Attikí

Koordinatar: 38°05′N 23°30′E / 38.083°N 23.500°E / 38.083; 23.500
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
(Omdirigert frå Attica)
Attikí
Περιφέρεια Αττικής
Plasseringa til Attikí i Hellas
 
Land: Hellas
Hovudstad: Aten
Periferieiningar: Sentral-Aten
Nord-Aten
Vest-Aten
Sør-Aten
Pireus
Øyane
Vest-Attikí
Aust-Attikí
Folketal: 3 814 064 (2021[1])
Areal: 3 808 km²
Folketettleik: 1 002 /km²
Heimeside: www.attiki.gov.gr

Attikí (gresk Αττική), òg kalla Attika, er ein av tretten periferiar i Hellas og inneheld Aten, hovudstaden i landet. Attikí omfattar dei tidlegare prefektura Aten, Pireus, Vest-Attikí og Aust-Attikí.

Attikí ligg sør i Hellas og har eit areal på 3 808 km². I tillegg til Aten ligg byane Pireus, Elevsína, Mégara, Lávrio og Marathónas (Marathon) i Attikí. Attikí omfattar òg ein liten del av halvøya Peloponnes og øyane Salamína, Angístri, Éjina, Póros, Ýdra, Spétses, Kýthira og Andikýthira. Oppunder 4 millionar menneske bur i periferien, og meir enn 95 % av dei bur i storbyområdet til Aten.

Attikí var tidlegare ein del av periferien Sentral-Hellas, men vart skild ut som eigen periferi i 1987. Han grensar mot Sentral-Hellas i nord og mot Peloponnes i vest og sør.

Periferieiningar og kommunar[endre | endre wikiteksten]

Etter den administrative reforma i 2010 er periferien Attikí delt inn i åtte periferieiningar som omfattar 66 kommunar.[2]

