Buskerud fylke

«Buskerud» omdirigerer hit. For det tidlegare amtet, sjå Buskeruds amt.

Buskerud fylke
fylke
Fylkesvåpen
Land	Noreg
Adm.senter	Drammen
Areal	14 911 km²
- land	13 870 km²
- vatn	1 041 km²
Målform	nøytral
Statsforvaltar	Helen Oddveig Bjørnøy
Fylkesordførar	Morten Eriksrød (H)
Fylkesnummer	06
Buskerud fylke 60°30′ N 9°30′ E
Wikimedia Commons: Buskerud
Nettstad: www.bfk.no

Buskerud er eit geografisk område, valkrins til stortingsval og eit tidlegare fylke i Noreg. Det grensa til Vestfold og Telemark i sør, til Hordaland i vest, til Sogn og Fjordane i nordvest, til Oppland i nord, og til Oslo og Akershus i aust. Fylket blei administrert frå Drammen. I 2020 blei Buskerud ein del av nye Viken fylke.

Namnet «Buskerud» kom frå garden Biskopsrud i Modum.

Fylkesvåpenet til Buskerud viser ein ståande blå bjørn på ein sølvfarga bakgrunn. Området hadde tidlegare fleire bjørnestammar. Sidan slutten av 70-åra har ingen bjørn budd fast i Buskerud, men det hender ein omstreifar kjem innom.

Bjørnen er blå for å minna om Blaafarveværket i Modum, og bakgrunnen sølv kjem frå dei gamle sølvgruvene på Kongsberg. Fylkesblomen til Buskerud er stor nøkkerose og fylkessteinen er drammensgranitt.

Geografi

Fylket strekkjer seg frå Hemsedalsfjella og Hardangervidda i nordvest til Hurumlandet ved Oslofjorden i søraust. Store parallelle dalføre med elver går gjennom fylket, frå sørvest Numedal med Numedalslågen, Sigdal med Simoa, Hallingdal med Hallingdalselve og Snarumselva, og Ådal med Begna og Ådalselva.

Det er svært variert natur i fylket, veldyrka lågland, høgfjell og store skogar. 7 % av fylket ligg under 150 moh., 41 % ligg 900 moh. eller høgare. I søraust ved Drammens- og Oslofjorden er det kyststrøk med skog- og landbruksområde. Landskapet hevar seg så gradvis mot vasskiljet i vest og nordvest. Dei fire markerte dalføra fører nordvestover opp mot høgfjellet. Nokre fjellområde er meir enn 1000 moh.

Delar av Hardangervidda nasjonalpark (oppretta 1981) ligg i Buskerud fylke, i Hol og Nore og Uvdal kommunar.

Klima

Klimaet er for det meste innlandsprega, sidan fylket har kort kystlinje og er godt skjerma frå fjella i sørvest og i nord. Oslofjorden påverkar berre dei lågare strøka frå Lågendalen til Tyrifjorden. Om sommaren bles det typisk frå mellom sør og vest, medan det om vinteren som regel bles frå nordaust, men vindstyrken er generelt låg. På grunn av terrenget bles det som regel opp dalane om sommaren, medan dreneringsvinden strøymer nedover dalane om vinteren.

I januar er middeltemperatur frå −8 °C til −11 °C, lågast i dei øvre dalføra. I juli er middeltemperaturen kring 16 °C i låglandet til kring 10 °C i 1000 moh. Nær Oslofjorden vert det noko mildare både om vinteren og sommaren. Kulderekorden i området er frå −30 °C til −35 °C i indre strøk, lågast på Nesbyen med −38 °C. Varmerekorden for heile landet er òg sett i Nesbyen, den 20. juni 1970 vart det målt 35,6 °C her.

Årsnedbøren varierer frå kring 500 mm i dei skjerma områda som slettene på Ringerike og dei indre dalføra, til over 1000 mm i åsane nær Oslofjorden. Mest nedbør fell det om sommaren, medan det er minst seint på vinteren og på våren. Vinteren er lang med moderate snømengder, som gjer at fjellområda i fylket er godt eigna for vintersport.

