Albert Camus

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Hopp til navigering Hopp til søk
Albert Camus
Albert Camus, gagnant de prix Nobel, portrait en buste, posé au bureau, faisant face à gauche, cigarette de tabagisme.jpg
Fødd 7. november 1913
Dréan
Død

4. januar 1960
Villeblevin

Yrke skribent, filosof, romanforfattar, journalist, essayist, skodespelforfattar, manusforfattar, fagforeningsleiar, fransk motstandskjemper
Språk fransk
Sjanger roman
Ektefelle Simone Hié, Francine Faure
Born Catherine Camus, Jean Camus
Albert Camus på Commons

Nobelprisen

Nobelprisen i litteratur
1957

Albert Camus[a] (fødd 7. november 1913 i Mondovi ved Constantine i Fransk Nordafrika, dagens Algerie, død 4. januar 1960 ved Villeblevin i Département Yonne i Frankrike) var ein fransk forfattar og filosof som blir rekna som ein av dei mest kjende og viktige franske forfattarane på 1900-talet. I 1957 fekk han Nobelprisen i litteratur «for sin viktige litterære produksjon, der han med eit klårøygd alvor set lys på problem i samband med det menneskelege samvitet i vår tid.»[1][2]

Biografi[endre | endre wikiteksten]

Camus sin far døydde tidleg og sonen fekk ein nær relasjon til mora. Trass ein fattig oppvekst fekk Camus studere; filosofistudiane var omfattande. Åra 1937–1939 var Camus medlem av kommunistpartiet og i 1938 byrja han å arbeide som journalist. Under andre verdskrigen arbeidde Camus i Paris med undergrunnsavisa Combat som han var redaktør av i åra 1945–1947.

Albert Camus første stor bidrag til verdslitteraturen var den konsentrerte forteljinga Den fremmede (1942). Romanen er kanskje hans mest vellukka eksistensielle verk. Sartre bidrog i stor grad til Camus sitt genombrot som forfattar ved å peike ut at romanen som eint døme eit verk innan eksistensialismen.[3] Camus syner det absurde, tilfeldige og meiningslause i menneska sine tilvære; han har i det heile eit nihilistisk drag som minner om filosofien til Nietzsche.

Albert Camus omkom i ei bilulukke då eit dekk på bilen han sat i eksploderte og bilen fekk sleng.

Verk[endre | endre wikiteksten]

Minnesmerke over Camus i Villeblevin, der han døydde

Romanar[endre | endre wikiteksten]

  • L'Étranger, 1942; Den fremmede
  • La Peste, 1947; Pesten
  • La Chute, 1956; Fallet
  • La Mort Heureuse (skriven 1936–1938; publisert 1971) Den lykkelige død
  • Le Premier homme (uferdig, publisert postumt i 1994) Det første mennesket

Novellsamlingar[endre | endre wikiteksten]

  • L'exil et le royaume (samling) (1957)
    • La Femme adultère
    • Le Renégat ou un esprit confuse
    • Les Muets
    • L'Hôte
    • Jonas ou l'artiste au travail
    • La Pierre qui pousse

Sakbøker[endre | endre wikiteksten]

  • L'envers et l'endroit
  • Noces (1938)
  • Le Mythe de Sisyphe (1942)
  • L'Homme révolté (1951)
  • Carnets, mai 1935 — fevrier 1942 (1962)
  • Carnets, 1943 — 1951 (1965)
  • Carnets Tome III: Mars 1951 – December 1959 (1989)
  • Albert Camus, Maria Casarès. Correspondance inédite (1944-1959). Édition de Béatrice Vaillant. Avant-propos de Catherine Camus. Collection Blanche, Gallimard. Parution : 09-11-2017.