Periferieining Innbyggjarar Kommunar
Sentral-Aten 1 002 212 Filadélfia-Khalkidóna, Galátsi, Aten, Zográfou, Kesarianí, Výronas, Dáfni-Ymittós, Ilioúpoli
Nord-Aten 601 163 Kifisiá, Metamórfosi, Lykóvrysi-Pévki, Iráklio, Maroúsi, Pendéli, Vrilíssia, Khalándri, Ajía Paraskeví, Néa Ionía, Filothéi-Psykhikó, Papágou-Kholargós
Vest-Aten 478 883 Khaidári, Petroúpoli, Áji Anárjyri-Kamateró, Ílio, Peristéri, Ajía Varvára, Egáleo
Sør-Aten 529 455 Moskháto-Távros, Kallithéa, Paleó Fáliro, Néa Smýrni, Ájos Dimítrios, Álimos, Ellinikó-Arjyroúpoli, Glyfáda
Pireus 448 051 Pérama, Keratsíni-Drapetsóna, Korydallós, Níkea-Ájos Ioánnis Réndis, Pireus
Øyane 70 005 Salamína, Angístri, Éjina, Póros, Trizinía-Méthana, Ýdra, Spétses, Kýthira
Vest-Attikí 165 540 Mégara, Mándra-Idýllia, Elevsína, Asprópyrgos, Fylí
Aust-Attikí 518 755 Oropós, Akharnés, Diónysos, Marathónas, Rafína-Pikérmi, Pallíni, Spáta-Artémida, Peanía, Markópoulo, Kropía, Vári-Voúla-Vouliagméni, Saronikós, Lavreotikí
Kommune Periferieining Areal Folketal Hovudsete
1   Aten Sentral-Aten 39,0 643 452 Aten
2   Filadélfia-Khalkidóna Sentral-Aten 3,7 34 958 Néa Filadélfia
3   Galátsi Sentral-Aten 4,0 57 909
4   Zográfou Sentral-Aten 8,5 69 874
5   Kesarianí Sentral-Aten 7,8 26 269
6   Výronas Sentral-Aten 9,2 59 134
7   Dáfni-Ymittós Sentral-Aten 2,4 33 886 Dáfni
8   Ilioúpoli Sentral-Aten 12,7 76 730
9   Kifisiá Nord-Aten 25,9 72 878
10   Metamórfosi Nord-Aten 5,5 30 174
11   Lykóvrysi-Pévki Nord-Aten 3,7 30 998 Pévki
12   Iráklio Nord-Aten 4,7 50 494
13   Maroúsi Nord-Aten 13,1 71 830
14   Pendéli Nord-Aten 32,9 35 610 Melíssia
15   Vrilíssia Nord-Aten 3,9 32 417
16   Khalándri Nord-Aten 10,8 77 102
17   Ajía Paraskeví Nord-Aten 8,0 62 147
18   Néa Ionía Nord-Aten 4,4 64 611
19   Filothéi-Psykhikó Nord-Aten 6,2 27 636 Psykhikó
20   Papágou-Kholargós Nord-Aten 8,6 45 266 Kholargós
21   Khaidári Vest-Aten 22,7 47 051
22   Petroúpoli Vest-Aten 6,6 60 146
23   Áji Anárjyri-Kamateró Vest-Aten 9,1 61 462 Áji Anárjyri
24   Ílio Vest-Aten 9,2 84 004
25   Peristéri Vest-Aten 10,1 133 630
26   Ajía Varvára Vest-Aten 2,4 26 759
27   Egáleo Vest-Aten 6,5 65 831
28   Moskháto-Távros Sør-Aten 5,2 39 661 Moskháto
29   Kallithéa Sør-Aten 4,7 97 616
30   Paleó Fáliro Sør-Aten 4,6 64 863
31   Néa Smýrni Sør-Aten 3,5 72 853
32   Ájos Dimítrios Sør-Aten 5,0 71 664
33   Álimos Sør-Aten 5,9 43 174
34   Ellinikó-Arjyroúpoli Sør-Aten 15,1 50 027 Arjyroúpoli
35   Glyfáda Sør-Aten 25,4 89 597
36   Pérama Pireus 14,7 25 628
37   Keratsíni-Drapetsóna Pireus 9,7 89 536 Keratsíni
38   Korydallós Pireus 4,3 61 248
39   Níkea-Ájos Ioánnis Réndis Pireus 11,3 103 488 Níkea
40   Pireus Pireus 10,9 168 151 Pireus
41   Salamína Øyane 96,1 37 220 Salamína
42   Angístri Øyane 13,4 1 131 Megalokhóri
43   Éjina Øyane 87,4 12 911 Éjina
44   Póros Øyane 49,6 3 261 Póros
45   Trizinía-Méthana Øyane 241,1 6 020 Galatás
46   Ýdra Øyane 64,4 2 070 Ýdra
47   Spétses Øyane 27,1 3 748 Spétses
48   Kýthira Øyane 299,4 3 644 Kýthira
49   Mégara Vest-Attikí 330,3 38 033 Mégara
50   Mándra-Idýllia Vest-Attikí 426,3 17 822 Mándra
51   Elevsína Vest-Attikí 37,1 30 147 Elevsína
52   Asprópyrgos Vest-Attikí 102,0 31 381 Asprópyrgos
53   Fylí Vest-Attikí 111,3 48 157 Áno Liósia
54   Oropós Aust-Attikí 317,5 31 811 Oropós
55   Akharnés Aust-Attikí 146,4 106 169 Akharnés
56   Diónysos Aust-Attikí 68,7 42 376 Ájos Stéfanos
57   Marathónas Aust-Attikí 226,6 31 331 Marathónas
58   Rafína-Pikérmi Aust-Attikí 41,8 22 327 Rafína
59   Pallíni Aust-Attikí 30,7 59 459 Pallíni
60   Spáta-Artémida Aust-Attikí 74,0 34 915 Spáta
61   Peanía Aust-Attikí 42,8 28 036 Peanía
62   Markópoulo Aust-Attikí 81,8 21 722 Markópoulo
63   Kropía Aust-Attikí 102,0 30 817 Koropí
64   Vári-Voúla-Vouliagméni Aust-Attikí 34,0 52 546 Voúla
65   Saronikós Aust-Attikí 133,4 30 047 Kalývia Thorikoú
66   Lavreotikí Aust-Attikí 176,9 25 199 Lávrio

Geografi[endre | endre wikiteksten]

Attikí er ei halvøy som stikk ut i Egearhavet. Av fjell finn ein Ymittós, dei austlege delane av Jeránia, Párnitha, Egáleo og Pendéli. Dei deler halvøya inn i slettene Mesójia og Thriásio Pedío. I nord grensar Attikí til Viotíasletta og i vest til Korint. Saroniabukta ligg i sør og øya Évvia ligg utanfor nordkysten. Aten sitt eldste vassreservoar, Marathonsjøen, ligg om lag 40 km nordaust for byen, og opna i 1920-åra. Sidan den gong har reservoaret vore den største innsjøen i Attikí. Skogar dekkjer områda rundt Párnitha, Ymittós og på åsane og i fjella i nordaust og nord, bortsett frå dei høgaste toppane. Fjella i vest og sør er hovudsakleg graskledd eller berre, men ein kan òg finne noko skog her.

Poseidontempelet ved Kapp Soúnio, det sørlegaste punktet i Attikí, bygd om lag 440 fvt.

Kifisós er den lengste elva og Párnitha det høgaste fjellet i Attikí. Periferien har parkområde i Ymittós-, Pendéli- og Párnithafjella og i dei sørlege områda av halvøya.

I følgje Platon var Attikí i antikken avgrensa av Korinteidet i sørvest, og nordover strakk ho seg til fjella Kitherónas og Párnitha. Grensa herfrå mot sjøen hadde området Oropós til høgre og elva Asopós til venstre.

