Deir Istiya

Deir Istiya
دير إستيا, Deir Istya, Dayr Istiya
kommune
Namneopphav: Istiyaklosteret
Land	Dei palestinske territoria
Guvernement	Salfit guvernement
Koordinatar	32°07′50″N 35°08′24″E
Areal	24,0 km²
Folketal	3 106  (2007)
Folketettleik	129 / km²
Borgarmeister	Jamal Diab
Deir Istiya 32.130555555556°N 35.14°E / 32.130555555556; 35.14
Kart som viser Deir Istiya. Kart som viser Deir Istiya.
Wikimedia Commons: Deir Istiya

Deir Istiya (arabisk دير إستيا) er ein palestinsk by med 3 106 innbyggjarar i Salfit guvernement nord på Vestbreidda, 15 km sørvest for Nablus og 7 km aust for Salfit. Det utbygde området dekkjer 74 mål, og det bur kring 30 familiar i den gamle delen av byen.

Historie

Byen er kalla opp etter den nærliggande grava til Istiya som i følgje etnografen Tawfiq Kanaan og historikaren Moshe Sharon, er det arabiske namnet til Jesaja. I 1394 måtte Deir Istiya gje linser, olivenolje og mjøl som ei religiøs gåve (waqf) til Ibrahimi-moskeen i Hebron etter ordre frå mamelukk-sultanen Barquq. Etter mamelukktida i Palestina, har Deir Istiya vore eit senter for olivenbasert jordbruk. I dag ligg ein av dei største olivenlundane i landet her, nesten 10 000 mål.

Landsbyen var ein del av Sanjak Nablus i osmansk tid tidleg på 1500-talet. I 1596 stod Dayr Istya oppført i osmanske skattelister som ein del av Jabal Qubal nahiya i Nablus liwa. Han eit folketal på 133 hushaldningar og 12 ungkarar, alle muslimar. Landsbybuarane betalte skatt for kveite, bygg, sommaravlingar, oliven, geiter og/eller bikubar. Tidleg på 1600-talet vart Deir Istiya og den nærliggande Beit Wazan styrt av Qasim-familien, som kontrollerte Jamma'in og dei austlege områda av Sanjak Nablus. Qasim bygde festningsverk og gjorde Deir Istiya til den viktigaste basen sin i sør. Rayyan-klanen frå Majdal Yaba hadde òg ei viss makt over landsbyen. Under «borgarkrigstida» i Nablus-området (1853-57), drog Qasim-familien frå Deir Istiya og skal ha søkt tilflukt hos Nimr-familien i Nablus.

I 1870 vitja den franske reisande Victor Guérin Deir Istiya og skreiv at landsbye hadde vore mykje større og truleg hadde vore busett sidan oldtida. Han skreiv at moskeen i Deir Istiya hadde marmorsøyler (somme med krusifiks inngravert) datert attende til kristen tid i Palestina. In 1882 Deir Istiya was skildra som «ein stor landsby on high ground, surrounded with olive-groves, and supplied by cisterner.»

Nyare tid

Britane erobra Palestina frå osmanarane i 1917, og i 1921 vart ein innbyggjar slått i hel offentleg i Deir Istiya for visstnok å ha hatt våpen. Britane oppretta ein skule i landsbyen i 1923 og under Det britiske mandatet var Deir Istiya ein av dei viktigaste landsbyane sentralt i det vestlege Samaria.

Etter den arabisk-israelske krigen i 1948 vart han annektert av Jordan, og frå 1950 til 1960 vart Det palestinske kommunistpartiet stor i landsbyen, slik at han fekk det lokale kallenamnet «Vesle Berlin». Under seksdagarskrigen i 1967 mellom Israel og ein koalisjon av arabarstatar, vart landsbyen eit mål for israelske styrkar. Dei fleste innbyggjarane vart samla saman, med kvinner i moskeen og mennene på skulen, og borgarmeisteren Jamal Abu Hijleh måtte utføre israelske ordre i landsby.

Gjennom okkupasjonen til Israel, frå 1967 til 1990, flytta nesten halve folkesetnaden til Kuwait eller andre Gulfstatar. I 1970-åra auka den lokale motstandsrørsla i landsbyen, mellom anna med det palestinske flagget på flaggstengene, graffiti og blokkering av vegar. Som følgje av dette vart kring 50 mann arresterte i 1974 og sat seks månader til tre år i fengsel.

Israel natur- og parktilsyn oppretta eit naturreservat i Nahal Kana, som dekka privateigd palestinsk jordbruksland, som var oppdyrka fram til isrealske styresmakter erklærte det for ein park. Samstundes som palestinarane ikkje fekk lov å dyrke marka her, på grunn av statusen som naturreservat, vart det bygd israelske busetjingar i området, med ein veg gjennom parken.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Deir Istiya» frå Wikipedia på engelsk, den 20. september 2015.
  • Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
• Conder, Claude Reignier; Kitchener, H. H. (1882). The Survey of Western Palestine: Memoirs of the Topography, Orography, Hydrography, and Archeology 2. London: Committee of the Palestine Exploration Fund. 
• Guérin, Victor (1875). Description Géographique Historique et Archéologique de la Palestine. Vol 2 Samarie; pt. 2.  (s. 160, 173)
• Hadawi, Sami (1970), Village Statistics of 1945: A Classification of Land and Area ownership in Palestine, Palestinsk frigjeringsorganisasjon forskingssentral 
• Hütteroth, Wolf-Dieter; Abdulfattah, Kamal (1977). Historical Geography of Palestine, Transjordan and South Syria in the Late 16th Century. Erlanger Geographische Arbeiten, Sonderband 5. Erlangen, Tyskland: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft. 
• Doumani, Beshara (1995), Rediscovering Palestina: Merchants and Peasants in Jabal Nablus, 1700-1900, University of California Press, ISBN 978-0-520-20370-9 
• Palmer, E. H. (1881). The Survey of Western Palestine: Arabic and English Name Lists Collected During the Survey by Lieutenants Conder og Kitchener, R. E. Transliterated and Explained by E.H. Palmer. Committee of the Palestine Exploration Fund. 
• Sharon, Moshe (2004), Corpus Inscriptionum Arabarum Palaestinae, Vol. III, D-F, BRILL 
• Schölch, Alexander (1993), Palestina in Transformation, 1856-1882: Studies in Social, Economic, and Political Development, Institute for Palestine Studies, ISBN 978-0-88728-234-8 

Bakgrunnsstoff

• Velkomen til Dayr Istiya