Essays[endre | endre wikiteksten]

  • Essay on Realism and Artistic Creation (1957)
  • Parnassos lecture in Greece (1956)
  • Lecture at Columbia University (1946)
  • Essay for the theatrical play L'État de Siege (1948)
  • Réflexions sur la guillotine (1957)
  • Combat (1946)

Drama[endre | endre wikiteksten]

  • Caligula (urpremiære 1945, skriven 1938)
  • Requiem pour une nonne (1956)
  • Le Malentendu (1944)
  • L'État de Siege (1948)
  • Les Justes (1949)
  • Les Possédés (1959)

Samlingar[endre | endre wikiteksten]

  • Resistance, Rebellion, and Death (1961)
  • Lyrical and Critical Essays (1970)
  • Youthful Writings (1976)
  • Between Hell and Reason: Essays from the Resistance Newspaper "Combat", 1944–1947 (1991)
  • Camus at "Combat": Writing 1944–1947 (2005)

Merknadar[endre | endre wikiteksten]

  1. ↑ Uttalt alˈbɛːʀ kaˈmy

Referansar[endre | endre wikiteksten]

  1. ↑ «for his important literary production, which with clear-sighted earnestness illuminates the problems of the human conscience in our times»
  2. ↑ Camus på nobelprize.org
  3. ↑ Albert Camus i Nationalencyklopedins ordbok, 23. mai 2007

Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]

Commons-logo.svg Commons har multimedia som gjeld: Albert Camus
v • d • e
Nobelprisvinnarar i litteratur
1901–1925 Prudhomme (1901) · Mommsen (1902) · Bjørnson (1903) · Mistral, Echegaray (1904) · Sienkiewicz (1905) · Carducci (1906) · Kipling (1907) · Eucken (1908) · Lagerlöf (1909) · Heyse (1910) · Maeterlinck (1911) · Hauptmann (1912) · Tagore (1913) · Inga utdeling i 1914. · Rolland (1915) · von Heidenstam (1916) · Gjellerup, Pontoppidan (1917) · Inga utdeling i 1918. · Spitteler (1919) · Hamsun (1920) · France (1921) · Benavente (1922) · Yeats (1923) · Reymont (1924) · Shaw (1925)Nobel prize medal.svg
1926–1950 Deledda (1926) · Bergson (1927) · Undset (1928) · Mann (1929) · Lewis (1930) · Karlfeldt (1931) · Galsworthy (1932) · Bunin (1933) · Pirandello (1934) · Inga utdeling i 1935. · O’Neill (1936) · du Gard (1937) · Buck (1938) · Sillanpää (1939) · Inga utdeling i 1940–1943. · Jensen (1944) · Mistral (1945) · Hesse (1946) · Gide (1947) · Eliot (1948) · Faulkner (1949) · Russell (1950)
1951–1975 Lagerkvist (1951) · Mauriac (1952) · Churchill (1953) · Hemingway (1954) · Laxness (1955) · Jiménez (1956) · Camus (1957) · Pasternak (1958) · Quasimodo (1959) · Perse (1960) · Andrić (1961) · Steinbeck (1962) · Seferis (1963) · Sartre (1964) · Sjolokhov (1965) · Agnon, Sachs (1966) · Asturias (1967) · Kawabata (1968) · Beckett (1969) · Solzjenitsyn (1970) · Neruda (1971) · Böll (1972) · White (1973) · Johnson, Martinson (1974) · Montale (1975)
1976–2000 Bellow (1976) · Aleixandre (1977) · Singer (1978) · Elytis (1979) · Miłosz (1980) · Canetti (1981) · García Márquez (1982) · Golding (1983) · Seifert (1984) · Simon (1985) · Soyinka (1986) · Brodsky (1987) · Mahfouz (1988) · Cela (1989) · Paz (1990) · Gordimer (1991) · Walcott (1992) · Morrison (1993) · Ōe (1994) · Heaney (1995) · Szymborska (1996) · Fo (1997) · Saramago (1998) · Grass (1999) · Gao (2000)
Frå 2001 Naipaul (2001) · Kertész (2002) · Coetzee (2003) · Jelinek (2004) · Pinter (2005) · Pamuk (2006) · Lessing (2007) · Le Clézio (2008) · Müller (2009) · Vargas Llosa (2010) · Tranströmer (2011) · Mo (2012) · Munro (2013) · Modiano (2014) · Aleksijevitsj (2015) Dylan  (2016)
Autoritetsdata
Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Albert_Camus&oldid=3020678»