Klima[endre | endre wikiteksten]

Attikí har eit typisk middelhavsklima med varme og tørre somrar og generelt lite nedbør. Den årlege nedbørsnormalen varierer frå 370 mm til over 1 000 mm. Vintrane er generelt milde i lågtliggande område nær sjøen, men er meir kjølige i fjella. Snø kan stundom falle i Attikí og skape kaos, som i januar 2002, februar 2004 og januar 2006. Den lågaste temperaturen som er målt i området er -10,4 °C i Votanikós i Aten, medan den høgaste temperaturen som er målt vart målt ved flyplassen Tatói og var på 48,7 °C. Skogbrannar og flaum er vanleg.

Byar og tettstader[endre | endre wikiteksten]

Dei største byane og tettstadene i periferien er:

Tettstad Kommune Folketal 2011[3] Folketal 2021[1]
Aten 1) 2 641 521 2 611 713
Pireus 2) 448 997 448 051
Akharnés Akharnés 99 346 98 893
Áno Liósia Fylí 33 565 35 047
Jérakas Pallíni 29 939 33 856
Voúla Vári-Voúla-Vouliagméni 28 364 31 497
Asprópyrgos Asprópyrgos 30 251 31 381
Mégara Mégara 23 456 25 467
Elevsína Elevsína 24 910 24 971
Salamína Salamína 25 370 24 537
Artémida Spáta-Artémida 21 488 21 924
Koropí Kropía 19 164 20 152
Pallíni Pallíni 16 415 17 371
Néa Mákri Marathónas 15 554 16 906
Vári Vári-Voúla-Vouliagméni 15 855 16 717
Kalývia Thorikoú Saronikós 14 424 15 486
Peanía Peanía 14 595 15 156
Rafína Rafína-Pikérmi 12 168 13 604
Glyká Nerá Peanía 11 049 11 877
Mándra Mándra-Idýllia 11 327 11 126
Limín Markopoúlou (Pórto Ráfti) Markópoulo 9 686 10 526
Ájos Stéfanos Diónysos 9 892 10 492
Markópoulo Markópoulo 9 513 10 394
Zefýri Fylí 9 454 9 901
Spáta Spáta-Artémida 9 198 9 453
Keratéa Lavreotikí 7 493 8 340
Drosiá Diónysos 7 186 7 837
Lávrio Lavreotikí 7 078 7 525
Thrakomakedónes Akharnés 6 200 7 312
Néa Péramos Mégara 8 333 7 260
Éjina Éjina 6 867 6 633
Ánixi Diónysos 6 510 6 592
Anávyssos Saronikós 6 202 6 180
Diónysos Diónysos 5 651 6 155
Leondári Pallíni 5 929 6 074
Kryonéri Diónysos 5 040 5 318
Marathónas Marathónas 7 170 5 260
Magoúla Elevsína 4 735 4 956
Ambelákia Salamína 4 710 4 530
Eándio Salamína 4 860 4 390
Vouliagméni Vári-Voúla-Vouliagméni 4 180 4 332
Kítsi Kropía 4 788 4 080
Ajía Marína Kropía 3 765 3 977
Spétses Spétses 4 001 3 661
Saronída Saronikós 2 932 3 424
Fylí Fylí 2 937 3 197
Avlónas Oropós 5 744 3 109
Néa Palátia Oropós 2 723 3 018
Dráfi Rafína-Pikérmi 3 055 2 976
Kapandríti Oropós 3 359 2 960
Stamáta Diónysos 2 906 2 901
Póros Póros 3 651 2 806
Áji Apóstoli Oropós 1 904 2 702
Dióni Rafína-Pikérmi 2 111 2 649
Erythrés Mándra-Idýllia 2 862 2 567
Paleá Fókea Saronikós 2 713 2 510
Khalkoútsi Oropós 2 094 2 427
Afídnes Oropós 1 908 2 422
Selínia Salamína 2 509 2 376
Kálamos Oropós 1 824 2 239
Markópoulo Oropoú Oropós 2 549 2 172
Kypséli Éjina 2 124 2 166
Anthoúsa Pallíni 2 134 2 158
Galatás Trizinía-Méthana 2 195 2 145
Rodópoli Diónysos 2 078 2 110
Pikérmi Rafína-Pikérmi 2 009 2 082
Ýdra Ýdra 1 900 1 988

1 Til byområdet for Aten er rekna dei fire periferieiningane Sentral-Aten, Nord-Aten, Vest-Aten og Sør-Aten, i alt 35 kommunar.

2 Til byområdet for Pireus er rekna periferieininga Pireus, i alt 5 kommunar.

Kjelder[endre | endre wikiteksten]

  1. ↑ 1,0 1,1 Folketeljing 2021
  2. ↑ Νόμος 3852/2010 - ΦΕΚ 87Α/7-6-2010
    Lov 3852/2010: Kallikratis-reforma    , arkivert frå originalen 30. juli 2023, henta 7. september 2023     
  3. ↑ Folketeljing 2011, revidert


Tradisjonelle regionar i Hellas
Thráki • Makedonía • Ípiros • Thessalía • Sentral-Hellas • Attikí • Peloponnes • Dei egeiske øyane • Dei joniske øyane • Kreta


38°05′N 23°30′E / 38.083°N 23.500°E / 38.083; 23.500

Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Attikí&oldid=3546723»