Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Gut frå Hooper Bay i Alaska (Foto: Edward S. Curtis, 1930)
Kvinne og jente av hopifolket frå Arizona (Foto: Henry Peabody rundt 1900)
Xavantefolk frå Brasil utfører ein tradisjonell dans. (Foto: Gervásio Baptista/ABr 2004)
Amerikanske urfolk er alle dei ulike folkeslaga som heldt til i Amerika før Columbus innleia koloniseringa av verdsdelen. Tidlegare, nokså upresise nemningar for desse folka er indianarar og eskimoar .
Antropologisk og genetisk forsking tyder på at dei amerikanske urfolka vandra inn i verdsdelen frå Sibir over ei landbru i Beringsundet for 17 000 til 11 000 år sidan. Dette kan ha skjedd i fleire bølger og førte til slutt til at verdsdelen blei busett av folkegrupper med ulike kulturar og levevis.
Medan mange grupper, særleg i Nord-Amerika , levde som nomadar av jakt og sanking, skapa andre jordbrukssamfunn med landsbyar og byar, som i Aztekar- eller Inkariket . Dei fleste levemåtane blei likevel sterkt endra etter at dei kom i kontakt med europearar, som innførte religion og samfunnsordningar frå sin verdsdel, i tillegg til nye dyr , sjukdommar , materiale og våpen .
Talet på dei innfødde amerikanarane sokk kraftig etter koloniseringa som følgje av erobringskrigar , tvangsflytting og sjukdommar dei ikkje hadde resistens mot. Dei har enda opp som minoritetar i mange av dei moderne amerikanske statane, og har òg mangla makt i dei statane der dei er i fleirtal.
Amerikanske urfolkgrupper er ofte blitt delte inn i stammar eller i breiare grupper, ut frå kva språk dei snakka.
Abenaki
Abitibi, sjå algonkinar
Accohannock , Maryland
Algonkinar frå nedre Saint Lawrence River
Algonkinar (outaouais og abitibi), Quebec
Beothuk (newfoundlandfolk )
Caniba
Conoy
Erie
Etchemin Quebec (malisjåt)
Fox
Ho-Chunk Wisconsin
Honniasont Pennsylvania, Ohio, West Virginia
Huron /Wyandot Ontario sør for Georgian Bay , no Oklahoma og Wendake , Quebec
Illinois (illini ), Illinois
Iroquois , New York
Kickapoo Illinois, Missouri, Kansas, Oklahoma, Texas
Laurentian
Lenni-Lenape Pennsylvania, Delaware, New Jersey, now Oklahoma
Loup A
Loup B
Maliseet Maine, Quebec, and New Brunswick, Canada
Mascouten
Massachusett Massachusetts
Menominee
Miami Indiana, now Oklahoma
Mingo Pennsylvania, Ohio
Mahican
Micmac
Mohegan
Montauk New York
Munsee
Nanticoke
Narragansett Rhode Island
Natick
Neutral
Nipissing
Nipmuck Massachusetts
Ojibwa (Chippewa, Anishaabe) Michigan, Minnesota, Wisconsin, North Dakota, Montana)
Oji-Cree
Ottawa
Outaouais, sjå Algonquin
Paugusset Connecticut
Passamaquoddy Maine
Penobscot Maine
Peoria Illinois, no Oklahoma
Pequot
Petun
Pocumtuk
Poospatuck New York
Potawatomi Michigan
Powhatan Virginia
Quiripi
Ramapough Mountain Indians New Jersey
Hopewell Ohio
Saponi Virginia
Sauk
Saulteaux
Schaghticoke Western Connecticut
Secotan
Shawnee Ohio, Pennsylvania
Shinnecock New York
Souriquoian
Susquahannock
Tarrantine (Tarranteen), sjå Abenaki, Micmac
Unalachtigo
Unami
Unquachog
Wampanoag Massachusetts
Wappinger
Wawenoc
Wea
Wenrohronon Pennsylvania og New York
Winnebago Wisconsin rundt Green Bay , no Nebraska
Wyandot /Huron Ontario sør for Georgian Bay , no Oklahoma og Wendake , Quebec
Nawathinehena
Naskapi
Oglala Sioux
Omaha Nebraska
Mississaugas
Osagefolk Oklahoma
Otoe Oklahoma
Ottawa Michigan; Oklahoma
Pawnee Oklahoma
Powhatans
Piegan
Plains Apache (Kiowa-Apache) Oklahoma
Ponca Nebraska, Oklahoma
Quapaw (Arkansas ) Arkansas, Oklahoma
Santee
Sauk (opphavleg Great Lakes, no Kansas, Oklahoma, Iowa
Saulteaux (Plains Ojibwe)
Siksika
Sioux (Lakota, Dakota, Nakota) Minnesota, Nebraska, North Dakota, South Dakota)
Stoney
Teton
Tonkawa Oklahoma
Tsuu T’ina (Sarcee, Sarsi, Tsuut’ina)
Wichita Oklahoma [Affiliatedfolks - Wichita, Waco, Tawakoni, Keechi]
Wyandot Ontario, Michigan
Yankton
Yanktonai
Zuni
Adaes - sjå Adai
Adahi - sjå Adai
Adai (Adaizan, Adaizi, Adaise, Adahi, Adaes, Adees, Atayos) Louisiana
Adaise - sjå Adai
Adaizan - sjå Adai
Adaizi - sjå Adai
Adees - sjå Adai
Ais Florida
Akokisa
Alabama Alabama
Apalachee Florida
Apalachicola Georgia, Florida
Atakapa (Attacapa)
Atayos - sjå Adai
Attacapa - sjå Atakapa
Avoyel
Bidai
Biloxi Mississippi
Caddo Arkansas, Louisiana, Oklahoma, Texas
Calusa Florida
Catawba South Carolina
Chacato Florida
Chatot
Chawasha
Cherokee North Carolina; seinare Oklahoma
Chiaha
Chickahominy Virginia
Chickamauga
Chickasaw Mississippi, South Carolina, North Carolina, seinare Oklahoma
Chisca Florida
Chitimacha Louisiana
Choctaw Mississippi, Alabama, delar av Louisiana; seinare Oklahoma
Creek Alabama; Oklahoma, Georgia
Coushatta Louisiana
Coharie North Carolina
Cusabo coastal Florida
Eyeish
Garza Texas, northern Mexico
Grigra
Guacata Florida
Guale coastal Florida
Hitchiti Georgia, Alabama, Florida
Houma Louisiana
Iswa
Jaega Florida
Jobe Florida
Koasati
Koroa