Kommunar

Nr.	Namn	Adm.senter	Folkemengd	Flatevidd km²	Målform	Distrikt
0602	Drammen	Drammen		000000000000137.0000000000137	nøytral	Drammensregionen
0604	Kongsberg	Kongsberg		000000000000792.0000000000792	nøytral	Kongsberg
0605	Ringerike	Hønefoss		000000000001555.00000000001 555	bokmål	Ringeriksregionen
0612	Hole	Vik		000000000000195.0000000000195	bokmål	Ringeriksregionen
0615	Flå	Flå		000000000000704.0000000000704	bokmål	Hallingdal
0616	Nes	Nesbyen		000000000000810.0000000000810	bokmål	Hallingdal
0617	Gol	Gol		000000000000533.0000000000533	nynorsk	Hallingdal
0618	Hemsedal	Trøym		000000000000753.0000000000753	nynorsk	Hallingdal
0619	Ål	Ål i Hallingdal		000000000001171.00000000001 171	nynorsk	Hallingdal
0620	Hol	Hol i Hallingdal		000000000001858.00000000001 858	nøytral	Hallingdal
0621	Sigdal	Prestfoss		000000000000842.0000000000842	bokmål	Midt-Buskerud
0622	Krødsherad	Noresund		000000000000375.0000000000375	nøytral	Midt-Buskerud
0623	Modum	Vikersund		000000000000515.0000000000515	bokmål	Midt-Buskerud
0624	Øvre Eiker	Hokksund		000000000000457.0000000000457	bokmål	Drammensregionen
0625	Nedre Eiker	Mjøndalen		000000000000122.0000000000122	bokmål	Drammensregionen
0626	Lier	Lierbyen		000000000000301.0000000000301	bokmål	Drammensregionen
0627	Røyken	Midtbygda		000000000000113.0000000000113	bokmål	Drammensregionen
0628	Hurum	Klokkarstua		000000000000163.0000000000163	bokmål	Drammensregionen
0631	Flesberg	Lampeland		000000000000562.0000000000562	bokmål	Numedal
0632	Rollag	Rollag		000000000000449.0000000000449	nøytral	Numedal
0633	Nore og Uvdal	Rødberg		000000000002502.00000000002 502	nøytral	Numedal
Totalt	Buskerud	Drammen	'	000000000014911.000000000014 911	nøytral	Buskerud

Samfunn

Demografi

Det er store regionale ulikskapar i folkesetnaden. Meir enn halvparten av dei som bur i fylket bur i dalføret langs Drammenselva i søraust og utover mot Hurumhalvøya. I den sørlege halvdelen ligg dei tre største byane i fylket, Drammen, Kongsberg og Hønefoss.

Språk

Austlandsdialekt pregar språket i sørlege og austlege delar av fylket, og her vert bokmål brukt som skriftspråk. I nordfylket er det vanleg med fjelldialektar og nynorsk skriftspråk.

Politikk

Dei 43 representantane i fylkestinget vert samla minst fire gonger i året.

Partifordeling etter valet i 2015:

Parti:	Representantar:
Arbeidarpartiet	15
Høgre	13
Framstegspartiet	5
Sosialistisk Venstreparti	1
Senterpartiet	4
Miljøpartiet dei grøne	2
Kristeleg Folkeparti	1
Venstre	2

Roger Ryberg (Ap) er fylkesordførar og Olav Skinnes (Sp) er fylkesvaraordførar.

Nasjonalt

Buskerud fylke har ni stortingsmandat. For denne perioden møter desse faste representantane for Buskerud på Stortinget:

Distriktsrepresentantar:

• Martin Kolberg (Ap), Lier
• Lise Christoffersen (Ap), Drammen
• Masud Gharahkhani (Ap), Drammen
• Trond Helleland (H), Drammen
• Kristin Ørmen Johnsen (H), Drammen
• Morten Wold (FrP), Modum
• Jon Helgheim (FrP) Drammen
• Per Olaf Lundteigen (Sp), Øvre Eiker

Utjamningsrepresentant:

• Arne Nævra (SV), Lier

Media

Drammens Tidende dekkjer Drammensområdet, Lågendalsposten Kongsberg og Numedal, Ringerikes Blad Ringerike, medan Hallingdølen dekkjer Hallingdal. NRK har ein redaksjon i fylket som lagar radio- og TV-sendingar. Det er òg ei rekkje mindre lokalradiokanalar rundt omkring i fylket.

Samferdsle

Vegar

Europaveg 16 går søraust-nord gjennom Hole via Ringerike og Flå til Nes på ferda si frå Oslo til Londonderry i Nord-Irland, Storbritannia . Europaveg 18 passerer gjennom Lier og Drammen og fortset vidare sørover i Vestfold. E134 startar i Drammen og går vestover i sørfylket til Haugesund via Kongsberg.

Jarnbane

Drammensbanen kjem inn i fylket gjennom Lieråsen tunnel. I Drammen vert banen delt i Vestfoldbanen som går sørover og Bergens- og Sørlandsbanen. Dei to siste har same trasé nord-vestover til Hokksund, der Sørlandsbanen tek av mot sør-vest til Kongsberg medan Bergensbanen dreg nordover gjennom fylket til Hønefoss og Hallingdal.

Denne geografiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.