Fuglar endemiske for Colombia

Område med konsentrasjon av endemiske fugleartar i Colombia:

██ Magdalena ██ Nechi regnskog ██ Perijan montane

██ Santa Marta ██ Guajiran ██ Choco regnskog

basert på Cracraft, J. (1985)

Cracraft analyserte utbreiingsområde for takson av fuglar på ei blanding av artsnivå og underartsnivå, og fann eit mønster som illustrert i figuren. Kunnskapen om fuglefaunaen har utvikla seg monaleg etter 1985. Ein ser oppsamling av artstakson av fuglar som er endemiske til Sierra Nevada de Sana Marta, og til dels til øvre Magdalena.

Trass i at Colombia med sine 1887 fugleartar toppar lista over land med flest registrerte fugleartar, ligg landet likevel eit stykke frå toppen med omsyn på talet av artar som er endemiske til landet. Til dømes har Brasil meir enn 250 endemiske fugleartar, mot ca. 85-90 endemiske til Colombia.

Fuglefaunaen i landet er prega av diversitet, ikkje berre stadfesta av det høge artstalet, men òg av talet på representerte høgare taksa. Her er representantar for 89 av verdas 235 familiar og for 27 av verdas 39-40 ordenar. Diversiteten ein finn i fuglefaunaen i Colombia er ein del av den totale biodiversiteten i den neotropiske regionen, ein av regionane i verda med mest biodiversitet. Dei endemiske fugleartane i Colombia er først og fremst funne blant sporvefuglar, innanfor 13 av familiane der, men òg blant 8 andre ordenar.

Utvikling av endemisme i Colombia

Forsking har lagt fram ulike hypotesar og forklaringsmodellar for situasjonen med dei mange fugleartane som berre er kjente frå nordvestre Sør-Amerika og ofte innanfor små avgrensa område i Colombia. Somme har meint at endemismen er eit resultat av mange periodar med skiftande klima gjennom pleistocen og post-pleistocen meir enn av orogeniske fjelldanningar. Andre har vist til geologiske hendingar slik som landheving av Andes. I ein nyare publikasjon er det konkludert med at utbreiinga av eit avgrensa sett av takson i Andes, både har vore påverka av klimaendringar og av den tektoniske historia. Truleg er årsakene til endemisme i Colombia samansette.

Oversyn endemiske familiar og artar

Artslista

Artslista i rekkjefølgje etter Clementslista versjon 6.10 frå august 2015. Utvalet av endemiske artar er gjort etter Avibase - Bird Checklists of the World - Colombia.

Orden Galliformes - Hønsefuglar

• Hokkoar - Cracidae

Colombiahokko, Ortalis columbiana, er ein medlem av hokkofamilien. Han er ein av dei mest karismatiske artar som er endemiske til Colombia, der han held til skogane i nordlege, sentrale og vestlege delar av landet, alltid vest for Andes. Bilete frå Dapa, Valle del Cauca, ca. 1700 moh.

Foto: Matthew Gable

• Kastanjevenghokko, Ortalis garrula, Chestnut-winged Chachalaca, LC
• Colombiahokko, Ortalis columbiana, Colombian Chachalaca, LC
• Caucahokko, Penelope perspicax, Cauca Guan, EN
• Blåknopphokko, Crax alberti, Blue-billed Curassow, CR

• Tannvaktlar - Odontophoridae

• Kastanjetannvaktel, Odontophorus hyperythrus, Chestnut Wood-Quail, NT
• Kragetannvaktel, Odontophorus strophium, Gorgeted Wood-Quail, EN

Orden Gruiformes - Tranefuglar

• Rikser - Rallidae

• Andesrikse, Rallus semiplumbeus, Bogota Rail, EN

Orden Columbiformes - Duefuglar

• Duer - Columbidae

• Tolimadue, Leptotila conoveri, Tolima Dove, EN

Orden Caprimulgiformes - Seglarfuglar

• Seglarar - Apodidae

• Kvitbrystseglar, Cypseloides lemosi, White-chested Swift, LC, (kan òg treffast i sør om grensa til Ecuador)

• Kolibriar - Trochilidae

Okerskjegghjelmkolibri, Oxypogon stubelii, lever i høgder over 3500 moh. i eit avgrensa område i den sentrale fjellkjeda i Andes i Colombia

