Wikipedia:Utvald artikkel/2021

Utvald artikkel

Kandidatar Kalender

Arkiv: Utvalde artiklar: 2004 – 2005 – 2006 – 2007 – 2008 – 2009 – 2010 – 2011 – 2012 – 2013 – 2014 – 2015 – 2016 – 2017 – 2018 – 2019 – 2020 – 2021

Diskusjonar: 2007 – 2008 – 2009 – 2010 – 2011 – 2012 – 2013 – 2014 – 2015 – 2016 – 2017 – 2018 – 2019 – 2020 – 2021

I dag er det måndag, 18. januar 2021 – Oppdater sida

Veke 1

Sveitsisk geografi er geografien til fjellandet Sveits som er omgjeve av land i Vest- og Sentral-Europa. Det er omgjeve av fem land: Austerrike og Liechtenstein i aust, Frankrike i vest, Italia i sør og Tyskland i nord. Sveits er eit av dei minste landa i Europa og strekkjer seg på det lengste 220 km frå nord til sør og 350 km frå aust til vest.

Sveits er velkjent for Alpane i sør og søraust. Nord for Alpane strekkjer Det sveitsiske platået seg frå aust til vest. Dei fleste innbyggjarane i Sveits bur i åsane og slettene på dette platået. Dei mindre Jurafjella ligg nordvest for dette platået. Mykje av nordgrensa mot Tyskland følgjer Rhinen, men Rhinen går inn i Sveits nær Schaffhausen. Austgrensa med Tyskland og ein del av grensa mot Austerrike går gjennom Bodensjøen. Ein del av den sørvestlege grensa med Frankrike går gjennom Genfersjøen. Les meir …
Vis - Diskusjon - historikk

Veke 2

Slangehalsar er fire artar hovudsakleg tropiske vassfuglar som gjer ut for slekta Anhinga. Dette er skarveliknande fuglar med lang hals som sym djupt i vassflata og lever av fisk. Dei er nære slektningar av familien skarvar som dei ofte vert klassifiserte saman med. Utbreiingsområdet er grovt rekna tropiske delar av Amerika, Afrika sør for Sahara, India, Søraust-Asia og Australia. Av dei fire nolevande artane er tre svært vanlege og utbreidde innanfor utbreiingsområdet sitt, medan den fjerde er sjeldnare og klassifisert som nær truga av IUCN. Les meir …
Vis - Diskusjon - historikk

Veke 3

Emmylou Harris (fødd 2. april 1947) er ein USA-amerikansk songar, låtskrivar og musikar. Ho har gjeve ut mange album og singlar i løpet av karrieren sin og vunne 14 Grammyprisar, Polarprisen og mange andre prisar, og er mellom anna innlemma i Country Music Hall of Fame. I 2018 fekk ho æresprisen til Grammy.

Arbeidet og innspelingane hennar omfattar arbeid som soloartist, bandleiar, tolkar av andre sin musikk, visesongar, korvokalist og duettpartnar. I 1985 kom hennar eiga låtskriving meir i fokus med utgjevinga av konseptalbumet The Ballad of Sally Rose, der ho var medlåtskrivar på alle songane. Albumet var dels sjølvbiografisk. I 1987 slo Harris seg saman med Dolly Parton og Linda Ronstadt for det etterlengta albumet Trio. Albumet vart det bestseljande i karrieren til Harris og låg fem veker på toppen av countryalbumlista i USA. Det nådde òg topp 10 på popalbumlista og selde fleire millionar eksemplar. Det gav dei òg fire topp 10-hittar der «To Know Him Is To Love Him» gjekk heilt til topps på countrylista. Les meir …
Vis - Diskusjon - historikk

Veke 4

Johnny Winter (1944–2014) var ein USA-amerikansk songar, låtskrivar, multiinstrumentalist og produsent. Han er mest kjend for høgenergisk bluesrock seint i 1960- og 1970-åra og produserte tre album som vann Grammyprisen for bluesartisten Muddy Waters. Etter tida med Waters spelte Winter sjølv inn fleire bluesalbum som vann Grammyprisar. I 1988 vart han innlemma i Blues Foundation Hall of Fame og i 2003 vart han av magasinet Rolling Stone rangert som den 100. beste gitaristen gjennom tidene.

Winter og den yngre broren Edgar (fødd 1946) vart begge i tidleg alder oppfordra til å spele musikk av foreldra. Johnny og broren, som begge var fødde med albinisme, byrja å spele i tidleg alder. Då han var ti år gammal spelte brørne i eit lokalt barneshow med Johnny på ukulele. Platekarrieren hans byrja då han var 15 år gammal, då bandet Johnny and the Jammers gav ut singelen «School Day Blues» på eit selskap i Houston. Les meir …
Vis - Diskusjon - historikk

Veke 5

Tongariro nasjonalpark er den eldste nasjonalparken på New Zealand, og ligg sentralt på Nordøya. Han var den sjette nasjonalparken som vart oppretta i verda. Nasjonalparken har fått status av UNESCO som blanda kulturell og naturmessig verdsarvstad.

Dei aktive vulkanfjella Ruapehu, Ngauruhoe og Tongariro ligg sentralt i parken. Maoriane har ei rekkje religiøse stadar innanfor parkområdet, og fjelltoppane i Tongariro, inkludert Ngauruhoe og Ruapehu, er tapu (heilage). Parken omfattar fleire mindre byar langs grensene sine, mellom desse er Ohakune, Waiouru, Horopito, Pokaka, Erua, National Park Village, Whakapapa skifield og Turangi. Les meir …
Vis - Diskusjon - historikk

Veke 6

Tughlakdynastiet var eit turko-indisk dynasti i det indiske Delhisultanatet i mellomalderen. Det var ved makta i eit knapt hundreår, og herska på høgdepunktet sitt over det største landområdet Delhisultanatet nokon gong hadde.

Dynastiet kom til makta i Delhi i 1320 då Ghazi Malik kom på trona under tittelen Ghiyasuddin Tughlak. Det hadde si største utbreiing mellom 1330 og 1335, etter hærtog leia av Muhammad ibn Tughlak. Under han blei Delhisultanatet utvida til å dekkja det meste av Det indiske subkontinentet. Dei fjerne felttoga hans var kostbare, men kvart av dei medførte ny rikdom i form av plyndra gods og lausepengar for fangar. Det utvida riket var vanskeleg å styra, og opprør blei vanlege alle stader. Dynastiet mista makt på slutten av 1300-talet, og blei erobra av mongolane under Timur Lenk i 1389. Det fall endeleg i 1413, då det blei erstatta av Sayyid-dynastiet. Les meir …
Vis - Diskusjon - historikk