen i Washington i USA
- Bottleneck Peak and Moon, Sids Mountain, Utah
- Devils Tower nasjonalmonument, Wyoming
- El Capitan, Yosemite nasjonalpark, California
- Enchanted Rock, Llano County i Texas
- Haystack Rock, Clatsop County i Oregon
- Looking Glass Rock, Transylvania County, Nord-Carolina
- Peña de Bernal, Querétaro i Mexico
- Petroforms, Manitoba i Canada og Wisconsin i USA
- Stawamus Chief, Squamish i British Columbia
- Stone Mountain, Stone Mountain i Georgia
Afrika
[endre | endre wikiteksten]Asia
[endre | endre wikiteksten]Australia
[endre | endre wikiteksten]- Bald Rock, nær Tenterfield i New South Wales
- Mount Coolum, Queensland
- Mount Wudinna, nær Wudinna, Sør-Australia
- Kokerbin Rock, Vest-Australia
- Uluru, òg kjend som Ayers Rock
Sør-Amerika
[endre | endre wikiteksten]Antarktis
[endre | endre wikiteksten]Mange av desse har segner knytt til seg.
Monumentmonolittar
[endre | endre wikiteksten]Ein struktur som er hogd ut av stein.
- Toppsteinen på Teoderikmausoleumet i Ravenna
- Stonehenge
- Elloragrottene - Verdsarvstad
- Runesteinar
- Steinsirkel
- Bautastein
- Stele
- Obeliskar
- Ogham Stone, Dinglehalvøya på Irland
- Adam and Eve Stones, Avebury, Wiltshire, England
Sjå òg
[endre | endre wikiteksten]Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «Monolith» frå Wikipedia på engelsk, den 6. februar 2008.