Foto: Juan José Arango

• Santamartaflorkrone, Anthocephala floriceps, Santa Marta Blossomcrown, Gould, 1854, (VU)
• Tolimaflorkrone, Anthocephala berlepschi, Tolima Blossomcrown, Salvin, 1893, (NR)
• Svartryggkolibri, Ramphomicron dorsale, Black-backed Thornbill, EN
• Okerskjegghjelmkolibri, Oxypogon stubelii, Buffy Helmetcrest, VU
• Blåskjegghjelmkolibri, Oxypogon cyanolaemus, Blue-bearded Helmetcrest, CR
• Grønskjegghjelmkolibri, Oxypogon guerinii, Green-bearded Helmetcrest, LC
• Juveldunfot, Eriocnemis isabellae, Gorgeted Puffleg, CR
• Regnbogedunfot, Eriocnemis mirabilis, Colorful Puffleg, CR
• Svartinka, Coeligena prunellei, Black Inca, VU
• Kvithaleinka, Coeligena phalerata, White-tailed Starfrontlet, LC
• Oreadeinka, Coeligena orina, Dusky Starfrontlet, CR
• Santamartakolibri, Chaetocercus astreans, Santa Marta Woodstar, LC
• Raudnebbsmaragd, Chlorostilbon gibsoni, Red-billed Emerald, LC
• Chiribiquetesmaragd, Chlorostilbon olivaresi, Chiribiquete Emerald, LC
• Santamartasabelveng, Campylopterus phainopeplus, Santa Marta Sabrewing, EN
• Kastanjebukkolibri, Amazilia castaneiventris, Chestnut-bellied Hummingbird, EN
• Indigokronekolibri, Amazilia cyanifrons, Indigo-capped Hummingbird, LC
• Safirbukkolibri, Lepidopyga lilliae, Sapphire-bellied Hummingbird, CR

Orden Trogoniformes - Trogonar

• Trogonar - Trogonidae

• Kvitaugetrogon, Trogon comptus, Blue-tailed Trogon, LC, (lever òg i nordvestlege Ecuador)

Orden Galbuliformes - Jakamarar og dovenfuglar

• Dovenfuglar - Bucconidae

• Gråkinndovenfugl, Bucco noanamae, Sooty-capped Puffbird, NT

Orden Piciformes - Spettefuglar

• Amerikaskjeggfuglar - Capitonidae

• Kvitryggskjeggfugl, Capito hypoleucus, White-mantled Barbet, VU
• Femfargeskjeggfugl, Capito quinticolor, Five-colored Barbet, VU, (kan òg treffast rett sør om grensa til Ecuador)

• Spettar - Picidae

• Colombiapikulett, Picumnus granadensis, Grayish Piculet, LC
• Praktspett, Melanerpes pulcher, Beautiful Woodpecker, LC
• Chocospett, Veniliornis chocoensis, Choco Woodpecker, NT, (lever òg i nordvestlege Ecuador)

Orden Psittaciformes - Papegøyefuglar

• Papegøyar - Psittacidae

• Rustgrimeparakitt, Bolborhynchus ferrugineifrons, Rufous-fronted Parakeet, VU
• Olivenmaskepapegøye, Hapalopsittaca fuertesi, Indigo-winged Parrot, CR
• Santamartaparakitt, Pyrrhura viridicata, Santa Marta Parakeet, EN
• Brunbrystparakitt, Pyrrhura calliptera, Brown-breasted Parakeet, VU

Orden Passeriformes - Sporvefuglar

• Maurfuglar - Thamnophilidae

• Kolgrovnebb, Clytoctantes alixii, Recurve-billed Bushbird, EN
• Langhalemaurfugl, Drymophila caudata, East Andean Antbird, LC
• Santamartamaurfugl, Drymophila hellmayri, Santa Marta Antbird,
• Oskemaurfugl, Cercomacroides parkeri, Parker's Antbird, LC

Den endemiske urraomaurpittaen (Grallaria urraoensis eller Grallaria fenwickorum) i maurpittafamilien vart første gongen vart skildra i 2010

Foto: Nigel Voaden

• Maurpittaer - Grallariidae

• Santamartamaurpitta, Grallaria bangsi, Santa Marta Antpitta, VU
• Cundinamarcamaurpitta, Grallaria kaestneri, Cundinamarca Antpitta, EN
• Jernmaurpitta, Grallaria rufocinerea, Bicolored Antpitta, VU
• Urraomaurpitta, Grallaria urraoensis, Urrao Antpitta, CR
• Umbramaurpitta, Grallaria milleri, Brown-banded Antpitta, VU

• Tapakuloar - Rhinocryptidae

• Santamartatapakulo, Scytalopus sanctaemartae, Santa Marta Tapaculo, LC
• Tacarcunatapakulo, Scytalopus panamensis, Tacarcuna Tapaculo, VU, (lite utbreiingsområde på grensa mellom Panama og Colombia, størst areal i Panama)
• Magdalenatapakulo, Scytalopus rodriguezi, Magdalena Tapaculo, EN
• Antioquiatapakulo, Scytalopus stilesi, Stiles's Tapaculo, LC
• Brungumptapakulo, Scytalopus latebricola, Brown-rumped Tapaculo, LC
• Matorraltapakulo, Scytalopus griseicollis, Pale-bellied Tapaculo, LC
• Paramillotapakulo, Scytalopus canus, Paramillo Tapaculo, EN

• Omnfuglar - Furnariidae

• Santamartalauvgranskar, Clibanornis rufipectus, Santa Marta Foliage-gleaner, NT
• Stripehovudstifthale, Cranioleuca hellmayri, Streak-capped Spinetail, LC
• Boyacastifthale, Synallaxis subpudica, Silvery-throated Spinetail, LC
• Santamartastifthale, Synallaxis fuscorufa, Rusty-headed Spinetail, VU

• Tyrannar - Tyrannidae

• Antioquiabørstetyrann, Phylloscartes lanyoni, Antioquia Bristle-Tyrant, EN
• Santamartatyrann, Myiotheretes pernix, Santa Marta Bush-Tyrant, EN
• Colombiatyrann, Myiarchus apicalis, Apical Flycatcher, LC

• Kotingaer - Cotingidae

• Brunkronepiha, Lipaugus weberi, Chestnut-capped Piha, EN

• Gjerdesmettar - Troglodytidae

• Santamartasmett, Troglodytes monticola, Santa Marta Wren, CR
• Sumpsmett, Cistothorus apolinari, Apolinar's Wren, EN
• Antioquiasmett, Thryophilus sernai, Antioquia Wren,
• Santandersmett, Thryophilus nicefori, Niceforo's Wren, CR
• Tåkeskogsmett, Henicorhina negreti, Munchique Wood-Wren, CR

• Parulaer - Parulidae

• Bambusparula, Myiothlypis basilica, Santa Marta Warbler, VU
• Brilleparula, Myiothlypis conspicillata, White-lored Warbler, NT
• Gulkronekvitstjert, Myioborus flavivertex, Yellow-crowned Redstart, LC

• Tanagarar - Thraupidae

• Caldastanagar, Bangsia melanochlamys, Black-and-gold Tanager, VU
• Gullringtanagar, Bangsia aureocincta, Gold-ringed Tanager, EN
• Blåkronetanagar, Anisognathus melanogenys, Black-cheeked Mountain-Tanager, LC
• Harlekintanagar, Chlorochrysa nitidissima, Multicolored Tanager, VU
• Turkisdaknis, Dacnis hartlaubi, Turquoise Dacnis, VU
• Praktblomsterborar, Diglossa gloriosissima, Chestnut-bellied Flowerpiercer, EN

• Amerikasporvar - Passerellidae

• Arhuacokjerrsporv, Arremon basilicus, Sierra Nevada Brushfinch, UR
• Santamartakjerrsporv, Atlapetes melanocephalus, Santa Marta Brushfinch, LC
• Olivenhovudkjerrsporv, Atlapetes flaviceps, Yellow-headed Brushfinch, EN
• Magdalenakjerrsporv, Atlapetes fuscoolivaceus, Dusky-headed Brushfinch, NT
• Antioquiakjerrsporv, Atlapetes blancae, Antioquia Brushfinch, CR

• Kardinalar - Cardinalidae

• Sotmaurtanagar, Habia gutturalis, Sooty Ant-Tanager, NT
• Kardinalmaurtanagar, Habia cristata, Crested Ant-Tanager, LC

• Trupialar - Icteridae

• Bergtrupial, Macroagelaius subalaris, Mountain Grackle, EN
• Raudbuktrupial, Hypopyrrhus pyrohypogaster, Red-bellied Grackle, VU
• Chocooropendola, Psarocolius cassini, Baudo Oropendola, EN

• Finkar - Fringillidae

• Magdalenaeufonia, Euphonia concinna, Velvet-fronted Euphonia, LC

Kjelder

• «Avibase - Bird Checklists of the World - Colombia». Denis Lepage. Henta 2015. 
• Cracraft, J. (1985) Historical biogeography and patterns of differentiation within the South American avifauna: Areas of endemism. American Ornithologist Union Monographs 36, 49-84.
• Maria Esther Quintero Rivero, 2011, Avian Diversification in the Andes: Understanding Endemism Patterns and Historical Biogeography, Columbia University Academic Commons, http://hdl.handle.net/10022/AC:P:9831.
• C. Hoorn, et al. Amazonia through time Andean uplift, climate change, Landscape Evolution, and Biodiversity, Science 12 November 2010: Vol. 330 no. 6006 pp. 927-931DOI:10.1126/science.1194585
• «ProAves - Colombia Celebrates over 1,900 Bird Species». ProAves. 11. desember 2013. Henta 2015. 
• Rahbek, C. and G. R. Graves (2001). «Multiscale assessment of patterns of avian species richness». Proceedings of the National Academy of Sciences 98 (2): 4534-4539. Arkivert frå originalen 24. juli 2008. Henta 4. oktober 2015. 

Referansar

Notar